Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

  • Zwiększ rozmiar czcionki
  • Domyślny  rozmiar czcionki
  • Zmniejsz rozmiar czcionki

Pamiętniki ziemian galicyjskich – wykład Wandy Belcik

Email Drukuj PDF
(1 głos, średnia ocena: 5.00 na 5)

 

22 października 2018 r. w Saloniku Artystycznym Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbył się wykład Wandy Belcik „Pamiętniki ziemian galicyjskich”. Spotkanie zorganizowane zostało przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie.

01 Prelegentka omówiła pamiętniki osób związanych z ziemią krośnieńską: Ludwika Jabłonowskiego(1810-1887), Franciszka Ksawerego Preka (1801-1863), Kazimierza Chłędowskiego (1843-1920) oraz Anny z Działyńskich Potockiej (1846-1926).

Na początku swego wystąpienia podkreśliła, że omawiane pamiętniki stanowią cenne źródło wiedzy na temat prywatnego, obyczajowego i społecznego życia mieszkańców Galicji w XIX i na początku XX w. Przedstawiając pamiętnikarzy i ich relacje mówiła nie tylko o wydarzeniach obyczajowych, społecznych i politycznych opisywanych w pamiętnikach, ale starała się też pokazać styl i język, jakim posługują się autorzy pamiętników. Przytaczała też opinie historyków i badaczy zajmujących się literaturą pamiętnikarską, m.in. H. Barycza, A. Knota.

02 Opisując pamiętniki Ludwika Jabłonowskiego, które powstały w okresie 1876-1882 i obejmują lata 1810-1864, zauważyła, że pamiętnikarz posiada nie tylko dobrą pamięć, ale wyjątkową plastykę słowa, co uwidacznia się w opisach batalistycznych. Jabłonowski przedstawia sylwetki osób mu współczesnych, np. A. Fredry czy W. Pola. Powraca też do dzieciństwa, które częściowo spędził w Krościenku Wyżnym. Opisuje najbliższą okolicę, np. zamek w Odrzykoniu, jarmark w Krośnie. W pamiętnikach odnaleźć można też opisy scen batalistycznych (np. walk w czasie powstania listopadowego, w którym Jabłonowski uczestniczył jako ochotnik). Nie brakuje negatywnych opinii o arystokratycznych rodach i złośliwych uwag o poszczególnych osobach (np. S. Goszczyńskim, J. Lelewelu).

03 Mówiąc o pamiętnikach Franciszka Preka (ur. w Nozdrzcu) obejmujących lata 1818-1855, W. Belcik zauważyła, że dzięki autorowi dokładnie poznajemy szczegóły rabacji chłopskiej w Galicji w 1848 r. Zwróciła też uwagę na bogactwo i różnorodność przedstawianych obrazów (co wynikało z przebywania Preka w różnych środowiskach: arystokratycznym i ziemiańskim), a także na krytyczne uwagi autora wobec polskiej arystokracji, warstwy chłopskiej i austriackiego zaborcy. W swoich pamiętnikach Prek szczegółowo opisuje Krosno, a także okoliczne miejscowości, m.in. Krościenko, Odrzykoń, Korczynę, Duklę. Jak mówiła W. Belcik, niezwykle cenne są też pozostawione przez Preka akwarele przedstawiające mężczyzn i kobiety w strojach ludowych z okolic Lwowa, Korczyny, Jasła czy Krosna. Stanowią one ważny dokument kulturalno-historyczny.

04 Kolejnym pamiętnikarzem, którego przedstawiła W. Belcik, był Kazimierz Chłędowski, pisarz urodzony w Lubatówce koło Iwonicza. Jego pamiętniki (t. 1 „Galicja”, t. 2 „Wiedeń”) obejmują lata1843-1901. Część pierwsza dotycząca Galicji (szczególnie okres dzieciństwa i edukacji domowej w Wietrznie) daje wierny obraz kultury obyczajowej drobnej szlachty galicyjskiej w połowie XIX w. Chłędowski nie porusza spraw społecznych i politycznych, koncentruje się głównie na życiu domowym i towarzyskim, opisuje zjazdy sąsiedzkie, odpusty, kłopoty gospodarskie itp.

