19 lutego 2019 roku mija 10 lat funkcjonowania witryny internetowej Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Okrągła rocznica stanowi nie tylko okazję do skromnego świętowania, ale też refleksji, podsumowań i zdania sprawy z wszystkiego, co w ciągu dziesięciolecia udało się nam wspólnie stworzyć i zgromadzić.
Na początku było słowo… A właściwie wiele słów, akcentujących potrzebę posiadania w Stowarzyszeniu własnej strony WWW. Najczynniejszym orędownikiem tej sprawy był dr Stanisław Szafran, prezes Oddziału krakowskiego SMZK, podnoszący tę kwestię na kolejnych Walnych Zebraniach. Lata mijały, ponawiany postulat pozostawał wciąż niezrealizowany, aż nadszedł ten dzień, kiedy odważyłem się zrobić pierwszy krok. Nie mając żadnych doświadczeń w dziedzinie administrowania witrynami WWW - zarejestrowałem domenę SMZK.ORG i wykupiłem 15 GB miejsca na hostingu serwerowym. Zaczynałem od zera - i to w sensie dosłownym. Adres www.smzk.org nie był jeszcze nikomu znany, nie było ani jednego zarejestrowanego użytkownika, ani jednego wejścia na stronę, bo i strony WWW przecież jeszcze nie było, nie miałem ani jednego abonenta newslettera stowarzyszeniowego, bo nawet nie myślałem wtedy o jego publikacji. Wówczas to, jedynie w głowach niektórych członków Zarządu Głównego błąkała się bliżej niesprecyzowana myśl, że dobrze byłoby, aby Stowarzyszenie - poprzez oficjalną stronę WWW - zaistniało też w internecie. Ale jak? W jaki sposób? Jakimi środkami? Nikt tego nie wiedział…
Inna była też wówczas sytuacja ogólna, zupełnie nie przystająca do dzisiejszych standardów. Dziesięć lat temu własna strona internetowa nie była jeszcze wymogiem zbyt powszechnym, a skromne strony WWW organizacji czy instytucji były rodzajem zaledwie internetowej wizytówki, gdzie znaleźć można było podstawowe informacje o podmiocie, kilka fotografii oraz dane teleadresowe właściciela. Tak strona-wizytówka - w sensie administrowania - była wygodnym samograjem, bo raz utworzona - pozostawała niezmienna przez lata. Dziś już nie pamiętam, co podkusiło mnie, aby nie tworzyć wizytówki a spróbować zbudować witrynę dynamiczną, co kilka dni aktualizowaną o nowe treści, rozbudowywaną o nowe pozycje menu, nowe galerie, publikowane artykuły. Pomysł miałem dobry, sprawdził się w ciągu dziesięciolecia, ale gdybym wówczas wiedział ile czasu zajmuje administrowanie taką witryną - zająłbym się z pewnością czymś biegunowo odległym. Słowo się rzekło - sięgnąłem zatem po CMS - System zarządzania treścią (ang. Content Management System), a z dwóch najbardziej wówczas rozpowszechnionych - Joomla! oraz WordPress - wybrałem ten pierwszy. To nawet niewłaściwe słowo - "wybrałem" - gdyż kompletnie nie znając ani jednego, ani drugiego systemu, właściwie rzuciłem jedynie monetą.
Decyzja o budowaniu witryny Stowarzyszenia na płaszczyźnie Joomla! miała jednak dalekosiężne skutki. Istotą takich witryn jest bowiem ciągła zmiana, zarówno gdy idzie o ich strukturę, jak i wypełniającą ją treść. Witryna Content Management System jest w istocie żywym organizmem, który w zależności od potrzeb, pomysłów i sytuacji bieżącej stosunkowo łatwo jest administratorowi zmieniać, przekształcać, uzupełniać - jednym słowem - wszechstronnie edytować i aktualizować.
