|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 lutego 2024 r., w Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się drugie w bieżącym roku, spotkanie Oddziału Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krakowie.
Otwierając spotkanie prezes dr inż. Stanisław Szafran podał smutną informację, że w dniu 31 stycznia 2024 r. zmarła mgr Halina Tenerowicz - sędzia w stanie spoczynku Sądu Okręgowego w Krośnie, regionalistka i wieloletnia działaczka Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, członkini Zarządu Głównego SMZK w latach 1993-2017 i jego wiceprezes w latach 1996-2017, Członek Honorowy Stowarzyszenia (2002), która z niezwykłym zaangażowaniem służyła Ziemi Krośnieńskiej i Stowarzyszeniu swoją wiedzą i wielkim doświadczeniem. Uczestnicy spotkania uczcili Jej pamięć chwilą ciszy.
Prezes poinformował również, że w ostatnim kwartale 2023 r. ukazał się 58 tomik poezji Bronisławy Betlej zatytułowany "Zatańczyć jeszcze raz". Jest to pośmiertne wydanie twórczości Poetki wybranej wielkim staraniem córki Pani Elżbiety Betlej. Tomik zawiera zbiór 230 wierszy wybranych z różnych okresów życia Poetki. Słowo wstępne Marka Petrykowskiego, poety krośnieńskiego, wprowadza czytelników w liryczny świat Poetki: …"Zatańczmy jeszcze raz" - najnowszy zbiór wierszy Bronisławy Betlej to twórczy rytm Ziemi. To zobrazowanie procesu, który kształtuje widzenie świata, tożsamości i wartości. Procesu, który jest źródłem melancholii, ale także inspiracją do tworzenia… Bywa, że Bronisława Betlej balansuje między poezją a filozofią. Stara się przekazać swoje myśli i spostrzeżenia w taki sposób, by były zarówno piękne, jak i głębokie. ...Niech te słowa pozostaną z Czytelnikami na dłużej, w lirycznych wzlotach ducha i codzienności. Wydawnictwo AGAZAH, promujące "ambitną poezję twórców z Podkarpacia", dołożyło starań dla eleganckiej prezentacji dzieła.
Programowym tematem spotkania była prelekcja dr Alicji Orzechowskiej, której celem było przybliżenie uczestnikom spotkania zagadnień mało znanej powszechnie dziedziny wiedzy z zakresu języka polskiego - onomastyki.
Onomastyka - dyscyplina językoznawcza, której przedmiotem badań są nazwy własne. Nazwy własne w słowniku danego języka to rzeczowniki, które odnoszą się do jednego i indywidualnego, niepowtarzalnego obiektu i odróżniają ten obiekt. Nazwy te nie maja znaczenia, treści językowej służącej do zdefiniowania wyróżnionego obiektu. Nauka ta zajmuje się badaniem sposobu funkcjonowania onimów (nazw własnych) oraz ich powstawanie w ujęciu historycznym. Onimy cechują się tym, że odnoszą się do konkretnych przedmiotów, a nie do ich klasy. Onomastyka zaczęła się rozwijać w drugiej połowie XIX wieku, a jej głównymi twórcami w Polsce byli m.in. Jan Rozwadowski, Mikołaj Rudnicki, Witold Taszycki (współautor znanego słownika ortograficznego), Stanisław Rospond.
Onomastyka wyróżnia dwie grupy nazw własnych: antroponimy - obejmujące nazwy osobowe, odnoszące się do ludzi (nazwiska, imiona, przezwiska, przydomki, pseudonimy) oraz toponimy - grupujące nazwy geograficzne nazywające miejsca (geograficzne, miejscowe, terenowe, górskie, wodne). W następstwie tego rozwinęły się dwa działy badawcze: antroponimia (antroponomastyka) - zajmująca się badaniem nazw osobowych oraz toponimia (toponomastyka) - zajmująca się badaniem nazw miejscowych. Wyróżnia się także mniejsze działy badań, obejmujące swoimi analizami wyselekcjonowane grupy nazw jak np.: nazwy części świata, krain i państw, będące przedmiotem badań choronimii), nazwy zwierząt, które analizuje zoonimia, nazwy własnych roślin - fitoniamia, ciał niebieskich - kosmonimia, nazwy zbiorników wodnych i cieków - hydronimia, nazwy gór - oronimia i inne. Z wyników prac onomastyków korzystają w swoich badaniach historycy, etnografowie, językoznawcy i inni.
Prelegentka w sposób przystępny omówiła przede wszystkim wybrane nazwy własne z zakresu toponimii przyjmowane w południowych regionach kraju, a szczególności nazwy miejscowe, nazwy terenowe, nazwy z polskiej oronimii i hydronimii.
Zarówno treść prelekcji, jak również podawane przykłady nazw własnych z regionu karpackiego wzbudziły duże zainteresowanie uczestników spotkania, a przedstawiona tematyka była pretekstem do ożywionej dyskusji.
Dr Alicja Orzechowska jest "krośnianko-jedliczanką". Urodziła się w sierpniu 1945 r. w Męcince, wiosce położonej poniżej Jedlicza na prawym brzegu rzeki Jasiołki, w powiecie krośnieńskim. Miejscowość ta w latach sześćdziesiątych XX wieku została włączona do Jedlicza, do dziś jeszcze nazwa Męcinka pozostała w pamięci jej rdzennych mieszkańców. Uczyła się w jedlickiej podstawówce i jedlickim Liceum im. Marii Konopnickiej, ślicznej perełce wśród budynków szkolnych z okolic Krosna. Studiowała filologię polską w Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1968 r. pracowała w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców UJ, a dwa lata później podjęła pracę w nowo organizowanej Pracowni Budowy Gramatycznej Współczesnej Polszczyzny tworzonego wtedy Instytutu Języka Polskiego PAN. W tym Instytucie uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych. Należy do grona współautorów "Gramatyki współczesnego języka polskiego" - tom Morfologia (1984), opracowanej i wydanej przez IJP PAN. Brała udział w początkowych pracach nad "Wielkim słownikiem języka polskiego PAN" (wydanie elektroniczne). Jej zainteresowania naukowe nie ograniczały się do gramatyki współczesnego języka polskiego, bowiem od czasów studenckich była także częściowo zatrudniona w Pracowni Onomastycznej IJP, a pracę magisterską pt. "Nazwy miejscowe dawnego powiatu pilzneńskiego oraz prawobrzeżnej części dawnych powiatów sandomierskiego i wiślickiego" (1975) pisała pod kierunkiem prof. Witolda Taszyckiego. W latach 2000-2010 prowadziła również zajęcia dydaktyczne w Katedrze Elektronicznego Przetwarzania Informacji Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ. Aktywnie uczestniczy w działalności Oddziału SMZK w Krakowie.
Odwiedź nas na FB
Google