S p r a w o z d a n i e z d z i a ł a l n o ś c i
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej
w roku 2018
Zarząd Główny Stowarzyszenia realizował zadania wynikające ze statutu, a także przyjęte w planie działalności w roku 2018. Były to wykłady, spotkania, wycieczki i prezentacje książek o tematyce związanej z Krosnem i powiatem krośnieńskim, zarówno w perspektywie historycznej, jak i odnoszące się do zagadnień współczesnych, uroczystości jubileuszowe w oddziale macierzystym oraz krakowskim. Zarząd utrzymywał kontakty z Oddziałami Stowarzyszenia w Krakowie, Lublinie, Warszawie i Wrocławiu, a także współpracował z instytucjami kultury w Krośnie oraz włączał się do organizacji imprez kulturalnych w mieście.
I. Upowszechnianie tematyki regionalnej
W roku 2018, przy dobrej frekwencji, wygłoszone zostały następujące wykłady:
- Tomasz Dolabella i jego udział w powstaniu dekoracji malarskiej kościoła parafialnego w Krośnie w 1. poł. wieku XVII - dr Piotr Łopatkiewicz - 22 lutego (kościół farny)
- 15 lat działalności Stowarzyszenia PORTIUS w Krośnie - mgr Zbigniew Ungeheuer - 20 marca (Czytelnia Główna Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej)
- Stanisław Wyspiański (1869-1907). Życie i tytaniczna twórczość - dr Tadeusz Łopatkiewicz - 19 kwietnia (Czytelnia Główna Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej)
- Na drogach ku niepodległej Ojczyźnie. W kręgu wybranych sylwetek krośnian (przyczynek) - mgr Andrzej Kosiek - 17 października (aula PWSZ)
- Kasper Wojnar - działacz niepodległościowy, legionista - mgr Zdzisław Łopatkiewicz - 17 października (aula PWSZ)
- Pamiętniki ziemian galicyjskich - mgr Wanda Belcik - 22 listopada (Salonik Artystyczny KBP)
Członkowie Stowarzyszenia, jak co roku, wygłaszali również prelekcje w siedzibie Oddziału krakowskiego SMZK. W roku 2018 przedstawiono tam tylko jeden temat:
- Krośnieński lekarz i społecznik dr Władysław Glazar (1907-1985) - mgr Adam Krzanowski - 6 lutego
W dniach 4-5 czerwca 2018 roku SMZK współorganizowało - wraz z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Krośnie, Wydziałem Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszeniem PORTIUS - Międzynarodową Konferencję Naukową "Robert Wojciech Portius de Lanxeth - krośnieński mieszczanin, kupiec i fundator", organizowaną w czterechsetlecie osiedlenia się Szkota w Krośnie. Patronat honorowy nad Konferencją objęła Ambasada Węgier w Warszawie oraz Prezydent Miasta Krosna. W trakcie konferencji dr Tadeusz Łopatkiewicz wygłosił referat Jan II Kazimierz Waza w Krośnie. Dyskurs historyczny versus kultura masowa, natomiast dr Piotr Łopatkiewicz zaprezentował dwa tematy: Fundacje artystyczne Roberta Wojciecha Portiusa dla najważniejszej świątyni miasta oraz Czy nastawa ołtarza i obraz Adoracji Najświętszego Sakramentu to najwcześniejsze fundacje Portiusa dla kościoła parafialnego w Krośnie?, ponadto oprowadził uczestników Konferencji po zabytkowych wnętrzach kościoła farnego. Dwudniowa konferencja odbywała się w auli PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie przy ul. Kazimierza Wielkiego 4 i połączona była z autokarowym wyjazdem uczestników do "Piwnicy Portius" w Hercegkút na Węgrzech.
W dniu 17 października 2018 roku SMZK zorganizowało - wraz z Przewodniczącym Rady Miasta Krosna oraz Prezydentem Miasta Krosna - Konferencję naukową "Mieszkańcy Krosna i regionu w walce o niepodległość (1914-1918)", która odbyła się w auli PWSZ w Krośnie. Konferencja prowadzona była przez Zbigniewa Kubita, Przew. RM, oraz Tadeusza Łopatkiewicza, prezesa ZG SMZK. W jej toku przedstawiono cztery referaty:
- Ruch niepodległościowy w Krośnie i regionie w latach 1914-1918 - dr Ewa Bereś
- Listopad 1918 na Podkarpaciu. Wyprawa grupy ppłk. Józefa Swobody z Krosna na odsiecz Lwowa - mgr Janusz Kubit
- Na drogach ku niepodległej Ojczyźnie. W kręgu wybranych sylwetek krośnian (przyczynek) - mgr Andrzej Kosiek
- Kasper Wojnar - działacz niepodległościowy, legionista - mgr Zdzisław Łopatkiewicz
Na zakończenie Konferencji jej uczestnicy - z inicjatywy Jana Stachyraka - zasadzili na Placu Papieskim pamiątkowy dąb, z tabliczką o treści:
Dąb posadzony w stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości
Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej
Władze samorządowe Krosna
Krosno 1918-2018
Konferencji towarzyszyła wcześniej otwarta wystawa "Legiony Polskie 1914-1918" ze zbiorów kart pocztowych Mariana H. Terleckiego i Janusza Kubita, czynna w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej. Otwarcie wystawy prezentującej 13 plansz z kartami pocztowymi z epoki odbyło się 10 października.