05 Bardzo cennym dokumentem epoki jest pamiętnik Anny z Działyńskich Potockiej wydany Nakładem Rodziny w 1927 r. – mówiła W. Belcik. Potocka opisuje w nim swoje dzieciństwo w Kórniku w Wielkopolsce, edukację domową, pobyt w Dreźnie, ślub ze Stanisławem Potockim i pobyt w Oleszycach oraz życie rodzinne i działalność społeczną w Rymanowie. W jej pamiętniku pojawiają się nie tylko wątki osobiste, ale też sprawy gospodarcze i społeczne. Potocka jest krytyczna w stosunku do duchowieństwa katolickiego i Polaków, którzy okazują wzgardę dla Rusinów. Razi ją ciemnota i upodlenie chłopów. Krytykuje też władze samorządowe i administracyjne Galicji oraz działania Austriaków. W swoim pamiętniku pokazuje również rozwój rymanowskiego uzdrowiska.

Na koniec swego wystąpienia W. Belcik wspomniała o książce „Przemówiły stare listy” Hieronima Wysockiego, który na podstawie odnalezionych listów spisał losy ziemiańskiej rodziny Wysockich. Głównym bohaterem omawianej książki jest Antonin Wysocki (1796-1877), malarz, uczestnik wojen napoleońskich i powstaniec styczniowy, który poprzez małżeństwo z Emmą Ogińską-Brzostocką wszedł w krąg rodziny Załuskich z Iwonicza. W listach znajdują się nie tylko informacje o codziennym życiu Wysockich, ale także wiadomości o Załuskich i ich życiu w uzdrowisku.

 

Aby dodawać komentarze musisz się uprzednio zalogować!

Lista artykułów

Nowości

  1. "Protokół dyplomatyczny na co dzień" - prelekcja płk Marka Kołacza - 5 marca 2024
  2. "Z zagadnień onomastyki - nazwy miejscowe i nazwy osobowe" - prelekcja dr Alicji Orzechowskiej - 6 lutego 2024
  3. Galeria fotograficzna uroczystości 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego - 22 stycznia 2024
  4. Tradycyjne "Spotkanie Opłatkowe" 2024 Oddziału Krakowskiego SMZK - 9 stycznia 2024
  5. "Mikołaj Kopernik - życie i działalność" - prelekcja mgr Doroty Janeczko - 7 listopada 2023
  6. Relacja z promocji albumu Zbigniewa Więcka
  7. Galeria fotograficzna promocji albumu Zbigniewa Więcka (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  8. Relacja ze Spaceru pamięci - 30 października 2023
  9. Galeria fotograficzna Spaceru pamięci - 30 października 2023 (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  10. Jubileusz 50-lecia działalności Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej - 3 października 2023
  11. Program działalności Oddziału krakowskiego SMZK w sezonie 2023/2024
  12. Wywiad Doroty Suwalskiej z Tadeuszem Łopatkiewiczem o SMZK - 14 lipca 2023
  13. Relacja z wykładu z okazji 65-lecia SMZK - 14 czerwca 2023
  14. Galeria fotograficzna wykładu „65 lat działalności SMZK” w obiektywie Joanny Łach
  15. Książka Tadeusza Łopatkiewicza dotycząca dziewiętnastowiecznych relacji konserwatorskich o zabytkach Krosna i powiatu
  16. Galeria Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  17. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Krakowskiego SMZK za kadencję 2017-2020
  18. Relacja filmowa z uroczystej LXIII Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  19. Relacja filmowa z referatu dr Tadeusza Łopatkiewicza - Prezesa ZG SMZK na uroczystej Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  20. Relacja z Jubileuszu 45-lecia oddziału krakowskiego SMZK - 2 października 2018
  21. Relacja z 45. Spotkania "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018" - 23 września 2018
  22. Uroczysta LXIII Sesja Rady Miasta inaugurująca uroczystości jubileuszu 60-lecia SMZK - 22 września 2018
  23. Promocja VIII tomu Studiów krośnieńskich - 22 września 2018
  24. Wernisaż wystawy "Publikacje książkowe członków SMZK" - 22 września 2018
  25. Władze Stowarzyszenia w XVIII kadencji (2022-2025)
  26. Archiwum newsletterów
  27. Archiwum Aktualności SMZK
Galeria fotograficzna Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK - 23 września 2017

Mapa burzowa

Mapa burzowa Polski
kliknij mapę

Prognoza na najbliższe 10 dni >>

Uwaga

Uprzejmie proszę, by wszelkie uwagi dot.
- zawartości witryny,
- zauważonych braków
- pomysłów itp.,
nadsyłać do mnie za pośrednictwem
menu KONTAKT lub na adres
tadeusz@smzk.org

Dziękuję! :-) Administrator witryny


sideBar