Z inicjatywy Koła SMZK w Korczynie (głównie Henryka Bogacza i Jana Stachyraka) w dniu 16 maja 2023 r. odbyła się wycieczka do Przemyśla i Arboretum w Bolestraszycach. Trasa prowadziła przez Pogórza - Dynowskie i Przemyskie, soczyście zielone o tej porze roku. W Przemyślu oczekiwała na uczestników Stanisława Bańcarz, przewodniczka, a zarazem mieszkanka miasta i jego doskonała znawczyni. Zdecydowała, by najpierw pojechać do Bolestraszyc odległych 8 km od Przemyśla. Udaliśmy się przez Most im. Orląt Przemyskich na Zasaniu mijając Pomnik Orląt Przemyskich, odsłonięty w 1938 r., zburzony przez Ukraińców, ponownie odbudowany w 1994 r. i znajdujący się po prawej stronie zabytkowy most kolejowy im. T. Porębalskiego. Następnie drogą,która była w przeszłości średniowieczną fosą mijając kościół reformatów wjechaliśmy na ul. Słowackiego, przy której stoi opuszczona synagoga,a dalej Liceum Ogólnokształcące, do którego uczęszczał Kornel Makuszyński. Ulica Przemysława prowadzi na Kopiec Tatarski, a wzdłuż niej usytuowane są cmentarze. W sumie w Przemyślu jest 18 miejsc pochówku i cmentarzy, w tym 2 cmentarze użytkowane obecnie. O Kopcu Tatarskim mówi się, że jest to miejsce pochówku wodza tatarskiego, w istocie służył jako punkt sygnalizacyjny ostrzegający przed niebezpieczeństwem (ponad 300 m.n.p.). Znajduje się tu Krzyż Zawierzenia z figurą Chrystusa poświęcony w 2000 r., także liczne obiekty sportowo-rekreacyjne; amfiteatr, tor saneczkowy, trasa narciarska itp. Kopiec jest częścią fortyfikacji zbudowanych na przełomie XIX i XX w., znanych jako twierdza Przemyśl. Usłyszeliśmy wyczerpującą opowieść nie tylko o fortyfikacjach, ale także o walkach, które toczyły się tu w latach 1914-1915.

Arboretum znajduje się we wsi, która w 1440 r. była własnością Stenka. Za czasów rodziny Drohojowskich wybudowano zamek (nie istnieje), a obecnie na terenie zamczyska znajduje się mały kościółek. Kolejni właściciele to Ostrowscy, z ich córką Julią ożenił się Piotr Michałowski, malarz koni i chłopów. To on wybudował dworek, w którym obecnie prezentowana jest wystawa owadów, ptaków i zwierząt występujących na tym terenie w czterech porach roku. Ostatnimi właścicielami byli Zajączkowscy (do końca 1945 r.) Po wojnie w dworku była szkoła, a budynki gospodarcze wykorzystywał PGR. Obecne Arboretum powstało w 1975 r. staraniem prof. Jerzego Pióreckiego. Zajmuje obszar 30 ha, posiada 380 gatunków roślin, 120 gatunków zwierząt i 80 gatunków ptaków. Jest tu także pracownia pomonologiczna, która zajmuje się odtwarzaniem starych gatunków jabłoni. Obecnym dyrektorem jest Narcyz Piórecki (artysta plastyk). Z jego inicjatywy w stodole (z Cieszanowa) prezentowane są wystawy malarstwa i organizowane są konferencje. Przewodniczka oprowadziła nas po ogrodzie wskazując ciekawsze okazy, między innymi; 90-letni dereń, cyprysik błotny (drzewo), sekwoję chińską, małe żółwie i karasie w stawach, gunerę brazylijską (b. duży kwiat), azalie i rododendrony, robinie akacjową, piwonie krzewiaste, tulipanowiec, cedr libański, polski krzew rodzący kiwi, kłokoczkę, której nasiona służą np. do wyrobu różańców. Cisy są od czasów króla Władysława Jagiełły pod ochroną gatunkową ponieważ wycinano je, aby wytwarzać z nich łuki. Podziwialiśmy kolekcję roślin biblijnych i pięknego pawia, który z dumą prezentował swój ogon.

Po powrocie do Przemyśla zwiedzaliśmy wnętrze dworca kolejowego wybudowanego w 1860 roku, przebudowanego w stylu neobarokowym z zachowanymi malowidłami i drewnianymi żyrandolami. Po przerwie obiadowej kontynuowaliśmy zwiedzanie przemyskiej starówki. Najpierw rynku lokowanego przez Władysława Jagiełłę w XIV w. (król 40 razy za swego panowania nawiedzał miasto).Dawniej na terenie rynku stał ratusz, rozebrany przez Austriaków (obecnie jego kontury oznaczone są białymi kamieniami).W zachodniej jego części stał kościółek dominikanów, obecnie są tam dwa pomniki; Adama Mickiewicza i króla Jana II Sobieskiego. Rynek zdobi fontanna z niedźwiadkiem, który jest też w herbie miasta, ławeczka dobrego wojaka Szwejka, a w sąsiedztwie na Placu Dominikańskim stoją odlane z brązu konie, węgierski i polski z siedzącym ułanem. Przemyśl jako miasto wielokulturowe było zamieszkane przez Polaków, Żydów i Ukraińców. Ci ostatni mieli w swej dzielnicy świątynię przy której zachowała się do dziś grecko-katolicka dzwonnica mieszcząca obecnie Muzeum Dzwonów i Fajek. Przy niej znajduje się Plac Niepodległości (dawniej Karola), na którym w 2007 roku odsłonięto pomnik Jana Pawła II, na pamiątkę jego wizyty w tym mieście w 1991 r. Stąd przewodniczka poprowadziła nas uliczką starego miasta wskazując kościół Karmelitów Bosych ufundowany przez biskupa Marcina Krasickiego, w którym zaborca austriacki umieścił cerkiew grecko-katolicka, a następnie kościół garnizonowy. Kolejna budowla zabytkowa to Katedra Grecko -Katolicka pw. Św. Jana Chrzciciela, która służyła Jezuitom. Świątynie tę wykupił w 1904 r. biskup Józef Sebastian Pelczar i przeznaczył na kościół garnizonowy. Obecnie Katedra jest w rękach grekokatolików. Ostatnim zwiedzanym obiektem była Archikatedra rzymsko-katolicka pw. Św. Jana Chrzciciela i Wniebowzięcia NMP. Jej budowę rozpoczęto w 1452 w stylu gotyckim w miejscu, w którym istniała w 2 poł. XII w. romańska rotunda pw. Św. Mikołaja. W 1724 r. biskup Aleksander Antoni Fredro nadał świątyni charakter barokowy. Wtedy też powstała kaplica Fredrów. W 1773 r. zawaliło się sklepienie niszcząc wyposażenie i krypty. Renowacja prowadzona w l.1884-1907 przywróciła prezbiterium charakter gotycki. W 2014 r. udostępniono krypty, w których chowano zmarłych biskupów. W wyniku badań z 62 ciał zidentyfikowano 11 osób, które mają krypty. W drodze powrotnej do autobusu mieliśmy jeszcze okazję obejrzeć mural na jednej z kamienic przedstawiający Przemyśl z przełomu XVI i XVII w. według grafiki Georga Brauna i Abrahama Hogenberga.

Fot. Henryk Bogacz, Krzysztof Olbrycht, Krzysztof Urbanek SMZK

Zobacz też galerię fotograficzną wycieczki >> (tylko dla zalogowanych użytkowników witryny).