Nie była to jedyna wystawa organizowana w roku sprawozdawczym przez ZG SMZK. W dniu 9 marca miał miejsce wernisaż wystawy ze zbiorów Zbigniewa Więcka "Firmy Królewskiego Wolnego Miasta Krosna 1873-1945", zorganizowanej w Antykwariacie Zbigniewa Oprządka w Krośnie, ul. Portiusa 4. Wystawie towarzyszył drukowany katalog.
Kolejne dwie wystawy stanowiły punkty programu Jubileuszu 60-lecia SMZK, zatem zaprezentowane zostaną w rozdziale III.
24 października, w dworze Szeptyckich w Korczynie, przeprowadziliśmy przesłuchania IV Konkursu recytatorskiego poezji Jana Zycha, we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Gminną Biblioteka Publiczną w Korczynie. Tym razem, w związku z tzw. reformą szkolnictwa, zmianie uległa nieco formuła imprezy, którą od tego roku adresować będziemy do dwóch kategorii uczniów: klas 7. i 8. szkół podstawowych oraz gimnazjów, a w drugiej kategorii - do recytatorów ze szkół średnich. Na początku września zaproszenia do udziału w Konkursie rozesłaliśmy do niemal stu szkół z terenu Krosna i powiatu krośnieńskiego. Odpowiedziało na nie łącznie 21 placówek, zgłaszając łącznie 64. recytatorów. Komisji konkursowej przewodniczył dr Mariusz Kalandyk z Rzeszowa, a członkami jury byli: mgr Anna Pelc - polonistka z Policealnego Studium Animatorów Kultury w Krośnie i mgr Jan Lusznia - członek Zarządu Głównego. Laureaci obu kategorii (łącznie 20 osób) otrzymali nagrody książkowe ufundowane przez Stowarzyszenie i wójta gminy Korczyna. Ponadto, Jan Kanty Lusznia oraz Tadeusz Łopatkiewicz wręczyli wybranym przez siebie recytatorom własne nagrody indywidualne. Relacje z przebiegu Konkursu opublikowane zostały na witrynach internetowych SMZK, GOK w Korczynie, UG w Korczynie oraz w lokalnym miesięczniku "Prządki". Prócz członków jury - nad organizacją Konkursu pracowali Roman Klara, Henryk Bogacz, Krzysztof Urbanek i Tadeusz Łopatkiewicz.
18 grudnia, w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej, miało miejsce ogłoszenie wyników i wręczenie nagród laureatom XIX Krośnieńskiego Konkursu Literackiego. Tradycyjnie już, własną nagrodę specjalną - dla laureata, którego tekst literacki odnosi się do przeszłości Krosna - ufundowało nasze Stowarzyszenie a wręczyła Wanda Belcik. Tym razem nagroda książkowa trafiła w ręce Wiktorii Nycz z II LO w Krośnie za utwór "Młodzi Niepodległej".
W roku 2018 zorganizowaliśmy tradycyjne spotkania integracyjne dla członków i sympatyków Stowarzyszenia, a to: Spotkanie noworoczne i 45. Spotkanie przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018".
Spotkanie noworoczne odbyło się 26 stycznia w stołówce bursy międzyszkolnej - Zespołu Placówek Oświatowych w Krośnie, ul. Bohaterów Westerplatte 20a. Udział wzięło 56 osób, w tym Piotr Przytocki - Prezydent Miasta Krosna, Bronisław Baran - Wiceprezydent oraz Teresa Leśniak - Dyrektor Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej. Na program Spotkania złożyły się: informacja o działalności Zarządu Głównego w 2017 roku i planach na rok następny - przedstawiona przez Tadeusza Łopatkiewicza - prezesa SMZK, uroczysta kolacja, życzenia i wspólna zabawa. Oprawę muzyczną przygotował Robert Czelny, a całe spotkanie przygotowali: Stanisław Lorens, Henryk Bogacz, Jan Stachyrak.
Tegoroczne spotkanie przedstawicieli Oddziałów oraz miejscowych członków i sympatyków Stowarzyszenia weszło w program dwudniowych obchodów Jubileuszu 60-lecia SMZK i przedstawione zostanie w rozdziale III sprawozdania.
W roku 2018 Stowarzyszenie zorganizowało pięć wycieczek krajoznawczych. Jedna z nich - dwudniowy wyjazd na Węgry, planowany na 26-27 maja, nie doszła do skutku z braku kworum. Chętnych na pozostałe wyjazdy było natomiast aż w nadmiarze.
Pierwsza z imprez to "Kulig z biesiadą grillową przy muzyce" w Siedlisku "Janczar" w Pstrągowej k. Strzyżowa, dokąd pojechaliśmy 11 lutego. Inicjatorem oraz kierownikiem wycieczki był Pan Jan Stachyrak, kulig odbył się w pięknej scenerii zimowej, a wzięło w nim udział 28. uczestników.
Kolejna wycieczka zorganizowana została 21 kwietnia. Jej inicjatorem i kierownikiem był Tadeusz Łopatkiewicz, który zaproponował jednodniowy wyjazd do Muzeum Narodowego w Krakowie i zwiedzenie wystawy WYSPIAŃSKI oraz Galerii Malarstwa w Sukiennicach. Wyjazdowi temu służył wykład T. Łopatkiewicza o Stanisławie Wyspiańskim, odbyty dwa dni wcześniej w KBP. Dzięki swym kontaktom w MNK Tadeusz Łopatkiewicz zorganizował na oba punkty programu darmowe wejściówki, oprowadził też po pierwszej z wystaw. W całodniowej wycieczce, w której programie znalazły się również krakowskie miejsca związane z Wyspiańskim (m.in. kościół Franciszkanów, czy współczesna realizacja projektów witraży Wyspiańskiego dla Katedry Wawelskiej (ul. Grodzka), wzięły udział 54 osoby przybyłe autokarem z Krosna oraz 8 członków Oddziału krakowskiego SMZK, z którymi spotkaliśmy się przed Gmachem Głównym Muzeum Narodowego.
