4 lutego 2020 r., w gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się piąte w bieżącym, 47. sezonie działalności - spotkanie Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej.
Otwierając spotkanie prezes dr inż. Stanisław Szafran podał smutna informację, że w dniu 29 stycznia 2020 r. zmarł dr inż. Janusz Wojtyczek - wieloletni aktywny członek Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, wiceprezes Zarządu Oddziału w Krakowie od 2001 r., bardzo utalentowany naukowiec, badacz i konstruktor, łączący pracę naukową z zastosowaniami przemysłowymi.
Dr inż. Janusz Wojtyczek ur. 7 sierpnia 1937 r. w Krośnie. W 1955 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Krośnie, a następnie podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej, który ukończył w 1961 r. uzyskując tytuł magistra inżyniera. Po studiach podjął pracę naukowo-badawczą w Instytucie Obróbki Skrawaniem w Krakowie. Efektem jego działalności badawczej było uzyskanie tytułu doktora nauk technicznych w 1973 r.. Pracę zawodową w IOS przerywał kilkakrotnie (1961-1968, 1973-1978, 1983-1986, 1988-1997), w związku z zaangażowaniem się w działalność naukowo-badawczą i dydaktyczną za granicą m.in. w Polsko-Francuskiej Spółce w Paryżu jako stały przedstawiciel CHZ "Metalexport" (1968-1973), następnie w Spółce Metalexfrance w Lyonie (1978-1983), oraz jako wykładowca (części maszyn i obróbki metali) na Uniwersytecie Technicznym w Chief w Algierii (1986-1988). Był aktywnym członkiem SIMP (od 1961), w którym za swoją pracę był kilkakrotnie wyróżniany m.in. Medalem im. Fredericka W. Taylora za referat na XXI Kongresie CIRP (przyznany na XXII Kongresie w Sztokholmie - jedyny polski laureat tego zaszczytnego wyróżnienia). Był współinicjatorem utworzenia i organizatorem Krakowskiego Klubu ACTIM (Agencja ds. Współpracy Technicznej, Przemysłowej i Gospodarczej - Agence pour la coopération technique, industrielle et économique - obecnie Business France), zrzeszającego instytucje i osoby mające powiązania naukowe, techniczne i handlowe z Francją. Od powstania w 1994 r. przewodniczył temu Klubowi. Za swoją działalność był wielokrotnie odznaczany, m.in. tytułem "Honorowy Członek SMZK" (2002), a także Złotą i Srebrną odznaką Honorową SIMP.
Pogrzeb odbył się w dniu 1 lutego 2020 r. na Cmentarzu komunalnym w Krośnie.
Łącząc się w głębokim żalu z Żoną i najbliższymi oraz wszystkimi, którzy mieli okazję z Nim współpracować i cieszyć się Jego przyjaźnią, uczestnicy spotkania uczcili pamięć zmarłego Kolegi chwilą ciszy.
Pani Maria Czechowska-Liszka zaprezentowała przy tej smutnej okazji swój wiersz okolicznościowy:
Wspólną do celu drogą spieszymy,
Jedni już doszli, czekają na nas,
A my się jeszcze życiem cieszymy.
"Spiesz się powoli", bo świat jest piękny -
Te mądre słowa sobie przyswójmy,
I na spotkanie idąc z Bliskimi,
Za dzień przeżyty Bogu dziękujmy.
Tematem programowym spotkania był wykład pana prof. zw. dr hab. Jana Machnika na temat: "Skąd przybyli pierwsi pasterze w trzecim tysiącleciu przed Chrystusem w międzyrzecze Wisłoka i Sanu? - wyniki m. in. najnowszych badań paleogenetycznych".
Prof. Jan Machnik - wybitny archeolog, członek Oddziału SMZK w Krakowie, wielokrotnie prezentował wyniki swoich badań na spotkaniach Krośnian w Krakowie, przygotował wykład na temat osadnictwa na Podkarpaciu w trzecim tysiącleciu przed Chrystusem.
