Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

  • Zwiększ rozmiar czcionki
  • Domyślny  rozmiar czcionki
  • Zmniejsz rozmiar czcionki

Wykład dra Tadeusza Łopatkiewicza o Stanisławie Witkosiu

Email Drukuj PDF
(1 głos, średnia ocena: 5.00 na 5)

 

15 listopada 2017 roku w Saloniku Artystycznym Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbył się wykład dra Tadeusza Łopatkiewicza "Stanisław Witkoś (1902-1982). Ludoznawca z ludu". Spotkanie zorganizowane zostało przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie.

01 Dr Tadeusz Łopatkiewicz w trakcie wykładu Dr Tadeusz Łopatkiewicz przedstawił sylwetkę, dokonania i dorobek pisarski Stanisława Witkosia, regionalisty i etnografa-samouka.

Stanisław Witkoś urodził się 16 listopada 1902 roku w Ustrobnej, jako drugie dziecko w rodzinie reemigrantów z Ameryki. Rodzice (znający nieco świat) zadbali o jego wykształcenie. Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej i dwie klasy Krajowej Szkoły Tkackiej w Krośnie. W 1925 roku, z powodu choroby, przerwał naukę w Szkole Tkackiej i objął funkcję pisarza gminnego w Bajdach. Ukończył też trzymiesięczny kurs pisarzy gminnych we Lwowie, po którym zaczął obsługiwać oprócz Bajd podkrośnieńskie wsie: Ustrobną, Łączki Jagiellońskie, Wojaszówkę, Moderówkę i Białkówkę.

02 Uczestnicy wykładu W 1932 roku ożenił się z Joanną Bożek (1912-1999) i zamieszkał w jej domu rodzinnym w Białkówce nr 46. Prowadził niewielkie gospodarstwo rolne żony, a po 1935 roku pracował jako dróżnik, poborca podatkowy, robotnik melioracyjny, sklepikarz, poborca daniny leśnej. Zajęcia te zbliżyły go do różnych społeczności i pozwoliły dostrzec istotne różnice kulturowe między nimi. Z wielką pasją i zaangażowaniem zajął się badaniem i dokumentowaniem zanikających przejawów tradycyjnej kultury wsi. Ze swych obserwacji prowadził notatki, a w czasie prac badawczych w terenie nie tylko zdobywał wiedzę, ale pozyskiwał też cenne zabytki i muzealia etnograficzne. Pod koniec jego życia kolekcja liczyła kilka tysięcy eksponatów, które były skrupulatnie opisywane i inwentaryzowane.

03 Uczestnicy wykładu Od lat 60-tych XX wieku Stanisław Witkoś i Radosław Bochenek z Moderówki podejmowali starania o utworzenie izby pamiątek, gdzie znalazłyby miejsce gromadzone zbiory etnograficzne. Prywatną Izbę Muzealną otwarto w 1971 roku w Moderówce (w domu Jana Twardzika). Na ekspozycji prezentowane były meble i sprzęty domowe, gospodarcze i rolnicze, zabytki rzemiosła wiejskiego, ubiory i stroje ludowe, dzieła plastyki obrzędowej i kulturowej, a także dokumenty i archiwalia wiejskie, dawne fotografie i numizmaty.

W latach 60-tych i 70-tych Stanisław Witkoś opublikował kilka artykułów w "Materiałach Muzeum Budownictwa Ludowego" w Sanoku ("Ubiór codzienny i świąteczny noszony przez mieszkańców wsi Bajdy, pow. Krosno z końcem XIX i na początku XX wieku", 1967; "Obrzędy pogrzebowe we wsi Bajdy w pow. krośnieńskim", 1970; "Magia i przesądy bartne (w oparciu o "Bartnika Postępowego" i "Pasiecznika Wzorowego")", 1971; "Ubodzy - dziady - żebracy", 1976) oraz artykuł w prestiżowym roczniku Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego "Lud" ("Zwyczaje i wróżby związane z wigilią Bożego Narodzenia", 1978).

Jednak dziełem życia i powodem do dumy była dla Stanisława Witkosia monografia etnograficzna "Bajdy i Moderówka", która ukazała się w 1977 roku pod red. Józefa Burszty, wydana została przez Muzeum Narodowe Rolnictwa w Szreniawie. Książka została wysoko oceniona przez etnografów, nakład (1000 egz.) szybko się rozszedł. Stanisław Witkoś rozpoczął starania o jej wznowienie (chciał poszerzyć kolejne wydanie o nowe rozdziały i kwestie). Niestety nigdy nie ukazało się nowe wydanie monografii, która dziś dostępna jest głównie w zbiorach bibliotecznych.

05 Pani Anna Hreczka - wnuczka Stanisława Witkosia - wspomina dziadka Od śmierci Stanisława Witkosia upłynęło 35 lat. Zmarł 12 listopada 1982 roku i pochowany został na cmentarzu w Szebniach. Dokonania etnografa-samouka powoli pokrywają się niepamięcią. Zgromadzone przez niego zabytki nie są eksponowane. O Stanisławie Witkosiu wspomina się rzadko, choć biogramy jego dostępne są w słownikach, Wikipedii i na witrynie internetowej Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej - mówił, podsumowując swój wykład, dr Tadeusz Łopatkiewicz.

Na spotkaniu w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej obecna była wnuczka Stanisława Witkosia - Anna Hreczka, kier. Gminnej Biblioteki Publicznej w Miejscu Piastowym, która pamięta dziadka jako człowieka bardzo zaangażowanego w pracę badawczą.