Po niedoszłej do skutku wycieczce na Węgry, kolejną imprezą stowarzyszeniową z tego nurtu był Wyjazd studyjny "Beskid Niski bogactwem natury", mający miejsce 7 lipca. Inicjatorem i kierownikiem wycieczki był Jan Stachyrak, a na program całodniowego wyjazdu złożyły się: zwiedzanie Zakładu Uzdatniania Wody "Wisłok" w Sieniawie, obejrzenie przełomu Wisłoka w Rudawce Rymanowskiej, na koniec zaś udanie się do położonego w lasach Beskidu Niskiego Ośrodka Edukacji Ekologicznej Odrzechowa-Hrendówka, należącego do Nadleśnictwa Rymanów. Tutaj, po spacerze ścieżką przyrodniczą, spotkaliśmy się z Panem Pawłem Panasiem - nadleśniczym Nadleśnictwa Rymanów, wysłuchali jego wykładu dotyczącego kwestii nowoczesnego gospodarowania zasobami leśnymi, po którym nastąpiła prelekcja multimedialna Jana Stachyraka "Bogactwo przyrody wokół nas - przyroda w powiecie krośnieńskim". Popołudniowy czas spędziliśmy przy ognisku, kiełbaskach i rozmowach z leśnikami. W wycieczce wzięło udział 50 uczestników.
Ostatnia z jednodniowych wycieczek krajoznawczych odbyła się 11 sierpnia. Z inicjatywy Jana Stachyraka i pod jego kierownictwem 52. uczestników udało się do Magurskiego Parku Narodowego. W programie wycieczki było odwiedzenie zbiorowej mogiły Żydów w Hałbowie, wizyta w Muzeum Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej, po czym nastąpiło zwiedzanie zabytkowych drewnianych cerkwi greckokatolickich w Krempnej, Kotani, Świątkowej Małej i Świątkowej Wielkiej, po wnętrzach których oprowadzał Tadeusz Łopatkiewicz. Wycieczkę zakończył wspólny obiad w karczmie "Pod Mareszką".
Nowoczesną formą popularyzacji regionu i jego historii oraz bieżących działań naszej organizacji jest witryna internetowa Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej (www.smzk.org), od lutego 2009 administrowana przez Tadeusza Łopatkiewicza. W 2018 roku została ona wzbogacona tekstami Wandy Belcik, Joanny Łach, Adama Krzanowskiego, Tadeusza Łopatkiewicza, Stanisława Szafrana, Marii Magdaleny Szafran, Anny Pelc, Albina Wojnara, Marka Kołacza, filmami wideo, nagraniami audycji radiowych oraz kolejnymi 22. galeriami fotograficznymi z imprez Stowarzyszenia, autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza, Krzysztofa Urbanka i Romana Klary, których łączna ilość sięgnęła już 149. Witryna uzyskała też ostatnio kolejne nowe pozycje menu (Jubileusze SMZK oraz Wokół nas…, a także odrębną rubrykę dla działalności Oddziału krakowskiego SMZK). Jak co roku, do zarejestrowanych użytkowników witryny, członków i sympatyków Stowarzyszenia wysłano drogą mailową 17 kolejnych numerów newslettera "Wiadomości SMZK", odbieranych obecnie przez 366 adresatów. Osobny newsletter - "Zaproszenie na posiedzenie Zarządu Głównego SMZK" - wysłano jedenastokrotnie do członków Zarządu Głównego SMZK XVII kadencji. Każda z imprez SMZK dokumentowana była fotograficznie (najczęściej przez Tadeusza Łopatkiewicza, Krzysztofa Urbanka i Romana Klarę), a z wykonanych w roku sprawozdawczym 1871. fotografii wykonano galerie zamieszczane na witrynie. Tu także publikowane były na bieżąco ilustrowane relacje pisemne z organizowanych imprez, ich zapowiedzi i programy, zaproszenia, informacje, aktualizowana bibliografia SMZK, publikowane biogramy szczególnie zasłużonych zmarłych członków Stowarzyszenia itd. 7 czerwca witryna zanotowała 200 tys. odwiedziny, na koniec roku jest ich niemal 220 tys.
Oprócz witryny internetowej Tadeusz Łopatkiewicz aktualizował i rozwijał profil Stowarzyszenia na Facebooku (założony w maju 2010), poprzez zamieszczanie ogłoszeń o przygotowywanych imprezach, linków do relacji ogłaszanych na witrynie SMZK oraz publikowanie galerii fotograficznych. W grudniu 2018 profil SMZK na Facebooku miał 615 tzw. polubień i obserwowany był przez 600 internautów z Krosna, regionu i całej Polski, a także zagranicy.5
Aktywność członków Zarządu Głównego oraz członków SMZK nie ograniczała się do bieżącej działalności Stowarzyszenia. Wśród działań kulturalno-oświatowych i badawczo-wydawniczych, które miały miejsce na innych, niż stowarzyszeniowe, polach wymienić należy:
Adam Krzanowski:
Piotr Łopatkiewicz:
- książka, Hodegetrie Krakowskie 1490-1550. Praca zbiorowa pod red. Małgorzaty Schuster-Gawłowskiej, Marty Lempart-Geratowskiej, Piotra Łopatkiewicza, Małgorzaty Nowalińskiej i Anny Sękowskiej, Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Kraków 2018.
