Adam Krzanowski, historyk, regionalista, b. nauczyciel akademicki Uniwersytetu Rzeszowskiego, jest autorem wielu opracowań zwartych i artykułów naukowych z zakresu historii, historii regionalnej, historii wychowania i biogramów osób znaczących z regionu krośnieńskiego. W ostatnim okresie wydał trzy nowe opracowania.

Krośnieńska Oficyna Wydawnicza, Chemigrafia Michała Łuczaja, postarała się o staranne wydanie książki pt. "Jadwiga Nakoneczna (1889-1983), Życiorys polskiej nauczycielki z Kresów". Opracowanie to autor dedykuje nauczycielce Jadwidze Nakonecznej, za wiele lat niestrudzonej, odważnej i skutecznej pracy edukacyjnej wśród dzieci i dorosłych - społeczności polskiej i ukraińskiej na Kresach. Przedstawione opracowanie jest diariuszem życia i i pracy nauczycielki polskiej na Ukrainie. Przywołane w książce fakty odnoszą się do różnych okresów pracy J. Nakonecznej w latach międzywojnia na Kresach. Godnym podkreślenia jest jej i innych nauczycieli aktywny udział w różnych organizacjach patriotycznych, które podejmowały z wielką determinacją walkę o odzyskanie niepodległości przez Polskę. Na łamach książki autor podkreśla zapał młodego pokolenia Polaków zamieszkałych na Kresach do samokształcenia, do zdobywania nowych wiadomości z zakresu historii polskiej, literatury, rozwoju czytelnictwa poprzez powstawanie Czytelni Towarzystwa Szkół Ludowych. Ta wola edukacyjnego rozwoju miała wymiar przyszłościowy, ponieważ młode pokolenie Polaków było przekonane, iż zdobyta wiedza i doświadczenie, będzie niezwykle przydatne w przyszłości w wolnej Ojczyźnie. Udział młodzieży w pracach TG "Sokół", "Zarzewia". Skautingu, warte jest szczególnego podkreślenia. Należy z dumą podkreślać pracę polskiego nauczyciela wśród Polaków i Ukraińców na Kresach. Ogólna bieda wśród mieszkańców tej części Rzeczypospolitej Polskiej, ogromny odsetek analfabetów zarówno wśród młodzieży jak i dorosłych budził uzasadnioną troskę polskiego nauczyciela o los tych ludzi. Brak możliwości edukacji dzieci polskich i ruskich na tych terenach, szczególnie w środowisku wiejskim, spowodowany był m.in. brakiem szkół, nauczycieli środków finansowych. Wiele rodzin nie miało niezbędnych środków do swojej egzystencji. Z tej różnorodności kulturowej, etnicznej, światopoglądowej wyłania się nam obraz heroicznej postawy polskiego nauczyciela, który potrafił zespolić środowiska, prowadzić edukację wśród dzieci polskich i ruskich, angażować rodziców polskich i ruskich do działań oświatowych i z nimi na co dzień żyć i pracować oraz rozwiązywać problemy najbliższego środowiska, bardzo często złożone. Opracowanie wzbogacono krajobrazami z Kresów oraz przypomniano sytuację ludności polskiej na terenach wschodnich po 1939 r. W epilogu niniejszego opracowania "Zawziętość zniszczenia - zawziętość obrony", autor przywołuje fragment tekstu z opracowania prof. Stanisława Pigonia pt. " Do podstaw wychowania narodowego". We wstępie do książki Pigonia, Jego mistrz prof. Ignacy Chrzanowski napisał: "Jakkolwiek się skończy ta burza straszliwa (chodzi o I wojnę światową- AK),która już trzeci rok na ziemiach i wodach szaleje, jedno zdaję się, nie ulega wątpliwości: Polska będzie". Były to prorocze słowa mądrego uczonego.

W 1944 r. J. Nakoneczna powróciła do Krosna i zgłosiła się do służby w oświacie. Otrzymała posadę nauczycielki w SP Nr 3, a później i Nr 2. W latach 1954-1958 pracowała w Bibliotece Związkowej w Zarządzie Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego w Krośnie. Od 1958 do 1972 r. była zatrudniona w Powiatowej Bibliotece Pedagogicznej jako kierownik. Zmarła w 1983 r. i pochowana została na cmentarzu w Krośnie.

