Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

  • Zwiększ rozmiar czcionki
  • Domyślny  rozmiar czcionki
  • Zmniejsz rozmiar czcionki

"Eugenika i neoeugenika - nadzieje, obawy i zagrożenia" - wykład prof. zw. dr hab. Adama Jaworskiego

Email Drukuj PDF
(3 głosów, średnia ocena: 5.00 na 5)

 

02 Prof. Adam Jaworski prezentuje wykład. Fot. M. M. Szafran 03 Uczestnicy spotkania - w pierwszym rzędzie Albin Wojnar, Maria Liszkowa, Janusz i Krystyna Wojtyczkowie, Irena Bentkowska. Fot. M. M. Szafran 5 marca 2019 r., w gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, odbyło się szóste w bieżącym sezonie spotkanie Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Podczas spotkania prof. zw. dr hab. Adam Jaworski wygłosił wykład pt.: "Eugenika i neoeugenika - nadzieje, obawy i zagrożenia".

Referent na podstawie swoich badań i wieloletnich studiów mikrobiologicznych przedstawił problemy eugeniki w rozwoju historycznym, eksponując "ciemne" i "jasne" strony przedstawianej dziedziny wiedzy. Główne wątki wykładu Pan Profesor ujmuje w poniższym streszczeniu:

04 Rozmowy na chwilę przed wykładem. Fot. M. M. Szafran 05 Rozmowy na chwilę przed wykładem. Fot. M. M. Szafran Pojęcie eugenika (stgr. - dobrze urodzony) zostało wprowadzone do literatury naukowej w 1883 r. przez Francisa Galtona, przyrodniego brata Karola Darwina. Pojęcie to dotyczyło selektywnego ulepszania, z pokolenia na pokolenie, cech dziedzicznych człowieka. Francis Galton, uwzględniał specyfikę, z jednej strony, eugeniki pozytywnej, zachęcającej do częstszego reprodukowania się najlepszych osobników, z drugiej zaś eugeniki negatywnej, zniechęcającej do reprodukcji osobników "mniej wartościowych". Cele tej dziedziny nauki sprowadzał nie do poznawania sposobów i molekularnych mechanizmów dziedziczenia cech, ale do genetyki stosowanej; pisał bowiem: "To co natura czyni ślepo, powolnie i bezmyślnie, człek czynić może z namysłem prędko i łaskawie". Stąd, proponował selekcyjny rozpłód silnych osobników, poprzez wykorzystanie instytucji małżeństwa, pod warunkiem nacisków społecznych. Twierdził, że "... jeżeli związki nieadekwatne, z eugenicznego punktu widzenia zaczną być piętnowane, ich liczba bardzo znacząco spadnie". W latach 30-tych XIX wieku eugenika staje się ważnym kierunkiem badań i kształcenia w dziedzinie nauk biologicznych i medycznych, w szczególności w USA i Niemczech.

