Wanda Belcik
Antoni Lorens (1888-1962) – zasłużony doktor medycyny i działacz społeczny w Krośnie
Amatorski teatr z Krościenka Wyż. A. Lorens pierwszy z lewej w środkowym rzędzie. Fot. za A. Kosiek, Dr med. Antoni Lorens - społecznik i animator kultury, Croscena, 2011, nr 88, s. 12
Urodził się 11 czerwca 1888 r. w Krościenku Wyżnym w rodzinie małorolnego chłopa. Po ukończeniu szkoły w Krościenku kształcił się w gimnazjum w Jaśle i Bochni, a na utrzymanie zarabiał korepetycjami. Studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, który ukończył w 1918 r., uzyskując stopień doktora wszechnauk lekarskich. Już jako student działał społecznie. Organizował w Krościenku, w czasie wakacji i przerw świątecznych, przedstawienia w amatorskim kółku teatralnym, wycieczki, festyny i imprezy okolicznościowe. Pierwszą wojnę światową spędził na różnych frontach, w charakterze lekarza wojskowego. Po dwuletnim pobycie w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie osiedlił się w Krośnie, gdzie od 1 lipca 1924 roku pełnił obowiązki lekarza miejskiego, potem powiatowego, a następnie pracował jako lekarz szkolny i nauczyciel higieny. W tym czasie kierował sekcją odczytową Towarzystwa Szkoły Ludowej. We wsiach powiatu krośnieńskiego wygłaszał setki odczytów na temat walki z gruźlicą oraz podobne odczyty w szkołach podstawowych. W trosce o zdrowie młodzieży wydał popularną broszurkę o gruźlicy i pomagał przy tworzeniu boisk sportowych i domów ludowych. Organizował kursy dokształcania ogólnego po wsiach, kursy przysposobienia
Rękopismienne świadectwo lekarskie dr A. Lorensa. Ze zbiorów Genealogii Krosna
rolniczego. Zakładał biblioteki wiejskie, świetlice. W Krościenku Wyżnym założył kasę Stefczyka. W czasie okupacji pracował w komitecie opieki nad wysiedlonymi, pomagał jeńcom i więźniom obozów. Po wojnie pracował w dalszym ciągu jako lekarz szkolny i członek Rady Narodowej w Krośnie.
Oprócz zainteresowania sprawami gospodarczymi i oświatowymi Krościenka i wspomnianą działalnością praktyczną na rzecz środowiska lokalnego, zajmował się dokumentacją historii regionu. Wspólnie z ks. Michałem Pelczarem zredagował obszerną monografię Krościenka i Iskrzyni, był inicjatorem wydanego w 1957 r. przewodnika po Krośnie. Był współorganizatorem Powiatowego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego i Muzeum w Krośnie, a także Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Krośnieńskiej (później zmieniono nazwę na Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej). Udzielał się społecznie w PTTK i PCK. Zmarł 21 stycznia 1962 roku i pochowany został na cmentarzu komunalnym w Krośnie.
Publikacje:
Sześćset lat doli i niedoli Krościenka Wyżnego i Iskrzyni 1350-1950, Krościenko Wyżne 1997, współautor - Michał Pelczar
lustrowana monografia powiatu krośnieńskiego oraz przewodnik turystyczny po Krośnie nad Wisłokiem i okolicy, Rzeszów 1957, (współautor)/
Źródła do biografii:
Belcik Wanda,
Regionaliści krośnieńscy – informator biograficzny, Krosno 2007, s. 48
Kosiek Andrzej,
Dr med. Antoni Lorens - społecznik i animator kultury, "Croscena. Krośnieńska Scena Kultury", 2011, nr 88, s. 11-13
Kosiek Andrzej,
Synowie chłopscy na Uniwersytecie Jagiellońskim, "Kurier Krośnieński", 1999, nr 1, s. 3
Nowak Czesław,
Dr Antoni Lorens (1888 – 1962) - krośnieński lekarz i społecznik. W 50. rocznicę śmierci, (witryna WWW Muzeum Podkarpackiego w Krośnie)
Materiały SMZK