Dziś nie pamiętam już, które z pozycji obecnego menu witryny pojawiły się w pierwszym jej szkielecie. Prócz administracyjnych - Rejestracja, Zaloguj-wyloguj, Kontakt - z pewnością były z nami od początku Aktualności, Działalność bieżąca, Oddziały SMZK, Wycieczki… Kolejno przybywały następne, inne zaś zmieniały swą nazwę lub treści, a w końcu pojawiło się też menu poziome oraz podręczne - Silva rerum. Po dziesięcioleciu kolejność i zawartość menu sterującego witryny przedstawia się następująco:
Start - to rodzaj wizytówki na drzwiach wejściowych do naszej witryny. Wpisanie w przeglądarce adresu www.smzk.org przeniesie nas właśnie do tej podstrony. W okresie Wielkanocy oraz Bożego Narodzenia na kilkanaście dni strona ta zmienia treść na adekwatną do zbliżających się świąt. | |
O Stowarzyszeniu - to właściwie tylko jeden, za to ważny artykuł, ponadto chyba najstarszy na witrynie i - jak widzę - wymagający aktualizacji. Tekst Prezesa M. Terleckiego zapoznać ma każdego, który tu trafił, z przeszłością naszej organizacji, jej dokonaniami, oddziałami terenowymi, wydawnictwami itp. Artykuł uzupełniony jest o odnośniki do publikowanych w Studiach krośnieńskich tekstów o historii SMZK, a także film z wystąpieniem Prezesa Terleckiego w trakcie Jubileuszu 50-lecia Stowarzyszenia. | |
Władze SMZK - to aktualizowana na bieżąco lista członków Prezydium, Zarządu Głównego oraz Głównej Komisji Rewizyjnej. Wykaz ten uzupełnia link do bardzo cennego i aktualizowanego na bieżąco artykułu pt. Władze Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w półwieczu - a po prawdzie - w sześćdziesięcioleciu. | |
Statut SMZK - ta pozycja menu głównego nie wymaga objaśnień. Pełna treść zatwierdzonego Statutu SMZK uzupełniona jest o link do archiwalnego maszynopisu pierwszego Statutu Stowarzyszenia z roku 1958. | |
Członkostwo SMZK - przynosi informacje o prawach i obowiązkach członka naszego Stowarzyszenia, wynikających ze Statutu SMZK. Mamy tutaj również wzór deklaracji członkowskiej, którą znów trzeba będzie aktualizować, tym razem o nowe kwestie wynikające z przepisów RODO. | |
Oddziały SMZK - zamieszczamy tu aktualne dane teleadresowe naszych czterech oddziałów terenowych, nazwiska obecnych prezesów Oddziałów, ponadto linki do planów działalności bieżącej, wykazu członków władz oddziału, relacji z odbywanych spotkań. | |
Jubileusze - ta pozycja menu przez wiele lat ograniczała się jedynie do artykułu poświęconego jubileuszowi 50-lecia Stowarzyszenia (2008 rok). Kiedy jednak nadszedł jubileusz kolejny, trzeba było dla naszego sześćdziesięciolecia stworzyć odrębną rubrykę. Przy tej okazji udało mi się znaleźć nieco archiwaliów, które zaświadczają, że i wcześniejsze rocznice powstania Stowarzyszenia obchodziliśmy. Nie ma tych śladów zbyt wiele, ale na kilka podmenu wystarczyło. | |
Aktualności - to główna pozycja menu, odsyłająca internautów do aktualizowanych wpisów odnoszących się do naszej działalności bieżącej - przede wszystkim zapowiedzi zbliżających się imprez, wykładów, wernisaży wystaw, informacji istotnych dla krośnian, a także zapowiedzi zebrań ZG SMZK itp. Aktualności te publikowane są na witrynie w cyklach półrocznych, podlegających następnie archiwizowaniu w menu Archiwum Aktualności SMZK. | |
Działalność bieżąca to najbardziej zasobna rubryka naszej witryny, podzielona na osiem podmenu szczegółowych. Mamy więc tu kolejno: Plany pracy, Sprawozdania, Spotkania "Na rodzinnej ziemi", Spotkania noworoczne, Walne zebrania sprawozdawczo-wyborcze, Konkurs recytatorski poezji Jana Zycha, Varia i niedawno dodane - Oddział krakowski SMZK. Zgodnie z tematyką - gromadzimy tu stosowne dokumenty odnoszące się do statutowej działalność Stowarzyszenia, artykuły relacjonujące odbyte wykłady, spotkania integracyjne, wycieczki krajoznawcze, przesłuchania konkursowe recytatorów, recenzje wydawnictw, programy konferencji naukowych etc. Odrębne, dedykowane menu poświęcone jest bieżącej działalności Oddziału krakowskiego SMZK. W ostatnich dniach analogiczne menu utworzyłem dla przejawów działalności Oddziału wrocławskiego SMZK. Nie tracę też nadziei, że i pozostałe dwa oddziały terenowe zechcą nam nadsyłać teksty związane ze swą aktywnością stowarzyszeniową. W tej chwili menu Działalność bieżąca zawiera łącznie 208 artykułów. |
