3 grudnia 2019 r., w gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się trzecie w bieżącym 47. sezonie działalności - spotkanie Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Dostojnym Gościem spotkania był mgr Zdzisław Łopatkiewicz, który od 1976 r. wielokrotnie przyjeżdżał do Oddziału krakowskiego SMZK z wykładami, prelekcjami, lub jako sympatyk i aktywny działacz władz naczelnych Stowarzyszenia. Prezes Oddziału dr inż. Stanisław Szafran witając przybyłego na spotkanie Gościa, podziękował za przybycie i złożył mu serdeczne życzenia z okazji Imienin.
Na spotkanie przybyli również Pan dr Tadeusz Łopatkiewicz - prezes ZG SMZK oraz Pan dr Piotr Łopatkiewicz - pracownik naukowo-dydaktyczny Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie, kilkakrotnie występujący z wykładami w Oddziale krakowskim SMZK.
Temat programowy wykładu mgra Zdzisława Łopatkiewicza dotyczył postaci Kaspra Wojnara z Borku k. Jedlicza, którego wspomnienia i przeżycia zostały przedstawione w książce przygotowanej do druku i opatrzonej komentarzami przez prelegenta. Książka została wydana w 2018 r. (w siedemdziesiątą rocznicę śmierci autora wspomnień) przez Gminną Bibliotekę Publiczną im. Kaspra Wojnara w Jedliczu. Publikowany tekst książki został zaczerpnięty z pierwodruku w dwumiesięczniku "Niepodległość" (t. XVIII, lipiec grudzień, Warszawa 1938), a wspomnienia obejmują właściwie dwadzieścia lat życia bohatera (1888-1908), choć początki wspomnień sięgają lat dziecięcych i gimnazjalnych.
Kasper Wojnar urodził się w Borku k. Jedlicza 3 stycznia 1871 roku, w ubogiej rodzinie chłopskiej. Matka nauczyła go czytania z książeczki "groszówkowej", zakupionej na targu. Biegłości w pisaniu nabył w domu państwa Paszkowskich (właścicieli ziemskich), od których pożyczał książki czytane przy pasieniu bydła. Przy zachęcie i pomocy finansowej ks. Edwarda Janickiego (proboszcza parafii Jedlicze) dostał się do "szkoły normalnej" w Jaśle. Czytał dużo książek, a bohatera powieści T.T. Jeża pt. "Asan" przyjął sobie "za przewodnika duchowego w pracy nad szerzeniem oświaty i ducha niepodległości wśród kolegów i ludu". W III klasie gimnazjum wstąpił do tajnej organizacji niepodległościowej "Związek Żuawów", a z własnej pilności, a także z organizacyjnego obowiązku prowadził agitację i kolportował prasę ludową po wsiach w powiecie krośnieńskim. Od powołania w 1892 r. Towarzystwa Szkoły Ludowej włączył się aktywnie w jego działalność, przenosząc tam nurty oświatowo-niepodległościowe. W 1893 roku zdał maturę i rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej zaakcentował założeniem Wydawnictwa Groszowego im. Tadeusza Kościuszki i wydał 6 książek, w tym pierwsze dwie napisane przez siebie ("O Naczelniku Kościuszce" i "Pieśni narodowe"). Wydrukowane materiały szkoleniowe przemycał do zaboru rosyjskiego i rozprowadzał wśród polskiego społeczeństwa. W 1899 roku został w Warszawie aresztowany przez carskich żandarmów i osadzony w X Pawilonie Cytadeli. W wyniku intensywnych działań młodzieży akademickiej krakowskiej i lwowskiej oraz usilnych zabiegów dyplomatycznych w 1900 r. został zwolniony z więzienia i wydalony za granicę państwa rosyjskiego. Po powrocie do Krakowa rozwinął przerwaną działalność wydawniczą, głównie o nurcie patriotyczno-niepodległościowym, a jako wydawca umieszczał na stronie tytułowej książek wezwanie: "Niech żywi nie tracą nadziei, i przed narodem niosą oświaty kaganiec". Do wybuchu wojny wydał kilkadziesiąt książek, w tym książkę zawierającą wspomnienia z Cytadeli (1902), a na 25-lecie działalności literackiej Marii Konopnickiej wydał książkę zawierają zbiór artykułów naukowych poświęconych twórczości poetki. Wydawał również popularne wówczas kalendarze kierowane do różnych odbiorców (również zagranicznych).