06 Rozmowy na chwilę przed wykładem. Fot. M. M. Szafran 07 Zasłuchani w słowa wykładu. Fot. M. M. Szafran Niestety w późnych latach 30-tych i 40-tych XIX wieku eugenika stała się częścią haniebnej ideologii promowanej przez wielu, uznanych wówczas ludzi nauki i "wdrażanej" do praktyki społecznej przez parlamenty i rządy wielu krajów. Zakazy zawierania małżeństw mieszanych, sterylizacja ludzi, jak pisano "ludzkich chwastów", eutanazja ludzi chorych, ułomnych, uznanych przez nazistów za "niegodnych życia", ludobójstwo całych narodów w imię "czystości rasy" osiągnęło apogeum w hitlerowskich Niemczech, gdzie zdumiewająco łatwo spleciono geny z tożsamością, a tożsamość z ułomnością. Ułomność karano eksterminacją. Dodać należy, że niektóre nieludzkie praktyki eugeniki negatywnej, jak sterylizacja ludzi, uznanych przez "uczonych specjalistów" za niegodnych przekazywania swoich cech następnym pokoleniom, były stosowne, w niektórych krajach świata, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem, jeszcze długo po II Wojnie Światowej. Nie może zatem dziwić obecnie brak akceptacji społecznej dla wielu fascynujących odkryć, można powiedzieć epokowych, w dziedzinie biologii molekularnej i genetyki człowieka, które z jednej strony, są nadzieją na opracowanie nowych strategii biotechnologicznych i medycznych dla ratowania zdrowia i życia człowieka, czyniąc życie każdego człowieka godnym i znacznie dłuższym. 08 Zasłuchani w słowa wykładu. Fot. M. M. Szafran Z drugiej zaś strony, odkrycia te i formułowane propozycje ich praktycznych zastosowań budzą obawy, niosą znane i nieznane jeszcze możliwe zagrożenia dla ewolucyjnego, harmonijnego rozwoju Homo sapiens. Stąd, dzisiaj w XXI wieku wielu ludzi, w tym genetyków, lekarzy, bioetyków, filozofów zadaje sobie pytanie, czy nie dokonuje się reinkarnacja eugeniki, ale z łagodniejszym obliczem? Jesteśmy bowiem - świadkami burzliwych dyskusji, różnych kontrowersji, nieporozumień często w rezultacie niewiedzy, ignorancji, niekiedy zwykłych kłamstw i ideologicznych manipulacji, ale też realnych zagrożeń oraz racjonalnych wątpliwości natury etycznej i moralnej. Wspomniane wyżej dyskusje, kontrowersje dotyczą w szczególności wielkich odkryć naukowych dotyczących: Stosowania metod molekularnych i genetycznych w diagnostyce chorób człowieka, w tym diagnostyce prenatalnej, leczenia niepłodności metodą in vitro, aborcji, inżynierii komórkowej, terapii z wykorzystaniem komórek macierzystych, terapii genowej, modyfikowania genów i genomów przy pomocy odkrytego niedawno systemu CRISPR-Cas9 i opracowanej ostatnio strategii inżynierii genomicznej, zwanej edycją genów i genomów. W podsumowaniu wykładu przywołuję jednoznaczne przesłanie profesora James'a Watson'a, laureata Nagrody Nobla, niekwestionowanego autorytetu naukowego, odkrywcy struktury i funkcji DNA -biopolimeru odpowiedzialnego za dziedziczenie cech i zmienność organizmów żywych:

"Najwyższym obowiązkiem moralnym naukowców jest zdobywać wiedzę i wykorzystać ją do możliwie najpełniejszego dobra ludzkości".

 


01 Prof. zw. dr hab. Adam Jaworski. Fot S. Szafran Prof. zw. dr hab. Adam Jaworski - biochemik, mikrobiolog specjalizujący się w biologii molekularnej i genetyce drobnoustrojów - urodził się 26 lutego 1942 r. w Potakówce k. Jedlicza. Kształcił się w Liceum Ogólnokształcącym w Jedliczu, w którym zdał maturę w 1959 r. W 1964 r. ukończył studia dzienne na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku biologia, uzyskując tytuł magistra biologii w specjalności biochemia i rozpoczął pracę naukową w Katedrze Mikrobiologii i Immunologii Uniwersytetu Łódzkiego. W roku 1971 uzyskał stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych, a w roku 1985 stopień doktora habilitowanego. W latach 1986 -1988 odbył trzyletni staż w Department of Biochemistry, University of Alabama at Birmingham, USA. W 1988 r. powrócił do pracy w UŁ, gdzie w ramach ówczesnego Instytutu Mikrobiologii Wydziału BNZ UŁ, stworzył Pracownię Genetyki Drobnoustrojów (przekształconą w 1990 r. w Zakład Genetyki Drobnoustrojów) i kierował tą jednostką do 2012 r. W 1992 r. otrzymał tytuł profesora nauk biologicznych, natomiast w 1995 r. uzyskał stanowisko profesora zwyczajnego w UŁ. Profesor był zatrudniony w UŁ nieprzerwanie w latach 1964-2014, obecnie jest profesorem emerytowanym. Równolegle, w latach 1994-2002, był zatrudniony w Centrum Mikrobiologii i Wirusologii PAN w Łodzi, pełniąc w okresie 1998-2002 funkcję dyrektora tej instytucji, a w 2013 r. został zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego w Społecznej Akademii Nauk w Łodzi, sprawując w latach 2015-2017 funkcję dyrektora Instytutu Zdrowia Publicznego.

Tematyka badawcza prowadzonych przez Niego prac początkowo skupiała się na kwestiach metabolizmu energetycznego drobnoustrojów oraz na procesach biokonwersji związków steroidowych na potrzeby biotechnologii leków kortykosteroidowych. Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego Jego zainteresowania naukowe skierowały się w stronę dopiero rozwijającej się w Polsce problematyki biologii molekularnej kwasów nukleinowych. Wieloletnia współpraca naukowa z czołowymi instytucjami naukowymi w USA zaowocowała bogatym dorobkiem naukowym, publikowanym w prestiżowych czasopismach, a także otworzyła nowe kierunki badawcze.