|
Z lat minionych… W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wykonywałem dla SMZK projekty zaproszeń na odczyty, spotkania, wycieczki, promocje książek i inne. Większość z tych prac zachowała się szczęśliwie w moim archiwum domowym, a ich publikacja nasunęła mi myśl sukcesywnego zamieszczania w niniejszej rubryce wszelkich śladów naszej aktywności na przeróżnych polach. Szczególnie dużo cennego materiału faktograficznego przyniosła systematyczna kwerenda, jaką przeprowadziłem w odniesieniu do ponad tysiąca archiwalnych numerów tygodnika "Podkarpacie", wydanych pomiędzy październikiem 1970 a czerwcem 1993 roku, a także tygodnika "Nowe Podkarpacie" (od 7 lipca 1993). Po latach, archiwalia te przypominają naszą stowarzyszeniową działalność, podejmowane przez nas tematy, a także ludzi z naszego kręgu, z których część już odeszła na zawsze. | |
Byli wśród nas… W ciągu ponad półwiecza przez szeregi naszego Stowarzyszenia przewinęło się wiele setek ludzi. Większość nie zapisała się w naszej historii niczym szczególnym, traktując tę przynależność organizacyjną jedynie jako pożyteczny sposób spędzania wolnego czasu. Ale mieliśmy i takich miłośników Ziemi Krośnieńskiej, którzy cnotami swymi, podziwu godnym dorobkiem i społecznikowskimi zasługami dla ogółu, wyrośli znacznie ponad jego zwykły poziom. Bycie wśród nas traktowali nie tylko w kategoriach towarzyskich, lecz przede wszystkim jako element swej misji, owocnie prowadzonej i rozwijanej. Życiowe dzieło tych ludzi, ich niezbywalne osiągnięcia na różnorakich polach, to dzisiaj nie tylko fundament dobrej pamięci o nich samych, lecz także nasze stowarzyszeniowe dziedzictwo, z którego czerpiemy nieustannie powody do chlubnego powinowactwa, a także jasnej identyfikacji w naszej małej ojczyźnie. Pamiętamy o nich! To niewiele, ale to bardzo ważne... W tej chwili rubryka Byli wśród nas… zawiera 46 biogramów tych zasłużonych ludzi. | |
Wydawnictwa - istotną częścią naszej działalności stowarzyszeniowej są redagowane i wydawane drukiem publikacje. Najtrwalszym naszym dokonaniem na tym polu jest osiem tomów serii wydawniczej "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu", zainaugurowanej w roku 1972. Obok tego, SMZK było wydawcą kolejnych druków zwartych, zawsze związanych tematycznie z Krosnem i regionem. Publikacjami tymi nie tylko szczycimy się w tej rubryce, nie tylko informujemy o ich zawartości rzeczowej, ale też - poprzez dedykowany aplet Zamów publikacje SMZK - umożliwiamy internautom szybkie składanie zamówień na poszczególne tytuły. | |
Wycieczki - rubryka ta gromadzi programy wycieczek krajoznawczych organizowanych rokrocznie przez Stowarzyszenie. Ogłoszenia te zawierają szczegółowe marszruty naszych wyjazdów, ich szczegóły organizacyjne, godziny poszczególnych punktów programowych itd., a poprzez podlinkowane później artykuły - odsyłają do galerii fotograficznych poszczególnych wycieczek, czy pisemnych z nich relacji. | |
Napisali o nas… Pod tą pozycją menu kryją się treści tyleż ulotne, co i niezwykle ważne. Nasza bieżąca działalność jest bowiem tematem wielu publikacji prasowych, czy też artykułów na portalach internetowych. Zebrać z sześćdziesięciu lat działalności Stowarzyszenia pełną bibliografię jego poczynań jest rzeczą niepodobną, ale warto - z kronikarskiego choćby obowiązku - odnotowywać to wszystko, co o nas napisano i opublikowano na przestrzeni lat. Gromadzone na naszej witrynie zestawienie bibliograficzne należy zatem traktować jako nie w pełni kompletny wybór, który jednak, wspólnymi siłami, budować będziemy i aktualizować - ad perpetuam rei memoriam... | |