Kolejną pozycją jest opracowanie pt. "Józef Szmyd (1907-1963), muzyk i folklorysta ziemi krośnieńskiego". J. Szmyd urodził się w Krośnie 1 stycznia 1907 roku. Po ukończeniu Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Krośnie, w okresie 1928-1939 pracował jako nauczyciel w szkołach podstawowych w powiecie sanockim. W latach trzydziestych ukończył Wyższy Kurs Nauczycielski przy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie. W 1933 - 1936 studiował w Konserwatorium Muzycznym Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie i otrzymał dyplom ukończenia studiów w klasie skrzypiec. Z chwilą wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany do wojska w stopniu podporucznika. W latach 1939-1943 był internowany w obozach na Węgrzech i w tym okresie wśród żołnierzy polskich prowadził działalność artystyczną, jako dyrygent orkiestry. W listopadzie 1943 r. uciekł z obozu na Węgrzech i przybył d o Lwowa, gdzie podjął walkę w szeregach Armii Krajowej. W czerwcu 1944 r. powrócił do Krosna. Z osobą J. Szmyda wiąże się nierozerwalnie życie kulturalne i muzyczne Krosna i regionu. Z jego inicjatywy powstało w mieście Polskie Towarzystwo Muzyczne im. St. Moniuszki, chór mieszany, orkiestra symfoniczna i dziecięcy teatrzyk "Świerszczyk". Jako organizator szkoły muzycznej w Krośnie, własnym sumptem wyremontował lokal w Domu Wójtowskim, zebrał instrumenty, bezpłatnie szkolił muzycznie ubogich uczniów. Utworzył Wiejskie Ognisko Muzyczne w Suchodole oraz Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Suchodół", które zostało wyróżnione na wielu festiwalach folklorystycznych muzyki i tańca w Polsce. W latach 1950 do 1960 prowadził Regionalny Zespół Pieśni i Tańcu "Jacoki" przy Fabryce Obuwia w Krośnie, który otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia na krajowych i zagranicznych festiwalach (Berlin, Bukareszt, Moskwa; Lublin, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa). W okresie pracy w Technikum Naftowym w Krośnie zorganizował szkolny zespół pieśni i tańca, który stał się z czasem jednym z najbardziej znanych zespołów w województwie rzeszowskim i na Śląsku. Z jego inicjatywy Ognisko Muzyczne w Krośnie (1953), przekształcono w 1960 roku w Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia. Był jednym z założycieli Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Krośnieńskiej (aktualnie SMZK). J. Szmyd był badaczem i obserwatorem kultury i folkloru regionu krośnieńskiego. Gromadził materiały dotyczące muzyki ludowej, tańca i śpiewu. Owocem tej pracy badawczej był opracowany przez niego zbiór "Pieśni i tańce ludowe z okolic Krosna", wydany w Warszawie w 1961 r.     Książka wydana przez Adama Krzanowskiego, o tym wybitnym krośnianinie, zawiera nie tylko opis sylwetki i dokonania J. Szmyda, ale także opis życia muzycznego i kulturalnego w Krośnie i w powiecie krośnieńskim oraz historię i działalność zespołów ludowych kierowanych przez niego w okresie 1945-1963 roku.

Trzecią pozycją jest opracowanie poświęcone mgr. Stanisławowi Szelcowi (1910-2006), porucznikowi Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Opracowanie zostało wydane w 2020 r. i składa się z trzech rozdziałów.

