Barbara Czajkowska-Palusińska

Jan Stefan Czajkowski - lekarz i społecznik

Urodził się 24 stycznia 1929 roku w Zakopanem, w rodzinie Tadeusza i Marii z domu Epsztajn. W następnych latach zamieszkał w Krakowie, gdzie w czasie II wojny światowej, będąc w internacie księży Zmartwychwstańców, ukończył pięć klas szkoły podstawowej. Od 1942 roku mieszkał w powiecie brzozowskim i opanowywał materiał klas gimnazjalnych, zdając pomyślnie egzamin z zakresu III klasy.

We wrześniu 1945 roku podejmuje naukę w IV klasie gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Krośnie, a następnie w liceum typu humanistycznego, zdając maturę 30 kwietnia 1948. W tym też roku zdaje egzamin na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, jednak z braku miejsc początkowo nie zostaje przyjęty. Wobec tego, po zdaniu egzaminu na Wydział Geodezyjno-Mierniczy AGH w Krakowie podejmuje na nim naukę. Jednak w listopadzie 1948, po uwzględnieniu odwołania, zostaje przyjęty na I rok Wydziału Lekarskiego UJ. 

W 1955 roku zakłada rodzinę żeniąc się z Alicją Bukowską, przyszłą długoletnią nauczycielką w klasie fortepianu krośnieńskiej Szkoły Muzycznej. Studia kończy w roku akademickim 1954/55 i otrzymuje dyplom 19 maja 1956 roku. W tym roku rodzi się córka Barbara.

Jeszcze przed uzyskaniem dyplomu, po zamieszkaniu w Iwoniczu Zdroju, od 1 marca do 30 listopada 1956 podejmuje pracę w Przychodni Zdrowia, jednocześnie od 1 czerwca 1956 zostaje zatrudniony jako stażysta w Szpitalu Powiatowym w Krośnie, a następnie asystent - w pracowni RTG, po czym przechodzi do pionu ginekologiczno-położniczego.

Jednocześnie, w okresie od 1 grudnia 1956 do 31 marca 1958 zatrudniony jest na stanowisku kierownika Ośrodka Zdrowia Spółdzielni Zdrowia w Chorkówce, zamieszkując w tej miejscowości. Następnie przenosi się wraz z rodziną do Miejsca Piastowego, gdzie od 1 kwietnia 1958 do 29 lutego 1960 pełni obowiązki kierownika Ośrodka Zdrowia. W obu tych miejscowościach był pierwszym i jedynym lekarzem wiejskim "rodzinnym". Nie zrywając kontaktu z oddziałem ginekologiczno-położniczym szpitala w Krośnie - często jeździł do pracy rowerem, a nawet na nartach.

Dr Jan Czajkowski - dyrektor Szpitala Powiatowego w Krośnie - karykatura Stanisława Kochanka. Zob. T. Łopatkiewicz, Karykatury z teki Stanisława Kochanka. »Podkarpacie« 1970-1973, Krosno 2011, s. 69 Od 1 czerwca 1963 Jan Czajkowski zostaje zastępcą ordynatora na oddziale ginekologiczno-położniczym, po uzyskaniu I stopnia specjalizacji pełni też dyżury ginekologiczno-położnicze w pogotowiu ratunkowym (28 marca 1963 do 4 lutego 1968). W 1964 roku rodzi się syn Zbigniew.

Niezależnie od obowiązków lekarza systematycznie podnoszącego kwalifikacje zawodowe, Jan Czajkowski podejmował też pracę na stanowiskach administracyjnych. I tak - w okresie od 11 listopada 1958 do 31 stycznia 1968 objął stanowisko kierownika Wydziału Zdrowia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Krośnie; 5 maja 1968 objął stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego w Krośnie, a po zmianach organizacyjnych w latach 1972-1975 - dyrektora Zespołu Opieki Zdrowotnej. Po utworzeniu województwa krośnieńskiego Jan Czajkowski powołany zostaje 1 czerwca 1975 na stanowisko Głównego Lekarza Wojewódzkiego, które to funkcję pełni do 31 maja 1990 roku.

Pomimo przejścia na emeryturę, od 1 maja 1990 do 31 grudnia 2004 roku pracował też jako starszy specjalista do spraw ginekologiczno-położniczych w Wojewódzkim Centrum Analiz i Nadzoru w Ochronie Zdrowia. Ponadto, od 10 marca 1986 do 30 września 1999 był inspektorem i lekarzem orzecznikiem ZUS Oddział w Jaśle.

W okresie pracy zawodowej systematycznie podnosił kwalifikacje i tak: uczestniczył w 8 kursach z organizacji ochrony zdrowia, uzyskując 28 listopada 1966 drugi stopień z zakresu organizacji ochrony zdrowia.

W 1963 r. uzyskał pierwszy stopień w zakresie ginekologii, a 13 kwietnia 1967 - drugi stopień w tej specjalności. W 1963 roku ukończył w Krakowie specjalistyczny kurs z zakresu cytodiagnostyki, a w 1966 - w Białymstoku - w efekcie czego założył jedną z pierwszych poradni w tej dziedzinie w województwie krośnieńskim.