Galeria - pod tym lakonicznym i skromnym tytułem kryją się fotograficzne relacje z wszystkich imprez zorganizowanych przez Stowarzyszenie w ciągu ostatniego dziesięciolecia. W chwili obecnej jest to 151 galerii, zawierających łącznie 10 821 fotografii. Zbiór ten, dostępny jedynie dla zarejestrowanych i zalogowanych użytkowników naszej witryny, pozwala uznać ostatnie 10 lat naszej działalności za najlepiej udokumentowane dziesięciolecie z wszystkich dotychczasowych. | |
Wokół nas… W rubryce tej publikujemy artykuły, których treść dotyczy wprawdzie spraw Krosna i regionu, ale nie wynika wprost z bieżącej i bezpośredniej działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. | |
Materiały audio - przy okazji niektórych imprez organizowanych przez SMZK - przede wszystkim wystaw i promocji książek - zdarza się, że stają się one tematem audycji radiowych. Jeśli uda nam się zdobyć finalny materiał cyfrowy - zamieszczamy go w tym menu, aby był dostępny dla wszystkich zainteresowanych. | |
Materiały video - rubryka ta zawiera filmy o Krośnie, regionie oraz Stowarzyszeniu. Multimedialność internetu w tym się także przejawia, że z każdego zakątka globu stają się dla nas dostępnie już nie tylko teksty oraz fotografie, ale również udźwiękowiony obraz filmowy. Szczególnie to właśnie medium jest dzisiaj niezwykle atrakcyjne w odbiorze, utrwalając nie tylko chwile minione, ale też ludzi, architekturę, krajobraz. | |
Pliki do pobrania - to podręczne menu odsyła do plików, którymi chcemy się podzielić z internautami, najczęściej - zarejestrowanymi użytkownikami naszej witryny. Są tam zatem udostępnione do ściągnięcia elektroniczne wersje drukowanych folderów, które niegdyś przygotowywaliśmy w związku z organizowanymi wycieczkami, czasem archiwa fotograficzne z bieżących imprez, zasady zapisu bibliograficznego stosowanego w wydawnictwach SMZK, a także podstawowe informacje graficzno-tekstowe na temat naszego Stowarzyszenia. | |
Archiwum - czas płynie, dni i tygodnie mijają. Pozostawiają po sobie ślady chwil i wydarzeń, które warto utrwalić dla przyszłości. Dzisiejsze aktualności już po chwili stają się historią... Pomieszczenie tych materiałów w jednym miejscu i ich udostępnienie wydaje się więc ze wszech miar słuszne, potrzebne i dogodne. W rubryce tej zamieszczamy zatem nie tylko Aktualności SMZK w cyklach półrocznych, ale też archiwum wszystkich opublikowanych i rozesłanych do prenumeratorów newsletterów "Wiadomości SMZK" oraz zaproszeń na posiedzenia Zarządu Głównego, wraz z programami kolejnych zebrań. | |
Oprócz powyższych pozycji menu głównego, po kilku latach funkcjonowania naszej witryny zacząłem tworzyć rubryki pomocnicze i podręczne, z czasem zebrane łącznie w menu Silva rerum. Tytuły tych pozycji odnoszą się do różnorodnych kwestii i tematów, nie brak tam odnośników do stron dostępnych w Internecie. Wszystkie one bardziej odnoszą się do Krosna i regionu, mniej zaś do naszego Stowarzyszenia. Mamy tam więc fotograficzne panoramy naszego miasta, jego elektroniczny plan ulic, kilka linków do kamer przekazujących obraz online z ulic Krosna lub najbliższej okolicy, satelitarne zdjęcie miasta i aktualną prognozę pogody dla Krosna. Kolejna z rubryk gromadzi bardzo interesujące mapy - zarówno współczesne, jak i archiwalne - dziewiętnastowieczne oraz międzywojenne. Powyższe nie wyczerpuje wszystkich propozycji, bo mamy tam jeszcze i proste gry komputerowe, obliczanie indywidualnych biorytmów, sprawdzanie przepustowości łącza internetowego itd.
