We wtorek 6 marca 2018 roku, w gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się szóste w bieżącym sezonie spotkanie Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Podczas spotkania mgr inż. arch. Stanisław Niemczyk wygłosił referat pt.: "Architektura obiektów sakralnych".
Mgr inż. arch. Stanisław Niemczyk urodził się 1943 r. w Czechowicach-Dziedzicach. Ukończył Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej w 1968 r. Prace zawodową rozpoczął w Miastoprojekcie w Tychach. W początkowym okresie swojej działalności zawodowej opracowywał projekty użyteczności publicznej: zespół podmiejskiej zabudowy rekreacyjnej Tychy-Paprocany - projekt 1969, realizacja 1972-1973 (projekt nagrodzony przez Ministra Budownictwa i Gospodarki Przestrzennej), pawilon handlowo-usługowy, Tychy - projekt 1972, realizacja 1973.
W 1976 r. podjął opracowanie pierwszego obiektu sakralnego - kościoła Ducha Świętego w Tychach (dzielnica Żwaków) - projekt zakończony w 1978 r., a zrealizowany w latach 1978-1982. Następnym projektowym dziełem architektonicznym obiektu sakralnego referenta (wspólnie z inż. Markiem Kuszewskim) był Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Pawłowicach Śląskich - projekt zakończony w 1984 r., a zrealizowany w latach 1986-1994.
W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych Stanisław Niemczyk opracował kolejne sakralne dzieło architektoniczne - kościół Miłosierdzia Bożego w Krakowie (Osiedle Oficerskie) - projekt zakończony w 1991 r., a zrealizowany w latach 1991-1994.
Niezwykłym wyzwaniem dla Stanisława Niemczyka było opracowanie projektów architektonicznych dwóch następnych obiektów sakralnych: kościoła pw. Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach-Dziedzicach - projekt zakończony w 1995 r., a zrealizowany w latach 1995-1998, oraz kościoła z klasztorem dla zakonu Braci Mniejszych OO. Franciszkanów w Tychach, Parafia św. Franciszka z Asyżu i św. Klary w Tychach - projekt zakończony w 2000 r., a realizacja trwa już 17 lat.
W swoim referacie mgr inż. arch. Stanisław Niemczyk przedstawił problemy ideowe, projektowe, administracyjno-organizacyjne, techniczne i inne, związane z przygotowaniem i realizacją trzech projektów: kościół Ducha Świętego w Tychach, kościoła pw. Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach-Dziedzicach oraz kościoła pw. św. Franciszka i św. Klary i klasztoru dla zakonu Braci Mniejszych OO. Franciszkanów w Tychach.
Realizując swoje projekty obiektów sakralnych Pan Stanisław Niemczyk stosuje najczęściej trzy rodzaje tworzywa: cegłę, drewno i kamień, ale wykorzystuje również inne tworzywa naturalne lub odpadowe. Tymi tworzywami wypełnia zadaną przestrzeń naturalną, nadając jej kultowy, swoisty klimat i nastrój, sprzyjający medytacji oraz "kontaktowi ze Stwórcą".
Kościół Ducha Świętego w Tychach już w fazie projektowej był pod wieloma aspektami nowatorski. Dominującym elementem świątyni jest bryła dachu. W kształcie przestrzennym nawiązuje do architektury polskich kościołów drewnianych, a zarazem do wczesnochrześcijańskiego namiotu. Ściany wewnętrzne zostały wyłożone wykładziną z desek, a bogatą ikonografię wykonał Jerzy Nowosielski (1923-2011) - polski malarz, filozof i teolog prawosławny, jeden z najwybitniejszych współczesnych "pisarzy ikon". Zrealizowany projekt świątyni zyskał wysokie uznanie, a w tym kilka nagród, m.in. I nagrodę Stowarzyszenia Architektów Polskich za architekturę (1983).
