Prezes dr inż. Stanisław Szafran wita prelegenta mgra Zbigniewa Ungeheuera. Fot. M.M. Szafran Dr hab. inż. Czesław Rybicki przyjmuje życzenia i gratulacje z okazji 70-lecia urodzin. Fot. M.M. Szafran 5 listopada 2019 r., w gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się drugie w bieżącym 47 sezonie działalności spotkanie Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Prezes dr inż. Stanisław Szafran, witając przybyłego na spotkanie z Krosna prelegenta mgra Zbigniewa Ungeheuera - prezesa Stowarzyszenia Portius, przekazał zebranym, że w rodzinie Rybickich obchodzone są dwie rocznice urodzin: dr hab. inż. Czesław Rybicki obchodził 70 lecie urodzin, natomiast syn - mgr inż. Andrzej Rybicki - obchodził 33 urodziny. Z tej okazji prezes złożył Im najserdeczniejsze życzenia, a uczestnicy spotkania zostali poczęstowani tortem urodzinowym.

Tematem programowym spotkania była prelekcja mgra Zbigniewa Ungeheuera - pt. "Robert Wojciech Portius de Lanxeth, Tort urodzinowy podaje Jubilatom pan mjr Krzysztof Rybicki. Fot. M.M. Szafran patron krośnieńskiego Stowarzyszenia".

Pan mgr Zbigniew Ungeheuer - prezes Stowarzyszenia Portius, kultywującego pamięć wybitnego mieszczanina krośnieńskiego pochodzącego ze Szkocji, przedstawił na tle biografii Roberta Wojciecha Portiusa jego dokonania i zasługi dla Krosna i Rzeczypospolitej. Prelekcja została zilustrowana kilkoma krótkimi filmami, pokazującymi postać bohatera prelekcji oraz działalność Stowarzyszenia Portius.

Życzenia i gratulacje składa Jubilatowi prezes dr inż. Stanisław Szafran. Fot. M.M. Szafran Robert Wojciech Portius de Lanxeth urodził się ok. 1600 r. (lub 1601 albo 1604 roku?) w Langside (Lanxeth) koło Dalkeith (hrabstwo Midlothian, na południowy zachód od Edynburga) w Szkocji. Do Rzeczypospolitej Obojga Narodów (największego wówczas państwa europejskiego) przybył z falą emigrantów uchodzących przed prześladowaniami króla Szkocji Jakuba I, a szlakami handlowymi przybył do Krosna ok. 1620 r., jako zdolny pomocnik bogatego kupca Jana Laurenstena, który zmarł w czasie "morowego powietrza" w roku 1623. Wówczas Portius przejął jego interesy, związane głównie z handlem winem węgierskim. Osiągnięte doświadczenia i umiejętności pozyskiwania nabywców sprowadzanych z Węgier win sprawiły, że rynek rozwijał się doskonale, a fortuna Portiusa szybko się Pan mgr Zbigniew Ungeheuer w "stroju organizacyjnym" wygłasza prelekcję. Fot. M.M. Szafran powiększała. Krosno było sprzyjającym miejscem prowadzenia jego interesów, więc coraz bardziej wrastał w miejscowe środowisko . W 1626 r. dynamicznie działający młody handlowiec odkupił od lekarza Pawła Mamrowicza jedną z większych kamienic w rynku - zwaną dziś Kamienicą Portiusa, a rok później ożenił się z jego matką - Anną, wdową po Bartłomieju Mamrowiczu, pochodzącą z jednej z najzamożniejszych krośnieńskich rodzin - Hesnerów, co pozwoliło mu wejść do grona najdostojniejszych mieszkańców miasta. W 1632 roku, jako dostawca win na dwór królewski, otrzymał Portius przywilej serwitoriatu od Zygmunta III Wazy, a jego następca, król Władysław IV Waza mianował rok później Szkota swoim faktorem. Po latach przywileje te odnowił także król Jan Kazimierz w 1649 r., który gościł w kamienicy Portiusa przez tydzień (w styczniu 1656 r.), gdzie obywał rady wojenne z dowódcami wojsk polskich.