Profesor A. Jaworski był powoływany do wielu krajowych kolegialnych ciał naukowych i eksperckich. Pełnił m.in. funkcję członka Komitetu Biotechnologii PAN (1993-1996), Komitetu Mikrobiologii PAN (1996-2002, 2012-2016), Komitetu Etiopatogenezy Chorób Zakaźnych Człowieka PAN (1996-2001), Rady Naukowej Instytutu Badania Środowiska i Bioanalizy Akademii Medycznej w Łodzi (1996-1998), Komisji Współdziałania Nauk Chemiczno-Biologiczno-Medycznych Oddziału PAN w Łodzi (1996), Rady Oddziału PAN w Łodzi (od 1999), reprezentanta Polski w FEMS (Federation of European Microbiological Societies - 2000-2002). Od roku 2001 zasiada w jury Fundacji L'Oreal i Polskiego Komitetu UNESCO, natomiast od 2012 r. jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Biologii Medycznej PAN w Łodzi. Był wielokrotnie powoływany przez KBN i NCN w charakterze recenzenta projektów badawczych, ma w swoim dorobku ogromną liczbę recenzji wniosków profesorskich, habilitacyjnych i doktorskich.


 

 
Autorem tego artykułu jest Maria Magdalena Szafran

Zobacz inne artykuły tego autora >>

Aby dodawać komentarze musisz się uprzednio zalogować!

Lista artykułów

Nowości

  1. "Protokół dyplomatyczny na co dzień" - prelekcja płk Marka Kołacza - 5 marca 2024
  2. "Z zagadnień onomastyki - nazwy miejscowe i nazwy osobowe" - prelekcja dr Alicji Orzechowskiej - 6 lutego 2024
  3. Galeria fotograficzna uroczystości 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego - 22 stycznia 2024
  4. Tradycyjne "Spotkanie Opłatkowe" 2024 Oddziału Krakowskiego SMZK - 9 stycznia 2024
  5. "Mikołaj Kopernik - życie i działalność" - prelekcja mgr Doroty Janeczko - 7 listopada 2023
  6. Relacja z promocji albumu Zbigniewa Więcka
  7. Galeria fotograficzna promocji albumu Zbigniewa Więcka (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  8. Relacja ze Spaceru pamięci - 30 października 2023
  9. Galeria fotograficzna Spaceru pamięci - 30 października 2023 (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  10. Jubileusz 50-lecia działalności Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej - 3 października 2023
  11. Program działalności Oddziału krakowskiego SMZK w sezonie 2023/2024
  12. Wywiad Doroty Suwalskiej z Tadeuszem Łopatkiewiczem o SMZK - 14 lipca 2023
  13. Relacja z wykładu z okazji 65-lecia SMZK - 14 czerwca 2023
  14. Galeria fotograficzna wykładu „65 lat działalności SMZK” w obiektywie Joanny Łach
  15. Książka Tadeusza Łopatkiewicza dotycząca dziewiętnastowiecznych relacji konserwatorskich o zabytkach Krosna i powiatu
  16. Galeria Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  17. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Krakowskiego SMZK za kadencję 2017-2020
  18. Relacja filmowa z uroczystej LXIII Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  19. Relacja filmowa z referatu dr Tadeusza Łopatkiewicza - Prezesa ZG SMZK na uroczystej Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  20. Relacja z Jubileuszu 45-lecia oddziału krakowskiego SMZK - 2 października 2018
  21. Relacja z 45. Spotkania "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018" - 23 września 2018
  22. Uroczysta LXIII Sesja Rady Miasta inaugurująca uroczystości jubileuszu 60-lecia SMZK - 22 września 2018
  23. Promocja VIII tomu Studiów krośnieńskich - 22 września 2018
  24. Wernisaż wystawy "Publikacje książkowe członków SMZK" - 22 września 2018
  25. Władze Stowarzyszenia w XVIII kadencji (2022-2025)
  26. Archiwum newsletterów
  27. Archiwum Aktualności SMZK
Galeria fotograficzna Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK - 23 września 2017

Mapa burzowa

Mapa burzowa Polski
kliknij mapę

Prognoza na najbliższe 10 dni >>

Uwaga

Uprzejmie proszę, by wszelkie uwagi dot.
- zawartości witryny,
- zauważonych braków
- pomysłów itp.,
nadsyłać do mnie za pośrednictwem
menu KONTAKT lub na adres
tadeusz@smzk.org

Dziękuję! :-) Administrator witryny


sideBar