Kościół pw. Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach-Dziedzicach został zbudowany w latach 1995-98 w miejscu kaplicy powstałej w adaptowanych pomieszczeniach istniejącej tutaj przed laty prywatnej stolarni. Jest to jedna z trzech najbardziej interesujących stylem architektonicznym sakralnych budowli rzymskokatolickich, zrealizowanych w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach. Kościół został zbudowany na planie trójkąta, w którego wierzchołkach wzniesione są wieże (czwarta - niewielka wieża została wybudowana nad prezbiterium jako forma sygnaturki). Dwie wyższe wieże posiadają identyczny kształt i wysokość (27 m), a trzecia (zwana "papieską") ustawiona jest nad wejściem do kościoła. Wnętrze świątyni jest jednoprzestrzenne, pozbawione podziałów. Wzdłuż bocznych ścian usytuowany jest chór z ceglaną balustradą, który podtrzymują ustawione regularnie filary. Sufit kościoła jest drewniany z oknem w środkowej części (w sygnaturce). Kościół zbudowany jest z cegły wzmocnionej betonowymi elementami konstrukcyjnymi. W zewnętrznych częściach w gładką ścianę muru wkomponowane są na zasadzie intarsji detale, w postaci zróżnicowanego układu cegieł, tworzenia otworów, wmontowywania elementów kamiennych i spalonych ceglanych odrzutów, co prowadzi do tworzenia pełnych symboliki rysunków.
Na wyposażenie wnętrza świątyni składa się m.in. stolarka, kamienny ołtarz i ambonka, organy zakupione w Niemczech, siedemnastowieczna chrzcielnica otrzymana przez parafię w darze. Elementy stolarskie wyposażenia, oprócz sufitu i ławek, są bejcowane na zielono lub czerwono, przy czym dla miejsc związanych z sakramentami zarezerwowana jest zieleń. Prezbiterium i wnętrze zdobią liczne obrazy wykonane w stylu "neobizantyńskim".
Świątynia wzbudza podziw, a często zachwyt odwiedzających ją parafian, pielgrzymów i przygodnych turystów. W 1999 r. została uznana za najlepszą realizacją architektoniczną na Śląsku, spośród 30 nominowanych.
Trzecią realizacją, którą referent przybliżył w swojej prezentacji był kościoła pw. św. Franciszka i św. Klary oraz klasztoru dla zakonu Braci Mniejszych OO. Franciszkanów w Tychach. Obiekt został zaprojektowany pod koniec lat dziewięćdziesiątych, kamień węgielny został poświęcony w 1999 r., a budowa trwa od 2000 r. Kościół zaprojektowany jest na planie krzyża franciszkańskiego, na którym pięć ran Chrystusa zaznaczonych jest wieżami w kształcie gwoździ, którymi Chrystus był przybity do krzyża. Każda wieża ma znaczenie symboliczne - wieże niższe (45 m) przy wejściu odpowiadają ranom nóg, boczne wieże symbolizują rany rąk, a piąta wieża wyższa (70 m) symbolizuje ranę zadaną w serce Jezusa. Wszystkie wieże są otwarte na zewnątrz, co symbolizuje otwarcie na niebo ("Przez rany Chrystusa do nieba"). Projekt świątyni nawiązuje do XIII-wiecznej Bazyliki Świętego Franciszka w Asyżu, a realizowany obiekt nazywany bywa "Małym Asyżem". Przyjęte tworzywo budowlane (dolomit z Libiąża) przybliża wizualnie to dzieło do monumentów średniowiecznych.
Pan mgr inż. arch. Stanisław Niemczyk jest jednym z najznakomitszych polskich architektów w zakresie budownictwa sakralnego, a często nazywany jest "polskim Gaudim". Unika kwalifikowania jego stylu twórczego, choć np. Anna Cymer określa styl architektury Stanisława Niemczyka jako "postmodernizm średniowieczny". Za swoja twórczość w zakresie architektury i budownictwa sakralnego był honorowany wieloma wyróżnieniami, a m.in.: był laureatem Honorowej Nagrody SARP w 1998 r., został uhonorowany przez Jana Pawła II odznaczeniem "Pro Ecclesia et Pontifice" w 2000 r., natomiast w 2011 r. otrzymał medal "Per artem ad Deum" za zasługi dla budownictwa sakralnego, przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury. W 2013 r. został odznaczony Brązowym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", a w 2014 r. został laureatem nagrody "Totus 2014", przyznawanej przez Fundację KEP "Dzieło Nowego Tysiąclecia" w dziedzinie propagowania kultury chrześcijańskiej.
