"Złota Praga" była celem wycieczki, którą w lipcu br. [9-12 lipca 2007] zorganizowało dla swoich członków i sympatyków Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Jak zwykle organizatorzy postarali się o to, by wyjazd do jednej z piękniejszych stolic Europy dostarczył uczestnikom nie tylko wiadomości o historii i zabytkach miasta, ale również wielu przeżyć estetycznych. Cel został osiągnięty zarówno za sprawą perfekcyjnie przygotowanego programu (również w wersji pisemnej), ale przede wszystkim dzięki wyjątkowemu przewodnikowi, leciwemu poliglocie, entuzjaście polskiego języka i kultury polskiej Zdenkowi Palicka.

10 VII 2007. Wędrówkę rozpoczęliśmy na wzgórzu w dzielnicy Strahov. Wyruszywszy spod wielkiego stadionu piłkarskiego, idziemy w dół za przewodnikiem. Minęliśmy już dziedziniec przed okazałym zespołem klasztornym norbertanów i kościół opacki p. w. Wniebowzięcia NMP, w  którym znajdują się relikwie św. Norberta i św. Urszuli Starszy pan poprowadził nas do centralnego miejsca Pragi, do zamku praskiego na Hradczanach, pokazując po drodze panoramę miasta z platformy widokowej przy kościele Wniebowzięcia NMP i Praską Loretę przy klasztorze kapucynów, z całym bogactwem sztuki renesansowej i barokowej, najważniejsze miejsce pielgrzymek w Czechach. Najbardziej imponującym zabytkiem Hradczan jest Katedra św. Wita, największa budowla gotycka w Republice Czeskiej. Budowana od wieku XIV według projektu architektów: Mateusza z Arras i Petera Parlera, ukończona została dopiero w początkach XX wieku. Katedra zachwyca nie tylko swą wielkością (otaczają ją 22 kaplice), ale także oszałamiającym wnętrzem, w którym inkrustowana kamieniami półszlachetnymi i freskami kaplica św. Wacława, srebrny relikwiarz-nagrobek św. Jana Nepomucena, mauzoleum cesarskie oraz oratorium władysławowskie z herbami krajów, w których panował Władysław Jagiellończyk - największe robią wrażenie.

10 VII 2007. Podziwialiśmy nie tylko misterną dekorację fasady, ale dokładnie zapoznaliśmy się z wielowiekowym bogactwem wnętrza gotyckiej katedry św. Wita, Wacława i Wojciecha na wzgórzu zamkowym Hradczany Druga cenna budowla praskiego zamku to stary Pałac Królewski, do XVI w. siedziba władców Czech, późniejsza siedziba urzędów i czeskiego parlamentu. To tu w sali władysławowskiej, zbudowanej w XV w., odbywały się turnieje i walki na kopie, a także elekcje. Rycerze wjeżdżali na swych wierzchowcach wprost do Sali, specjalnymi schodami jeździeckimi. Sala ta była świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii Czech między innymi przysiąg kolejnych prezydentów kraju począwszy od Tomasa Masaryka aż po Vaclava Havla. Są tu inne interesujące wnętrza: Kancelaria Czeska i Sala Sejmowa, której ściany i sufit zdobią tarcze herbowe i godła. Ze starym pałacem sąsiaduje Kaplica Wszystkich Świętych, dzieło architekta Petera Parlera należąca pierwotnie do Karola IV, na którą spojrzeliśmy z chóru, kierując się do wieży prochowej Mihulka, gdzie znajduje się kopia śpiewającej fontanny, prezent Ferdynanda I dla żony Anny 10 VII 2007. Hradczany - Plac św. Jerzego. W głębi (z lewej) zabudowania najstarszego w Czechach klasztoru żeńskiego (X w.) oraz barokowa fasada bazyliki św. Jerzego (ok. 1670). W jej znakomicie zachowanym wnętrzu romańskim (najstarsze Pradze; główny kościół dynastii Przemyślidów), znajduje się grób św. Ludmiły, babki św. Wacława Jagiellonki. Spacer po hradczańskim zamku kontynuowaliśmy podziwiając bazylikę św. Jerzego, najstarszą zachowaną budowlę romańską, z grobami członków rodu Przemyślidów, m.in. św. Ludmiły i maleńkie kolorowe kamieniczki na Złotej Uliczce, biegnącej wzdłuż murów zamkowych. W jednej z nich czasowo mieszkał Franz Kafka. Kolejną atrakcją na tej trasie jest wieża Daliborka, (baszta wzniesiona za czasów Władysława Jagiellończyka), która od początku pełniła funkcję zamkowego więzienia, a nazwę swą zawdzięcza pierwszemu więźniowi Daliborkowi z Kozojed.

10 VII 2007. Ze wzgórza Strahov rozpościera się atrakcyjna panorama miasta z widokiem m.in. na gęstą zabudowę ciągnącą się wzdłuż Wełtawy oraz słynny kamienny Most Karola (najstarszy z zachowanych na świecie), który od wieków łączy dwie dzielnice: Malá Strana i Staré Město Najsłynniejszy czeski zamek Karlstejn zwiedziliśmy drugiego dnia pobytu. Zamek w stylu gotyckim, wzniesiony przez cesarza Karola IV, miał pełnić rolę skarbca, w którym przechowywano czeskie klejnoty królewskie, najważniejsze dokumenty i relikwie (kaplica Św. Krzyża). Kaplica ze złoconym sufitem i obrazami świętych z XIV w., do której wstęp miał tylko cesarz i arcybiskup, do dziś nie jest dostępna do powszechnego zwiedzania. Toteż uczestnikom wycieczki z Krosna pokazano poza salami zamkowymi (rycerską, biesiadną, salą audiencji, salą prywatną Karola Wielkiego) jedynie fragmenty skarbca znajdujące się w wieży mariackiej (ozdoby z kaplicy, korony dla Matki Boskiej i Dzieciątka, głowę krokodyla i inne).