- artykuł, Problematyka fundatorska drewnianego kościoła w Haczowie w kontekście nowych ustaleń chronologicznych, [w:] Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, t. 4, Badania interdyscyplinarne, pod red. Andrzeja Buki, Karola Kollingera i Sylwii Jędrzejewskiej, Rzeszów 2018, s. 351-369.
Tadeusz Łopatkiewicz:
- książka, Szkicownik Stanisława Wyspiańskiego z naukowo-artystycznej wycieczki w Opoczyńskie z roku 1888, Kraków 2018, wyd. Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego (współautor Piotr Łopatkiewicz, recenzent - prof. dr hab. Piotr Krasny).
- książka, Szkicownik Stanisława Wyspiańskiego z naukowo-artystycznej wycieczki w Sądeckie, Gorlickie i Grybowskie z roku 1889, Kraków 2018, wyd. Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego (współautor Piotr Łopatkiewicz, recenzent - prof. dr hab. Piotr Krasny).
- spotkanie autorskie Piotra i Tadeusz Łopatkiewiczów, związane z wyżej wymienionymi publikacjami, zorganizowane przez Sądecką Bibliotekę Publiczną im. Józefa Szujskiego w Nowym Sączu, prowadzone przez Antoniego Kroha, 14 marca 2018 roku.
- spotkanie autorskie Piotra i Tadeusz Łopatkiewiczów, związane z wyżej wymienionymi publikacjami, zorganizowane przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Stanisława Gabryela w Gorlicach, 26 kwietnia 2018 roku.
- rozdział w monografii wsi Bartne, Tradycyjna obróbka kamienia i ludowe rzemiosło kamieniarskie w Bartnem. Twórcy i dzieła [w:] Б. Горбаль, Бортне – Село з Каміня, t. 1, Higganum, Connecticut, 2017, s. 367-441.
Zdzisław Łopatkiewicz:
- książka, Kasper Wojnar, Ze wspomnień i przeżyć (1888-1908). Do druku przygotował i komentarzami opatrzył Zdzisław Łopatkiewicz, Jedlicze 2018, ss. 122, wyd. Gminna Biblioteka Publiczna
Jan Stachyrak:
- wystawa rzeźby "Zrodzona z pasji" - Galeria "Pod Piątką" w Starym Sączu
Marian H. Terlecki:
- Nagroda Prezydenta Krosna Za szczególne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego - za całokształt działalności.
II. Wydawnictwa
Bardzo istotnym zadaniem statutowym Stowarzyszenia jest popularyzacja wyników badań prowadzonych nad przeszłością ziemi krośnieńskiej, poprzez ich publikację w odrębnych wydawnictwach książkowych lub też jako artykuły w kolejnych tomach serii wydawniczej "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu". We wrześniu 2016 roku ukazał się VII tom tej serii, ale już w początku października 2017 prezes ZG SMZK Tadeusz Łopatkiewicz zgłosił wniosek, aby zbliżający się Jubileusz SMZK uczcić w sposób trwały kolejnym tomem Studiów. Spotkało się to z pełną akceptacją ZG SMZK, po uchwale którego, w październiku 2017, otwarta została teka redakcyjna tomu VIII. Prace organizacyjne, zebranie zespołu autorskiego oraz redakcję nadesłanych tekstów podjął się prowadzić Tadeusz Łopatkiewicz (sekretarz redakcji). Zwrócił się on do łącznie 23. potencjalnych autorów z propozycją nawiązania współpracy wydawniczej. Na apel pozytywnie odpowiedziało 12 osób, które zgodziły się dostarczyć teksty własne najpóźniej do końca kwietnia 2018 roku. Po tym czasie 12 artykułów i jedna recenzja, poddane zostały pracom redakcyjnym i technicznym (dr Tadeusz Łopatkiewicz) oraz ostatecznej kwalifikacji do druku (prof. dr hab. Franciszek Leśniak - redaktor naukowy). Wśród artykułów sięgnięto też po dwa niepublikowane dotąd teksty nieżyjących już autorów: sprawozdawczy tekst Franciszka Krausa 22 lata działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej przygotował do druku i opatrzył przypisami Tadeusz Łopatkiewicz, zaś artykuł Leszka Kaliksta Krupskiego, Józef Szmyd (1907-1963), miłośnik regionalnej twórczości ludowej w muzyce, pieśni i tańcu w Krośnieńskiem, zaangażowany w życie kraju żołnierz i wzorowy wychowawca młodego pokolenia zadiustował i zredagował Andrzej Kosiek. W maju, pismem nadesłanym do ZG SMZK, prof. Leśniak zaproponował, aby współredaktorstwo naukowe tomu VIII powierzyć również dr. Tadeuszowi Łopatkiewiczowi, co ZG zaaprobował na swym posiedzeniu 1 czerwca. Po niezbędnych korektach autorskich składu typograficznego książki, sporządzeniu dwóch indeksów zawartości i spisu ilustracji (Katarzyna Chochołek i Tadeusz Łopatkiewicz), a także zaprojektowaniu obwoluty (Ewa Cisowska), tom ukazał się w połowie września w nakładzie 500 egz., wydany w Wydawnictwie RUTHENUS Rafała Barskiego w Krośnie. Na stronie przedtytułowej zamieszczono stosowną dedykację o treści: W roku Jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej tom ten dedykujemy tym wszystkim społecznikom i regionalistom, których zbiorowy wysiłek i ofiarny trud złożyły się na dziesięciolecia twórczej pracy naszej organizacji Krosno 1958-2018. Spotkanie promocyjne książki odbyło się 22 września w Czytelni Głównej KBP.