Pan Profesor, na podstawie swoich badań i studiów archeologicznych, przedstawił zjawisko napływu ludzi na tereny międzyrzecza Wisłoka i Sanu w eneolicie młodszym. Wyznacznikiem migracji ludzi w tej części Europy było wtedy przesuwanie się ku zachodowi roślinności stepowej (głównie przez "bramę wołyńską" i "bramę przemyską"), a tym samym kształtowanie się nowych warunków glebowych i klimatycznych, umożliwiających wypas zwierząt hodowlanych oraz uprawę zbóż. Zwrócił uwagę na rozwijające się tam wówczas kultury archeologiczne (pucharów lejkowatych, ceramiki sznurowej, amfor kulistych i in.), właściwe dla poszczególnych regionów. W szczególności przedstawił zasięgi kultur z ceramiką sznurową, stopniowe jej różnicowanie i tworzenie grup lokalnych. Na podstawie prowadzonych wykopalisk oraz analizy odkrytych obiektów archeologicznych - w tym grobów, znalezionych szczątków ludzkich i artefaktów, przedstawił przyczyny, formy i czynniki napływu ludzi na tereny Małopolski. W badanych jamach grobowych, znajdujących się głównie pod kurhanami, odkrywane są szkielety ludzkie, przy których znajdywano ceramikę różnych kultur, co dowodziło, że ludy tamtego czasu wzajemnie się przenikały, przenosząc cechy i styl swojej grupy do innej.
Do realizacji zagadnień archeologicznych wykorzystano tu analizy DNA uzyskiwanego ze szczątków martwych organizmów (np. kości, zębów, zmumifikowanych tkanek miękkich). Potwierdziły one stawiane wcześniej tezy o tworzeniu się grup lokalnych z ceramiką sznurową (grupa krakowsko-sandomierska, grupa lubaczowska, grupa śląska i grupa nadodrzańska), powstałych w wyniku interakcji ludów horyzontu środkowoeuropejskiego ceramiki sznurowej z lokalnymi kulturami młodszego eneolitu (głównie z kulturą amfor kulistych, badeńską i in.).
Prezes Oddziału serdecznie podziękował panu prof. Janowi Machnikowi za niezwykle interesujący wykład przybliżający specjalistyczną wiedzę z archeologii obszarów Małopolski i Podkarpacia, słuchaczom słabo znającym najdawniejsze dzieje ziem tej części Polski.
|
|
|
|
Prof. zw. dr hab. Jan Machnik, archeolog, wybitny znawca neolitu i epoki brązu w Polsce i Europie oraz związków kulturowych Europy ze strefą anatolijsko-kaukaską. Organizował
i prowadził wiele archeologicznych prac wykopaliskowych. Był m.in. organizatorem tzw. "Ekspedycji lubaczowskiej" (1956-60) oraz "Ekspedycji polsko-amerykańskiej (1967-74) w Małopolsce. Uczestniczył w badaniach polsko-francuskich w Masywie Centralnym (1965) oraz kierował "Ekspedycją polsko-słowacką" (od 1991 r.), a od 1992 "Ekspedycją polsko-ukraińską w Karpatach".
Prof. dr hab. Jan Machnik urodził się 20 września 1930 r. w Łuce pow. Kałusz, w rodzinie nauczycielskiej. W 1950 r. zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Krośnie. Studia I stopnia z zakresu historii kultury materialnej ukończył w 1953 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim, a studia II stopnia (magisterskie) - w 1955 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1963 r. uzyskał stopień doktora, a doktora habilitowanego w 1967 r., natomiast w 1976 r. otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.
Pracę naukową rozpoczął bezpośrednio po studiach w Zakładzie Archeologii Małopolski Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, a w latach 1966 - 1990 kierował tą placówka naukową,
a później Instytutem Archeologii i Etnologii Oddział Pan w Krakowie. Od 1968 był wykładowcą w Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1976 zajmował stanowisko profesora na tej uczelni. Od 1999 r. współorganizował Instytut Archeologii w Uniwersytecie Rzeszowskim, a później prowadził wykłady na tym Uniwersytecie. W 1990 został członkiem Międzynarodowej Unii Nauk Pre- i Protohistorycznych (UISPP), a w 1992 - członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie w latach 2000 -2006 pełnił m.in. funkcję wiceprezesa. W 1966 został redaktorem "Sprawozdań Archeologicznych". Opublikował ponad 100 prac naukowych. W 2014 r. ukazała się autobiograficzna książka Profesora Jana Machnika pt. "Między pokoleniami. Jak Jaśko miast ułanem archeologiem został", którą jeden z komentatorów nadał tytuł: "Dzieje człowieka pracowitego".
Odwiedź nas na FB
Google