11 VII 2007. Uczestnicy wycieczki schodzą do autokaru po zwiedzeniu ufundowanego przez króla Karola IV (1348) gotyckiego zamku Karlštejn, jednego z najbardziej znanych i cennych zabytków w Czechach Most Karola, wspaniała galeria rzeźb pod gołym niebem, ozdobiona 30 grupami figur, a zarazem deptak turystyczny łączy Małą Stranę ze Starym Miastem. Jest najstarszym spośród 17 mostów na Wełtawie. Zbudowany w 2 poł. XIV wieku według projektu Petra Parlera, był świadkiem śmierci św. Jana Nepomucena w nurtach Wełtawy. Oprócz XVII-wiecznej brązowej figury świętego, najciekawszą grupą rzeźb jest widzenie św. Ludgardy, dzieło Ferdynanda Brauna.

10 VII 2007. Schodząc uroczymi zaułkami i uliczkami ze wzgórza Strahov na Hradczany, minęliśmy Plac Pogorzelec (Pohořelec) z jego klasycystyczną zabudową Niezwykle bogaty w zabytki jest Josefov, dzielnica przez osiem wieków zamieszkiwana przez społeczność żydowską. Znajduje się tu m.in. synagoga hiszpańska - zbudowana w XIX wieku w stylu mauretańskim, renesansowa synagoga Pinkasa - ufundowana przez rodzinę Horovitzów, synagoga Staronova (w kulcie) - jeden z najstarszych gotyckich zabytków Pragi i wreszcie ratusz żydowski z zegarem, który zamiast cyfr ma litery, a jego wskazówki przesuwają się w lewo. Do szczególnie cennych zabytków tej części miasta należy też XV-wieczny cmentarz żydowski, który mieści około 12 tysięcy nagrobków.

10 VII 2007. Z rejonu Mostu Karola na Wełtawie nad dachami XVIII-wiecznych kamienic rozpościera się imponująca panorama Hradczan z  widokiem na zabudowania zamku królewskiego i strzeliste wieże gotyckiej katedry św. Wita, Wacława i Wojciecha Centralnym punktem Starego Miasta jest rynek staromiejski, otoczony w większości barokowymi kamienicami, z górującymi nad nimi wieżami ratusza i kościoła Panny Marii przed Tynem. Najpiękniejszą ozdobą wieży ratuszowej jest XV-wieczny astronomiczny zegar Orloj, przed którym gromadzą się turyści, by o pełnej godzinie podziwiać paradę figur przypominających o upływie czasu. Można długo błądzić zaułkami Starego Miasta, zaglądać do małych sklepików z pamiątkami i uroczych knajpek, by posmakować atmosferę tego miejsca.

11 VII 2007. Widok z Mostu Karola - na Wełtawę i w stronę Muzeum Franza Kafki Na wschód od Pragi leży Kutna Hora, w XIV w. drugie po Pradze największe miasto, które swe bogactwo zawdzięczało kopalniom rud srebra. To tu Wacław II założył królewską mennicę, w której do końca XVIII wieku bito praskie grosze (obecnie kolekcję monet można zobaczyć w Dworze Włoskim). Pamiątką dawnej świetności miasta jest gotycki kościół św. Barbary, zbudowany na wzór katedry św. Wita. Pięcionawowa świątynia, przykryta trzema kopułami w kształcie namiotów, mieści cenne malowidła ścienne, przedstawiające sceny z życia górników, gotyckie ławy kolatorskie, ołtarze boczne i ambonę w stylu barokowym oraz neogotycki tryptyk z Ostatnią Wieczerzą i patronką św. Barbarą w ołtarzu głównym.

10 VII 2007. Nasz znakomity przewodnik Zdenek Palička, Czech rodem z Raciborza, na pokładzie autokaru Jest wiele pamiątek chlubnej przeszłości miasta: gotycka kamienna fontanna, kamienny dom z XV w., który w swoim czasie pełnił funkcję ratusza, imponująca rozmiarami statua Matki Boskiej i inne.

Niesamowite wrażenie robi ossuarium, kaplica cmentarna przy kościele Wszystkich Świętych na przedmieściu Sedlec. Zbudowana w końcu XIV w., a przekształcona w wieku XVIII przez J. Santiniego, zdumiewa przede wszystkim wystrojem wnętrza z ludzkich kości (krzyże, kielich, monstrancja, żyrandol, napisy i herb Schwarzenbergów). Tworzą je szczątki ok. 40 tys. osób. Autor unikalnego wystroju, rzeźbiarz Franciszek Rint, przypomina nam o przemijaniu ludzkiego życia i rzeczywistości śmierci.

Miejsca, które uczestnikom wycieczki dane było poznać - zarówno w samej Pradze jak i poza nią - uświadomiły bogactwo kulturowe kraju F. Kafki, także to współczesne - wspaniałe autostrady, zadbane miasta, bezkresne złociste zbożem tereny wiejskie. Zawsze można tam wrócić, przeglądając choćby utrwalone na zdjęciach obrazy z podróży.

Foto: Andrzej Szwast