Prezentacja i sprzedaż książek Stowarzyszenia prowadzona była na większości dużych imprez stowarzyszeniowych, a także w czasie Dni Krosna - 10 czerwca, na krośnieńskim rynku. Przy organizacji stoiska SMZK współpracowali: Elżbieta Leśniak i Barbara Pawlak oraz Marek Jędrzejczyk, Henryk Bogacz, Jan Kielar i Tadeusz Łopatkiewicz. Prócz tego, wydawnictwa SMZK nabyć można online, poprzez własną witrynę internetową, oraz w Antykwariacie Zbigniewa Oprządka, a także Punkcie Informacji Turystycznej przy Rynku 5 w Krośnie oraz w CWOP przy ul. Grodzkiej 10. Dystrybucję książek oraz obsługę zamówień internetowych prowadziły Lidia Terlecka i Wanda Belcik.
III. Jubileusz 60-lecia Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej
Rok 2018 był rokiem Jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Zarząd Główny SMZK w grudniu 2017 rozpoczął przygotowania i dyskusję nad programem obchodów jubileuszowych, które przewidziano na 22 września 2018 roku. Już w roku 2017 Tadeusz Łopatkiewicz zaproponował ramowy program uroczystości, przyjęty następnie do realizacji przez ZG SMZK. Na program ten miały składać się: Uroczysta Sesja Rady Miasta, spotkanie promocyjne VIII tomu Studiów krośnieńskich, wystawa "Publikacje książkowe autorstwa członków SMZK" oraz koncert muzyczny uczniów Zespołu Szkół Muzycznych w Krośnie. Drugi dzień Jubileuszu wypełnić miało kolejne, 45. Spotkanie "Na rodzinnej ziemi".
Tak zarysowany plan uroczystości należało zacząć sukcesywnie wypełniać treścią, w tym wieloma działaniami organizacyjnymi o charakterze pomocniczym lub technicznym. Już w grudniu 2017 roku wykonano jubileuszowy baner (rollup), który według projektu Tadeusza Łopatkiewicza wykonała firma PrintMedia24 w Warszawie. Według projektów tego samego autora wykonano dwie pieczęcie jubileuszowe, a także czterostronicowe zaproszenie A5, wydrukowane w nakładzie 300 egz. w Drukarni Hedom w Krośnie. Drukarnia ta, znów na podstawie projektów Tadeusza Łopatkiewicza, wydrukowała 50 egz. zaproszeń na uroczysty obiad oraz 150 egz. programu koncertu muzycznego w ZSM, a także wykonała dodruk 400 szt. firmowych toreb papierowych z logo SMZK. Już na samym wstępie zespół Andrzeja Prugara i Henryka Bogacza rozpoczął gromadzenie danych do wniosków o nadanie odznaczeń państwowych i resortowych oraz okolicznościowych wyróżnień dla zasłużonych członków ZG SMZK (ostatecznie do wręczania odznaczeń państwowych nie doszło, bo jedni zrezygnowali z ich przyjmowania, innym zaś nie zostały one przyznane).
Nie sposób wymienić wszystkich działań przygotowawczych, zgłaszanych i dyskutowanych propozycji, przeprowadzonych rozmów i uzgodnień, które ostatecznie złożyły się na kształt uroczystości jubileuszowych odbytych w sobotę-niedzielę 22-23 września 2018. Rozpoczęła je Uroczysta LXIII Sesja Rady Miasta w auli PWSZ przy ul. Kazimierza Wielkiego w Krośnie, prowadzona przez Przewodniczącego Rady Miasta Zbigniewa Kubita, przy udziale Radnych, Prezydenta Miasta i obu jego Zastępców, Starosty krośnieńskiego, Prorektora PWSZ w Krośnie, wójtów gmin i działaczy samorządowych, wielu zaproszonych gości - członków stowarzyszeń regionalnych, reprezentantów krośnieńskich instytucji kultury, a także krośnian - członków oraz sympatyków SMZK, w tym delegacji z Oddziałów zamiejscowych SMZK w Krakowie i Lublinie. W trakcie uroczystej sesji Tadeusz Łopatkiewicz - prezes ZG SMZK wygłosił ilustrowany referat "Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w sześćdziesięcioleciu 1958-2018". Po tym punkcie programu nastąpiło wręczanie wyróżnień dla długoletnich i zasłużonych członków SMZK. Listy gratulacyjne i album Krosno - miasto szkła z rąk Prezydenta Piotra Przytockiego odebrali: Wanda Belcik, Halina Tenerowicz, Lidia Terlecka, Stanisław Lorens, Marek Jędrzejczyk, Tadeusz Łopatkiewicz i Leon Ginalski z Oddziału lubelskiego (odebrał Marian Kliszczewski). W imieniu wyróżnionych Prezydentowi Krosna podziękował Tadeusz Łopatkiewicz. Następnie Starosta Krośnieński Jan Juszczak wręczył okolicznościowe grawertony następującym osobom: dr. Stanisławowi Szafranowi i prof. Janowi Machnikowi (obaj z Oddziału krakowskiego) oraz Zdzisławowi Łopatkiewiczowi i Maciejowi Zborowskiemu z oddziału macierzystego SMZK. Za uhonorowania te Staroście podziękował Zdzisław Łopatkiewicz.