O ilości materiałów, które udostępnia witryna SMZK, świadczy najlepiej zawartość pozycji menu poziomego o nazwie Mapa witryny. Są tam odnośniki do wszystkich artykułów zgromadzonych na witrynie. Ile ich jest? - 725. Ale to nie jest wszystko. Witryna serwuje ponadto 151 galerii fotograficznych, 129 newsletterów "Wiadomości SMZK", 78 newsletterów "Zaproszenie na posiedzenie ZG SMZK" i 163 PDF-y różnych publikacji. To imponujący dorobek i kapitalna dokumentacja działalności naszego Stowarzyszenia. Dość powiedzieć, iż odpytanie przeglądarki Google o zawartość naszej witryny zwraca aż 1720 wyników.
O skali odbioru powyższych materiałów świadczy łączna ilość internautów, którzy od 19 lutego 2009 roku odwiedzili witrynę SMZK. Liczba ta rośnie każdego dnia, a w chwili gdy piszę ten tekst wynosi ona 224 533. Zdecydowana większość tych odwiedzin to internauci z Polski, ale nie wyłącznie. Bardzo wiele wejść pochodzi z USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Rosji, Holandii, Kanady, Włoch. Ilość łączna krajów, z których zaglądano naszą witrynę, wynosi 103. Internauci odwiedzający witrynę SMZK należą do dwóch kategorii: ogólnej - a więc tych, którzy mają dostęp do większości treści witryny, oraz rejestrowanych - którzy poprzez uprzednią rejestrację i każdorazowe zalogowanie się uzyskują dostęp do treści zastrzeżonych - np. galerii fotograficznych. Witryna nasz ma w tej chwili 307 użytkowników zarejestrowanych. Oprócz nich są jeszcze prenumeratorzy rozsyłanego mailowo newslettera "Wiadomości SMZK". Automatycznie stają się nimi zarejestrowani użytkownicy witryny, ale nie brak i takich, którzy ów newsletter zaprenumerowali sobie, bez rejestrowania się. Grupa odbiorców "Wiadomości SMZK" liczy dziś łącznie 369 osób.
Aby ten żywy organizm funkcjonował jak należy, zarządzający witryną musi wykonywać cały szereg czynności administracyjnych. Należy do nich cotygodniowe wykonywanie kopii bezpieczeństwa, zarówno całej treści witryny, jak i głównej bazy MySQL. Każdego dnia należy skrupulatnie przeglądać logi systemowe, w których zapisywane są m.in. zdarzenia nietypowe - np. próby włamań, próby zdobycia nienależnych uprawnień, przeciążenia procesora serwera na hostingu. Okresowo należy też skanować witrynę antywirusowo, instalować poprawki systemowe, szybko reagować na incydenty zgłaszane przez komponent firewalla, usuwać pliki tymczasowe, konta zakładane przez złośliwe boty itd. itp. Efektów tych czynności administratorskich użytkownik witryny na ogół nie dostrzega, gdyby ich jednak zaniechać - dotknęłoby go to boleśnie i szybko.
Po dziesięciu latach rozwoju witryny SMZK można na nią patrzeć z umiarkowaną satysfakcją. Udało się zebrać stosunkowo liczne grono użytkowników, którzy często tu zaglądają i stąd właśnie czerpią informacje o bieżącej działalności Stowarzyszenia. Gorzej wypada tzw. feedback - a więc sprzężenie zwrotne pomiędzy autorami treści na witrynie a ich odbiorcami. Bardzo niewielu odwiedzających nas ocenia czytane teksty (żółte gwiazdki pod tytułem artykułu), jeszcze mniej - korzysta z apletu komentarzy i pozostawia pod artykułami jakiekolwiek uwagi własne. Wbrew pozorom korzystanie z powyższych nie wymaga jakichś zawrotnych umiejętności komputerowych, dla autorów tekstów stanowi natomiast ogromną satysfakcję i zachętę do dalszej pracy. Jest to ważne tym bardziej, że autorów piszących dla witryny wciąż jest niewielu - starczy dwóch dłoni, aby ich policzyć. W sytuacji tej dziękuję bardzo wszystkim tym, którym w minionym dziesięcioleciu nie jeden raz chciało się usiąść, pomyśleć i coś zwięzłego na witrynę napisać. Zachęcam wszystkich do podjęcia takiego wysiłku w przyszłości.
Z okazji jubileuszu witryny miłe życzenia nadesłał Dr Stanisław Szafran - Prezes Oddziału krakowskiego SMZK:
Komentarze
Na Witrynie