Uczestnicy spotkania - na pierwszym planie pan mgr inż. Albin Wojnar. Fot. M.M. Szafran Swoim bogactwem Portius hojnie wspierał Krosno. Kiedy w 1638 r. ucierpiała w pożarze miasta krośnieńska fara - Portius stał się wielkim i szczodrym darczyńcą. Podjął on wówczas ciężary odbudowy i przeobrażenia bryły świątyni oraz wzbogacenia wystroju jej wnętrza. Ufundował wówczas przebudowę kaplicy św. Wojciecha i kaplicy św. Piotra i Pawła (zamienionej na mauzoleum rodziny Portiusów), a ponadto wyposażył farę w szereg dzieł malarskich. Szczególnym obiektem wówczas wybudowanym była dzwonnica zegarowa z trzema dzwonami (Urban, Jan i Marian), która dziś jest charakterystycznym i symbolicznym dla Krosna pomnikiem architektury.

Uczestnicy spotkania - na pierwszym planie pani mgr Lucyna Kołodziej i pani dr Maria Panaś. Fot. M.M. Szafran W trudnym czasie Potopu szwedzkiego Portius niezwykle mocno zaangażował się w sprawę obrony Krosna, a głównie poprawę stanu technicznego murów obronnych, umocnień i innych obiektów fortyfikacyjnych. Król powierzył mu wtedy funkcję komendanta wojskowego miasta Krosna, z zadaniem przystosowania miasta do obrony. Dużym nakładem sił i środków Szkot powiększył obwód murów miejskich, a połowę funduszy na ten cel wyasygnował z prywatnej kiesy.

Głos w dyskusji - płk Marek Kołacz. Fot. M.M. Szafran Miał również zasługi edukacyjne, bowiem dużą część swoich środków finansowych przeznaczył na naukę krośnieńskich dzieci przez bakałarza z Akademii Krakowskiej. O Krośnie pamiętał również w swoim testamencie, zapisując niemałe fundusze na podwyższenie wieży strażniczej i konserwację murów. W uznaniu zasług dostąpił w 1658 r. zaszczytu nobilitacji. Zmarł nagle w styczniu 1661 r., podczas uczty u starosty krośnieńskiego. Pozostawił po sobie wspaniałe świadectwa miłości swojej drugiej ojczyzny, a prowadzoną działalnością dał przykład ofiarnej pracy dla jej dobra.

Dziś jego pomięć kultywuje założone w 2002 r. Stowarzyszenie Portius, które propaguje postać i dzieło mieszczanina krośnieńskiego Roberta Wojciecha Portiusa, znakomitego obywatela miasta Krosna, wielkiego kupca i mecenasa sztuki. Stowarzyszenie ma bogaty program swojej działalności, m.in. organizuje cykliczne imprezy kulturalne, rozrywkowe i turystyczne, w tym "Festiwal Wina Węgierskiego im. Roberta Wojciecha Portiusa" w Krośnie.

Prelekcja pana mgra Zbigniewa Ungeheuera przez dwie godziny przykuwała uwagę i zainteresowanie uczestników spotkania prezentowaną postacią oraz niezwykle interesującą działalnością Stowarzyszenia Portius.

Mgr Zbigniew Ungeheuer. Fot. M.M. Szafran Mgr Zbigniew Ungeheuer związany zawodowo z budownictwem i w firmach tej branży pełni lub sprawował funkcje kierownicze, a m.in. prezesa zarządu firmy budowlanej, którą od 1992 roku prowadzi wraz z bratem Romanem, pełnił społeczną funkcję prezydenta Krośnieńskiej Unii Przedsiębiorców i Właścicieli Nieruchomości, pracował również w Rzeszowskim Przedsiębiorstwie Robót Elektrycznych na stanowisku kierownika budów, a ponadto pracował w Krośnieńskim Przedsiębiorstwie Budowlanym oraz we własnym biurze projektowym. Jest miłośnikiem tradycji i kultury krośnieńskiej, a z historii Krosna czerpie najlepsze wzory działalności na rzecz swojej "Małej Ojczyzny". Wyrazem tego jest założone z Jego inicjatywy i przy Jego walnym udziale Stowarzyszenie Portius, któremu od początku przewodniczy. W ostatnich wyborach samorządowych został wybrany radnym Rady Miasta Krosna na kadencje 2018-2023. Jest aktywnym działaczem społecznym, organizatorem wielu akcji i imprez środowiskowych, promujących Krosno i region krośnieński, a także rozwijających przyjacielskie kontakty z Węgrami.