Uroczysty charakter miały też wystąpienia gości, będące kolejnym punktem obrad. Ze strony zabierających głos padło wiele budujących słów, pochwał i życzeń. Jako pierwszy wystąpił Stanisław Pomprowicz, wieloletni członek Zarządu Głównego SMZK. Europosłankę Elżbietę Łukacijewską reprezentowała przedstawicielka z jej biura w Sanoku. Z jubileuszowym życzeniami wystąpili kolejno: Jan Zych - wójt gminy Korczyna i ks. Roman Jagiełło z Łęk Dukielskich. List gratulacyjny skierował do władz SMZK prof. Grzegorz Przebinda - Rektor PWSZ w Krośnie, a dyplomy gratulacyjne i upominki przekazali kolejno: Jolanta Urbanik - Burmistrz Miasta i Gminy Jedlicze, dr Stanisław Szafran i prof. Czesław Rybicki z Oddziału krakowskiego SMZK, Ewa Mańkowska - dyrektor Muzeum Rzemiosła, Bogusława Bęben - dyrektor Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej, przedstawiciele organizacji współpracujących ze Stowarzyszeniem: dr Edward Marszałek - prezes Stowarzyszenia "Dębina", Felicja Jałosińska - członek Zarządu Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Barbara Guzek - prezes Stowarzyszenia Odrzykoniaków oraz Zbigniew Ungeheuer - prezes Stowarzyszenia Portius. Odrębne życzenia nadesłała również pocztą Joanna Frydrych - poseł na Sejm RP.
Po wystąpieniach gości Przewodniczący Zbigniew Kubit zamknął Sesję Rady Miasta, a prezes Tadeusz Łopatkiewicz zaprosił uczestników do Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej na kolejne imprezy obchodów jubileuszowych.
Pierwszą z nich stanowiła prezentacja i promocja VIII tomu Studiów krośnieńskich, którą pod nieobecność prof. Franciszka Leśniaka prowadził prezes ZG SMZK Tadeusz Łopatkiewicz. W wypełnionej publicznością Czytelni Głównej KBP przedstawił w prezentacji komputerowej najnowszą publikację Stowarzyszenia, na którą złożyło się 12 artykułów oraz jedna recenzja. Następnie zaprosił obecnych na spotkaniu autorów artykułów - Tomasza Leszczyńskiego, Piotra Łopatkiewicza, Daniela Krzysztofa Nowaka, Zdzisława Łopatkiewicza, Janusza Kubita, Stanisława Szafrana i Kazimierza Wojewodę - do krótkiego omówienia tekstów własnych.
W trakcie spotkania promocyjnego odbywała się sprzedaż prezentowanego tomu, a także pozostałych wydawnictw Stowarzyszenia, które sygnowane były okolicznościową pieczęcią jubileuszową SMZK. Wielu uczestników spotkania poprosiło też obecnych autorów o autografy na zakupionych tomach. Stoisko z wydawnictwami obsługiwały Barbara Pawlak i Elżbieta Leśniak, a spotkanie promocyjne zorganizowali: Tadeusz Łopatkiewicz, Henryk Bogacz, Stanisław Lorens, Marek Jędrzejczyk i Wanda Belcik. VIII tom Studiów krośnieńskich był także upominkiem dla wybranych gości uroczystości jubileuszowych.
Bezpośrednio po drugim punkcie programu Jubileuszu jego uczestnicy zaproszeni zostali do Saloniku Artystycznego KBP na otwarcie wystawy "Publikacje książkowe autorstwa członków SMZK". Przedstawiono na niej 123 książki łącznie 20. autorów, wśród których wymienić należy: Jana Belcika, Wandę Belcik, Józefa Bochenka, Henryka Bogacza, Jana Czajkowskiego, Zdzisława Gila, Andrzeja Kośka, Adama Krzanowskiego, Jana Lusznię, Beatę Łopatkiewicz, Piotra Łopatkiewicza, Tadeusza Łopatkiewicza, Zdzisława Łopatkiewicza, Stanisława Mendelowskiego, Krzysztofa Olbrychta, Stanisława Pomprowicza, Zygmunta Rygla, Mariana H. Terleckiego, Zbigniewa Więcka i Macieja Zborowskiego. Wśród publikacji znalazły się zarówno zbiory poezji, jak i prace historyczne, książki z zakresu biografistyki, historii sztuki i konserwatorstwa zabytków, przeszłości harcerstwa, etnografii, regionalistyki, krajoznawstwa, monografie miejscowości regionu itd. Większość prezentowanych książek ściśle związana jest z Krosnem i okolicą, zarówno tematem, jak też najczęściej miejscem wydania publikacji. Pomysłodawcą wystawy był Tadeusz Łopatkiewicz, a przy jej urządzaniu czynni byli Helena Kudrykiewicz i Jan Kielar oraz Joanna Łach z KBP.
Popołudniem, przy nieco lepszej pogodzie, 50. gości uroczystości, w tym władze samorządowe Krosna, autorzy artykułów do VIII tomu, przedstawiciele Oddziałów zamiejscowych SMZK i członkowie ZG SMZK udali się na skromny jubileuszowy obiad, który przygotowała dla nas restauracja PORTIUS.