04 Pani Wanda Belcik zabrała głos w dyskusji Wanda Belcik, wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, przypomniała, że ze Stowarzyszeniem kontaktował się kiedyś krewny Stanisława Witkosia - Zbigniew Witkoś (na stałe mieszkający w Stanach Zjednoczonych), który chciał wydać posiadany rękopis Stanisława Witkosia. Okazało się, że jest to jedna z wersji monografii "Bajdy i Moderówka", niewiele różniąca się od książki, która ukazała się w 1977 roku, dlatego Stowarzyszenie nie podjęło starań o jej wydanie.

06 Pan Zdzisław Łopatkiewicz wspominał lata współpracy ze Stanisławem Witkosiem Stanisława Witkosia wspominał też Zdzisław Łopatkiewicz, wieloletni dyr. Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Zdzisław Łopatkiewicz znał osobiście Stanisława Witkosia, interesował się jego badaniami. Witkoś często bywał w domu Państwa Łopatkiewiczów i opowiadał o swojej pracy. Czasami przekazywał też do Muzeum w Żarnowcu znalezione eksponaty. Przekazał m.in. tacę, która nie należała do wyposażenia domu wiejskiego (nie była przedmiotem badań Witkosia), stanowiła natomiast część kultury dworskiej.

Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu sprawowało patronat nad działalnością etnograficzną Witkosia. Pomagało przy tworzeniu izby muzealnej oraz przy wydaniu monografii o Bajdach i Moderówce (promocja nowo wydanej książki odbyła się w Muzeum w Żarnowcu).

Przed śmiercią Stanisław Witkoś przekazał swoje zbiory etnograficzne do Muzeum w Żarnowcu. Dziś kolekcja znajduje się w magazynie, ale jest starannie przechowywana i konserwowana, osoby chętne mogą ją zobaczyć np. podczas organizowanej corocznie Nocy Muzeów.


Fotografie: Krzysztof Urbanek

 

 

Aby dodawać komentarze musisz się uprzednio zalogować!

Lista artykułów

Nowości

  1. Relacja ze Spaceru pamięci - 31 października 2024
  2. Galeria fotograficzna Spaceru pamięci - 31 października 2024
  3. Relacja z wycieczki do Krakowa na spektakl "Wesele"  - 19 października 2024
  4. Galeria fotograficzna wycieczki do Krakowa na spektakl "Wesele - 19 października 2024
  5. "Zabezpieczanie Kopalni Soli Wieliczka przed zagrożeniem wodnym" - prelekcja prof. dr hab. inż. Andrzeja Goneta
  6. Recenzja książki Adama Krzanowskiego "Historia w pracy drużyn skautowych i harcerskich na ziemiach polskich w latach 1911-1939"
  7. Program działalności Oddziału krakowskiego SMZK w sezonie 2024/2025
  8. Galeria wycieczki autokarowej Klimkówka, Łosie, Bielanka, Szymbark - 6 lipca 2024
  9. Promocja książki Zdzisława Gila "Refleksje konserwatora zabytków" - 26 czerwca 2024
  10. "Z zagadnień najstarszej ikonografii niezachowanych kościołów drewnianych Małopolski Południowej" - prelekcja dr Tadeusza Łopatkiewicza - 4 czerwca 2024
  11. "Pamięci Żydów z Jedlicza oraz osób ratujących ich życie w czasie zagłady" - prelekcja st. ofic. ż.w. Bogdana Jaskółki - 7 maja 2024
  12. "Z zagadnień najstarszej ikonografii niezachowanych kościołów drewnianych Małopolski Południowej" - wykład dra t. Łopatkiewicza - 15 maja 2024
  13. Galeria fotograficzna uroczystości 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego - 22 stycznia 2024
  14. Relacja z promocji albumu Zbigniewa Więcka
  15. Galeria fotograficzna promocji albumu Zbigniewa Więcka (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  16. Relacja ze Spaceru pamięci - 30 października 2023
  17. Galeria fotograficzna Spaceru pamięci - 30 października 2023 (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  18. Jubileusz 50-lecia działalności Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej - 3 października 2023
  19. Wywiad Doroty Suwalskiej z Tadeuszem Łopatkiewiczem o SMZK - 14 lipca 2023
  20. Relacja z wykładu z okazji 65-lecia SMZK - 14 czerwca 2023
  21. Galeria fotograficzna wykładu „65 lat działalności SMZK” w obiektywie Joanny Łach
  22. Książka Tadeusza Łopatkiewicza dotycząca dziewiętnastowiecznych relacji konserwatorskich o zabytkach Krosna i powiatu
  23. Galeria Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  24. Relacja filmowa z uroczystej LXIII Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  25. Relacja filmowa z referatu dr Tadeusza Łopatkiewicza - Prezesa ZG SMZK na uroczystej Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  26. Relacja z Jubileuszu 45-lecia oddziału krakowskiego SMZK - 2 października 2018
  27. Relacja z 45. Spotkania "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018" - 23 września 2018
  28. Uroczysta LXIII Sesja Rady Miasta inaugurująca uroczystości jubileuszu 60-lecia SMZK - 22 września 2018
  29. Promocja VIII tomu Studiów krośnieńskich - 22 września 2018
  30. Wernisaż wystawy "Publikacje książkowe członków SMZK" - 22 września 2018
  31. Władze Stowarzyszenia w XVIII kadencji (2022-2025)
  32. Archiwum newsletterów
  33. Archiwum Aktualności SMZK
Galeria fotograficzna Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK - 23 września 2017

Mapa burzowa

Mapa burzowa Polski
kliknij mapę

Prognoza na najbliższe 10 dni >>

Uwaga

Uprzejmie proszę, by wszelkie uwagi dot.
- zawartości witryny,
- zauważonych braków
- pomysłów itp.,
nadsyłać do mnie za pośrednictwem
menu KONTAKT lub na adres
tadeusz@smzk.org

Dziękuję! :-) Administrator witryny


sideBar