Austriackie władze wojskowe nie zapomniały o jego więzieniu w X Pawilonie Cytadeli i po wytoczonym procesie pozbawiły go stopnia oficerskiego "za knowania przeciwko zaprzyjaźnionemu mocarstwu".
Działalność Kaspra Wojnara w różnych organizacjach sprzyjała poznawaniu wielu środowisk i ludzi z ugrupowań konspiracji niepodległościowej. Liczne grono z tych osób wymienia w swoich wspomnieniach, a niektórych bliżej charakteryzuje (Jakub Bojko, ks. Stanisław Stojałowski, Maria i Bolesław Wysłouchowie, Stanisław Iwański i in.).
Przytoczone w książce wspomnienia nie zawierają drugiej części, obejmującej późniejsze lata: walk legionowych, udziału w III Powstaniu Śląskim, służby oficerskiej w Wojsku Polskim i działalności w niepodległej Polsce. Dotychczas nie odnaleziono wspomnień z tego okresu, choć najprawdopodobniej zostały one napisane.
Po śmierci w 1948 r. Kasper Wojnar i jego działalność została zapomniana i tylko dzięki wnikliwej działalności badawczej Zdzisława Łopatkiewicza pamięć o tym niezwykłym człowieku została przywrócona.
Dr inż. Stanisław Szafran serdecznie podziękował Prelegentowi za wygłoszony wykład i z wielkim uznaniem podkreślił Jego zasługi w odsłanianiu mroków historii ziemi rodzinnej oraz przypominaniu o ludziach wielce zasłużonych, którzy zostali skazani (chyba przez czas i zaniedbanie) na zapomnienie. Prezes podziękował również Panu mgrowi Zdzisławowi Łopatkiewiczowi za wielokrotne przyjeżdżanie do Oddziału krakowskiego SMZK z wykładami i prelekcjami, a do podziękowań dołączył symboliczną lampkę ("kaganek oświaty").
Na zakończenie spotkania Prezes podziękował wszystkim członkom Oddziału za aktywne uczestnictwo w spotkaniach mijającego roku i złożył najlepsze życzenia na zbliżające się Święta Bożego Narodzenia, a piękne rymowane życzenia świąteczne przekazała uczestnikom spotkania Pani Maria Czechowska-Liszka:
betlejemska gwiazdka błyśnie,
niechaj w każdym sercu
smutek jak mydlana bańka pryśnie.
gwiazdka Ziemię opromienia,
gdy w stajence Bóg się rodzi,
wszyscy wszystkim ślą życzenia.
niech choinka promienieje,
niech Dziecina narodzona
niesie radość i nadzieję.
niech kolędy rozbrzmiewają,
przy choinki ciepłym blasku,
niech życzenia się spełniają.
pełen ciepła rodzinnego, nadziei, radości,
przy blasku choinki, dzieląc się opłatkiem
ofiarujmy bliskim iskierkę miłości.
tego życzę Państwu oraz Państwa Bliskim.
Mgr Zdzisław Łopatkiewicz - językoznawca, muzeolog, działacz społeczny. W łatach 1952-1957 studiował filologię słowiańską na Uniwersytecie Jagiellońskim (1952-1957), a po uzyskaniu dodatkowych kwalifikacji pedagogicznych na polonistyce, podjął pracę w regionie krośnieńskim, początkowo jako nauczyciel m.in. w Liceum Ogólnokształcącym w Jedliczu (1960-1965). W 1965 r. związał swoje życie zawodowe z Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, pracując początkowo na stanowisku kustosza, a następnie dyrektora. Przez 33 lata oddawał się z pasją pracy nad rozwojem Muzeum, zarówno pod względem jego bazy materialnej, jak i zbiorów muzealnych, a także prowadził studia nad pogłębieniem wiedzy o życiu i twórczości autorki "Roty". Jest autorem kilku książek i wielu artykułów na temat życia i twórczości Marii Konopnickiej, Kaspra Wojnara oraz innych postaci, miejsc, instytucji związanych z Jedliczem i "około Jedlicza". Znaczącą część swojej działalności życiowej oddał Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, w którym przez wiele lat należał do liderów tworzących ramy programowe Stowarzyszenia oraz aktywnie je realizował.