Wieczorem, o godz. 17:00, w sali koncertowej krośnieńskiego Zespołu Szkół Muzycznych odbył się uroczysty koncert, którym podsumowaliśmy cały dzień. Nasza prośba o organizację takiego wydarzenia muzycznego przyjęta została pozytywnie przez dr. Daniela Eibina - dyrektora ZSM im. Jana I. Paderewskiego w Krośnie, a bezpośredniej organizacji koncertu podjęła się Ewa Gorczyca-Kwilosz - wicedyrektor szkoły. Program tego wieczoru muzycznego obejmował instrumentalne i wokalne utwory takich kompozytorów jak: Romuald Twardowski, Fryderyk Chopin, David Popper, Pedro Iturralde, Astor Piazzolla, Wolfgang Amadeusz Mozart, czy Carlos Gardel, a wykonawcami byli nauczyciele i uczniowie szkoły: Weronika Malinowska, Marianna Sereda, Bartłomiej Wethacz, Dominik Glazar, zespół kameralny prowadzony przez Pana Wojciecha Pelczara w składzie: Zofia Trybus, Nikoleta Winiarska i Maja Kuk, kolejny kwartet i sekstet kameralny prowadzone przez Panią Magdalenę Sokołowską-Faryj w składzie: Zuzanna Faryj, Anna Cieślicka, Aleksandra Prugar, Kinga Wawszczak, Bartłomiej Wethacz oraz Gabriela Ross. Akompaniatorami młodych muzyków byli nauczyciele: Anna Materniak, świetnie prowadząca koncert, Lidia Sieczkowska-Surmacz oraz Maciej Janas. Na zakończenie publiczność, licznie zgromadzona w sali koncertowej Zespołu Szkół Muzycznych, wysłuchała rzadko wykonywanej Piosenki o Krośnie, pochodzącej z "Suity krośnieńskiej" Tadeusza Oponia. Zaprezentował ją zespół wokalny przygotowany przez Aleksandrę Fiołek-Matuszewską, w składzie: Michalina Buczyńska, Anna Borkowska, Kinga Pojnar, Kamil Folwarczny, Marco Casahuaman, Ignacy Błażejowski z towarzyszeniem fortepianu (Maciej Janas). Wszyscy uczestnicy wieczoru otrzymali egzemplarze drukowanego programu koncertu, a wszelkie kwestie organizacyjne tego punktu programu zrealizowali Henryk Bogacz, Andrzej Prugar i Tadeusz Łopatkiewicz.
W niedzielę 23 września miało miejsce 45. Spotkanie "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018", tym razem związane z sobotnimi uroczystościami jubileuszowymi. O godz. 10:00 wyjechaliśmy autokarem do dworu Szeptyckich w Korczynie, gdzie 68. uczestników imprezy powitali Tadeusz Łopatkiewicz i Jan Zych - wójt gminy. Po tym następowały kolejne atrakcje pobytu w GOK: zwiedzanie wystawy fotograficznej Zdzisława Gila "Kadry z przeszłości SMZK", zwiedzanie Izby Regionalnej oraz międzynarodowej wystawy poplenerowej "Karpackie plenery malarskie", wreszcie rozmowy przy kawie i ciastku. Przed 13:00 wyjechaliśmy na zamek Kamieniec, gdzie uczestnicy zwiedzili ruiny zamkowe, po których oprowadzał dr Piotr Łopatkiewicz i Zdzisław Gil, oraz wystawę stałą w muzeum zamkowym. Następnie przejechaliśmy do Domu Ludowego w Czarnorzekach, gdzie czekał na nas gorący, kilkudaniowy posiłek, a także półgodzinny koncert, jaki dała dla uczestników spotkania kapela ludowa i zespół śpiewaczy działające przy Gminnym Ośrodku Kultury w Korczynie, prowadzone przez Agatę Pucykowicz. Wzorową organizację tegorocznego Spotkania "Na rodzinnej ziemi" zawdzięczamy Henrykowi Bogaczowi, Stanisławowi Lorensowi, Janowi Stachyrakowi i Krzysztofowi Urbankowi. Przy wydawaniu posiłków pracowały: Elżbieta Leśniak, Barbara Pawlak, Urszula Perec, Halina Kudrykiewicz i Ewa Tomkiewicz.
IV. Współdziałanie
Zarząd Główny współpracował z władzami samorządowymi Krosna, instytucjami kultury oraz stowarzyszeniami w Krośnie i powiecie krośnieńskim. Uczestniczyliśmy w takich wydarzeniach jak: Dni Krosna, XIX Krośnieński Konkurs Literacki - zorganizowany przez Krośnieńską Bibliotekę, VIII Krośnieński Dzień Wolontariatu, XXVII Forum Organizacji Pozarządowych, III Sejmik Senioralny, Inauguracja roku akademickiego w Krośnieńskim Uniwersytecie Trzeciego wieku, Spotkanie doroczne Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział w Krośnie.
Przez cały rok współpracowaliśmy z Krośnieńską Biblioteką Publiczną, gdzie odbywały się nasze wykłady i spotkania. Pomocy udzielali nam także: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Gminny Ośrodek Kultury w Korczynie, Wójt Gminy Korczyna, Gminna Biblioteka Publiczna w Korczynie, Polskie Towarzystwo Numizmatycznie Oddział w Krośnie, Muzeum Kultury Szlacheckiej w Kopytowej.