W okresie studiów Jan Czajkowski kontynuował zamiłowania sportowe z okresu szkoły średniej. Był przewodniczącym koła Akademickiego Zrzeszenia Sportowego. W okresie pracy zawodowej: w latach 1957-59 i 73-75 był radnym Powiatowej Rady Narodowej, a następnie Wojewódzkiej Rady Narodowej. Od 1950 roku do rozwiązania był członkiem PZPR. W latach 1968-1974 pełnił funkcję przewodniczącego koła Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Krośnie, a w maju 2007 Zarząd Główny PTL uhonorował go odznaczeniem "Zasłużonemu PTL". Od roku 1978 przez kilka kadencji był wiceprzewodniczącym Zarządu Oddziału Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia w Krośnie.

W okresie od lutego 1979 do 31 sierpnia 1981 był członkiem Rady Instytutu Społecz. Akademii Medycznej w Krakowie.

Przez kilkanaście lat był aktywnym działaczem Polskiego Czerwonego Krzyża, pełniąc okresowo funkcję wiceprezesa i prezesa Zarządu Wojewódzkiego PCK w Krośnie, w 1999 roku Krajowa Rada Reprezentantów nadała mu godność Członka Honorowego PCK.

Jan Czajkowski jest autorem szeregu publikowanych opracowań, m.in.:

• Działalność Koła PTL w Krośnie od 1952
• Historia szpitalnictwa w powiecie krośnieńskim, "Prace Medyczne", Rzeszów 1973
• Niektóre problemy związane z zabiegiem przerywania ciąży na terenie województwa rzeszowskiego w latach 1960-1969, (współautorstwo) - "Prace Medyczne", Rzeszów
• Umieralność niemowląt w województwie rzeszowskim w latach 1961-71, (współautorstwo) - "Prace Medyczne", Rzeszów
• Z dziejów szpitala krośnieńskiego w latach 1901-1995, "Biblioteka Krośnieńska" Muzeum Rzemiosła, Krosno 1997 oraz Krosno 98
• Działalność Komitetu Oddziału NFOZ w latach 1973-2005 - (współautorstwo)

W okresie swojej działalności podejmował szereg działań na rzecz rozwoju ochrony zdrowia, rozbudowy bazy, kształcenia kadr lekarskich i średniego personelu medycznego w Krośnie, na terenie powiatu krośnieńskiego, a w okresie istnienia województwa - również na całym jego terenie, czego wyrazem było uznanie ze strony społeczeństwa, pracowników, władz miejscowych i centralnych w postaci nadania szeregu odznaczeń i tytułów:

• Odznaka Honorowa "Zasłużony dla województwa rzeszowskiego" (22 lipca 1968)
• Złoty Krzyż Zasługi (27 marca 1970)
• Odznaka Honorowa Towarzystwa Planowania Rodziny (1972)
• Odznaka Honorowa PCK IV stopnia (1974)
• Odznaka Honorowa "Za wzorową pracę w służbie zdrowia" (7 kwietnia 1974)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (19 stycznia 1977)
• Odznaka Honorowa PCK III stopnia (1977)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (8 kwietnia 1978)
• Odznaka Honorowa Przyjaciół Harcerstwa (1979)
• Srebrna odznaka "Zasłużonego działacza kultury fizycznej" (1979)
• Tytuł honorowy "Zasłużony Lekarz PRL" (21 marca 1984)
• Honorowy wpis do "Księgi Zasłużonych dla Krosna" (28 lipca 1987)
• Odznaka Honorowa Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia (1982)
• Złota Odznaka Towarzystwa Walki z Kalectwem (1984)
• Złota Honorowa Odznaka "Zarządu Walki z Gruźlicą i Chorób Płuc" (1984)
• Złoty Medal "Za Zasługi dla Pożarnictwa" (1986)
• Odznaka Honorowa "Zasłużony Bieszczadom" (1986)
• Odznaka "Zasłużony Pracownik Państwowy" (31 maja 1988)
• Odznaka Honorowa PCK II stopnia (1988)
• Odznaka Honorowa I stopnia "Za Zasługi w rozwoju województwa rzeszowskiego" (4 maja 1988)
• "Kryształowe serce PCK" (1995)
• Odznaka Honorowa PCK I stopnia (1995)
• Srebrna Odznaka "Zasłużony dla Ubezpieczeń Społecznych" (1 sierpnia 1997)

Do końca życia Jan Czajkowski mieszkał w Krośnie, utrzymując żywe kontakty ze środowiskiem ochrony zdrowia i opieki społecznej - zarówno bezpośrednio, jak i poprzez Polskie Towarzystwo Lekarskie oraz Izbę Lekarską. Czynny był również przez wiele lat w Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, pełniąc przez dwie kadencje funkcję członka Zarządu Głównego SMZK (25 kwietnia 1993 - 25 września 1999), a także wygłaszając odczyty.

W ostatnich latach życia znacznie więcej czasu poświęcał Rodzinie, która rozrosła się o współmałżonków jego dzieci, jak również o wnuki, też związane z Ziemią Krośnieńską.

Zmarł w Krośnie 6 czerwca 2011 roku i pochowany został na miejscowym cmentarzu komunalnym.