Rozdział pierwszy poświęcony został przypomnieniu osób z Krosna, o których warto pamiętać. Są to: Kamil Jan Bogacki (1884-1959), lekarz, legionista i żołnierz Marszałka Piłsudskiego; Kazimierz Franciszek Nowakiewicz (1887-1940), legionista J. Piłsudskiego i kupiec krośnieński; Józef Jan Krukierek (1888-1950), legionista J. Piłsudskiego, pedagog, autor wydawnictw o Krośnie i okolicy; Rudolf Sożyński (1899-1958), legionista J. Piłsudskiego i pedagog krośnieński; Bronisława Gierucka (1913-1999), żołnierka Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Rozdział drugi jest opisem drogi życiowej Stanisława Szelca, krośnianina, żołnierza gen. Władysława Andersa, porucznika Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i nauczyciela szkół krośnieńskich. Składa się z trzech części: Część pierwsza to okres lat 1910-1939, od urodzin Stanisława w Krośnie, poprzez lata szkolnej edukacji, studiów krakowskich, podjęcia pracy nauczyciela, narzeczeństwa i małżeństwa. Stanisław Szelc urodził się 15 maja 1910 w Krościenku Niżnym, obecnie dzielnica Krosna. Ojciec Jan Szelc (1861-1944), ożenił się z Marią Zajdel (1875 - 1942) mieszkanką Krościenka Niżnego. Z zawodu byli rolnikami i utrzymywali się z 3,5 ha gospodarstwa rolnego. Zamieszkali w domu rodzinnym Marii Zajdel w dzielnicy Krościenko Niżne. W małżeństwie przyszło na świat siedmioro dzieci, pięć córek i dwóch synów: Katarzyna (Miezin) 1892-1981; Anna (Janas) 1895-1970; Agnieszka (Paczosa) 1897-1983; Józefa (Zając) 1904-1984; Franciszek 1907-1958; Stanisław 1910-2006; Maria (Zajdel) 1913-1980.W lipcu 1939 r. St. Szelc poślubił nauczycielkę szkół powszechnych z Dynowa, Helenę Piątkowską. W małżeństwie tym przyszła na świat córka Ernestyna w marcu 1949 r. Część druga rozpoczyna się mobilizacją do wojska i trwa od 1939 do 1948 r. W tym okresie St. Szelc jako żołnierz Wojska Polskiego walczył w obronie Ojczyzny - wrzesień 1939 r., następnie był internowany na Węgry. Później wstępuje do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Syrii pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego. Jako oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, walczył na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej - Tobruk i we Włoszech - pod Monte Cassino i Bolonią. Po 1945 r. przeniesiony został do Anglii i jako repatriant powrócił w czerwcu 1948 r. do Polski do Krosna. Część trzecia obejmuje okres od 1948 r. do 2006 r. Był to trudny powrót oficera Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, żołnierza polskiego, nad którym wisiało piętno rządowego pejoratywnego spojrzenia na armię gen. Władysław Andersa. Mówiono o tych żołnierzach ironicznie "anderszczaki", "zdrajcy", "służalczyki Zachodu" itp. Był wielokrotnie wzywany przez Urząd Bezpieczeństwa Wewnętrznego (UB) w Krośnie na "rozmowę", o której St. Szelc nie chciał rozmawiać. St. Szelc rozpoczął pracę nauczycielską i dalszą edukację nad podnoszeniem swoich kwalifikacji pedagogicznych, ukończył w Krakowie studia z zakresu historii oraz liczne kursy doskonalące jego umiejętności nauczycielskie. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel Technikum Włókienniczego i Technikum Przemysłu Naftowego w Krośnie. Po powrocie do kraju (1948), do rodziny, zaczął stopniowo włączać się do aktywnego życia rodzinnego, zawodowego i funkcjonować jak każdy dobrze przygotowany profesjonalista-pedagog. W 1979 roku zmarła mu żona Helena długoletnia nauczycielka języka polskiego w Zasadniczej Szkole Odzieżowej w Krośnie. W 1970 roku St. Szelc przeszedł na emeryturę i przeprowadził się do córki Ernestyny i zięcia, ppkł. WP lek. Jana Gąsiorowskiego do Nowego Sącza. W 2001 r. otrzymał stopień majora WP w stanie rezerwy. Zakończył pracowity żywot w 2006 r. w Nowym Sączu. W 2014 r. zmarła jedyna córka Ernestyna - nauczycielka i wicedyrektorka Zespołu Szkół Ekonomicznych w Nowym Sączu. Rodzina Szelców spoczywa w grobowcu rodzinnym w Nowym Sączu.

Rozdział trzeci jest przypomnieniem wybitnych postaci życia politycznego i wojskowego Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej, generałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Władysława Andersa (1892-1970) - żołnierza i dowódcę oraz Władysława Sikorskiego (1881-1943) - żołnierza, polityka i premiera RP. W rozdziale tym zamieszczono liczne fotografie z pogrzebu Władysława Sikorskiego, który odbył się w lipcu 1943 r. w Londynie. Będąc na pogrzebie gen. Władysława Sikorskiego, Stanisław Szelc zabezpieczył szereg fotografii z tej uroczystości pogrzebowej, przywiózł je z Anglii w 1948 r. do Polski i ukrył je u krewnych w dzielnicy Krosna Białobrzegi. W 2018 roku fotografie te otrzymał autor niniejszego opracowania i postanowił je upowszechnić.

Opracowanie zamyka autor aneksami, które obejmują kilka dokumentów osobistych Stanisława Szelca, ponadto opracowano kalendarium 2. Korpusu Polskiego z lat 1943 -1947 oraz zniszczenia osobowe i materialne podczas II wojny światowej.

Krosno, kwiecień 2020 r.                                                                                                                           Adam Krzanowski