Utrzymywaliśmy stałe kontakty z Oddziałami zamiejscowymi Stowarzyszenia - w Krakowie, Lublinie, Warszawie i Wrocławiu.
Członkowie SMZK brali udział w konsultacjach społecznych w sprawie zmiany granic miasta (14 lutego do 7 marca), a także w głosowaniach nad projektami zgłoszonymi w ramach tegorocznej edycji Budżetu Obywatelskiego.
2 października delegacja macierzystego Oddziału SMZK wzięła udział w Jubileuszu 45-lecia działalności Oddziału krakowskiego SMZK. Do Krakowa udali się: Wanda Belcik, Henryk Bogacz, Jan Kielar, Roman Klara, Stanisław Lorens, Tadeusz Łopatkiewicz, Zdzisław Łopatkiewicz i Urszula Perec. Jubileuszowe zebranie otworzył dr Stanisław Szafran - Prezes ZO SMZK w Krakowie. Na osnowie świetnie przygotowanej prezentacji, wyświetlanej na ekranie, omówił początki Stowarzyszenia w Krośnie, zaprezentował sylwetki jego założycieli, poczet kolejnych prezesów, a także postaci szczególnie ważnych dla przeszłości i dnia teraźniejszego SMZK. Po tym wstępie prelegent przeszedł do początków Koła Krośnian w Krakowie, które na skutek starań członków-założycieli, w tym szczególnie prof. Józefa Wojnara, nie bez trudu udało się przekształcić w pierwszy oddział zamiejscowy SMZK. W toku spotkania Tadeusz Łopatkiewicz - prezes ZG SMZK odczytał i wręczył list gratulacyjny dla władz i wszystkich członków Oddziału krakowskiego, Wanda Belcik - wiceprezes ZG SMZK przekazała wydawnictwo albumowe Krosno - miasto szkła, zaś Henryk Bogacz - wiceprezes ZG SMZK wręczył prezesowi Szafranowi piękną rzeźbę w drewnie, autorstwa Jana Stachyraka - członka ZG SMZK w Krośnie. Z Krosna przywieźliśmy też do Krakowa spory tort z okolicznościowym napisem na tle barw miasta Krosna, który przygotowany przez miejscowych cukierników - bardzo smakował wszystkim zebranym. Prezes Szafran zrewanżował się członkom delegacji krośnieńskiej pięknie wydanymi egzemplarzami książki Nie tylko z przymrużeniem oka. Wspomnienia i anegdoty uczelniane przez życie pisane, pióra prof. Artura Bębna - wieloletniego prezesa Oddziału krakowskiego. Po tej części spotkania wznieśliśmy toast jubileuszowy, po czym kontynuowano wspomnienia, rozmowy, dyskusje i opowieści.
15 grudnia delegacja SMZK w składzie: Henryk Bogacz, Stanisław Lorens, Mieczysław Fejkiel i Tadeusz Łopatkiewicz wzięła udział w uroczystościach 20-lecia działalności Stowarzyszenia Kulturalnego "Dębina" w Krościenku Wyżnym. Na ręce prezesa - dr Edwarda Marszałka, przekazano dyplom gratulacyjny i egzemplarz VIII tomu Studiów krośnieńskich.
V. Sprawy organizacyjne
W roku sprawozdawczym Zarząd Główny SMZK odbył 10 posiedzeń. Podczas zebrań omawiano bieżące sprawy Stowarzyszenia, dyskutowano kwestie dotyczące organizacji wykładów, spotkań i wycieczek, a przede wszystkim kwestie organizacyjne i programowe Jubileuszu 60-lecia SMZK. Odbyto również 3 posiedzenia Prezydium ZG SMZK, które wypełniły szczegółowe sprawy z działalności bieżącej, przygotowywanie uchwał do głosowania przez członków ZG itp. Wszystkie zebrania były protokołowane przez Romana Klarę - sekretarza ZG lub wyjątkowo - Mieczysława Fejkla - członka ZG.
W roku 2018 do organizacji przyjęto 13 nowych członków, ale ogólna liczba należących do Stowarzyszenia nie zmieniła się, ponieważ tyle samo osób ubyło z naszych szeregów. Organizacja w Krośnie liczy 242 członków, z czego aktywność wykazuje nie więcej niż 25% zapisanych. Z każdym rokiem rośnie grupa sympatyków Stowarzyszenia i z tej właśnie grupy rekrutuje się najwięcej nowych członków SMZK. Składki członkowskie w roku 2018 zapłaciło jedynie 80 członków.
Obsługę finansowo-księgową SMZK prowadził w roku sprawozdawczym Stanisław Lorens - skarbnik ZG wraz z Biurem Rachunkowym MERITUM Niny Zimy w Krośnie.
VI. Inne sprawy
Po półrocznym oczekiwaniu, 21 marca Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sadowego poinformowała nas o przyjęciu pakietu dokumentów aktualizujących oraz dokonanej aktualizacji Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej, zgodnie z decyzjami Walnego Zebrania z września 2017 roku.
W marcu Tadeusz Łopatkiewicz dokonał bieżących aktualizacji rekordu Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w internetowych bazach NGO (www.ngo.pl), uporządkował i zaktualizował dane oraz teksty opisowe w poszczególnych rubrykach, wskazał administratora danych (Tadeusz Łopatkiewicz) itd.
W sierpniu Tadeusz Łopatkiewicz dokonał aktualizacji tekstu oraz ilustracji składających się na hasło Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w internetowej encyklopedii Wikipedia.