Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

  • Zwiększ rozmiar czcionki
  • Domyślny  rozmiar czcionki
  • Zmniejsz rozmiar czcionki

Władysław Dubis (1904-1990)

Email Drukuj PDF
(7 głosów, średnia ocena: 4.71 na 5)

Zdzisław Łopatkiewicz

Władysław Dubis (1904-1990) biolog, pedagog i społecznik

Wladyslaw_DubisUr. się 12 czerwca 1904 roku w Kopytowej, zm. 30 października 1990 w Jedliczu. Ojciec Józef pochodził z Kopytowej i był rolnikiem. Matka Tekla z domu Bardzik wywodziła się z Odrzykonia. Szkołę powszechną ukończył w miejscowości rodzinnej, po czym przez osiem lat uczęszczał do Gimnazjum im. króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle, gdzie w 1926 roku zdał maturę. Po rocznym zaś pobycie w Seminarium Duchownym w Przemyślu, z którego wystąpił, zapisał się na wydział matematyczno-przyrodniczy Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Studiował w latach 1927-1932, biologię pod kierunkiem prof. Stanisława Kulczyckiego oraz dodatkowo geografię u prof. Eugeniusza Romera, z tym że od drugiego roku do końca studiów pracował jako młodszy asystent (po cztery godziny dziennie) w Instytucie Systematyki Roślin UJK. Pięcioletnie studia ukończył w terminie, otrzymując tytuł magistra filozofii - specjalność botanika, a geografia jako specjalność dodatkowa.

Wobec braku pracy we Lwowie, w tym również braku zgody miejscowego kuratorium na bezpłatną praktykę w szkole średniej, wyjechał na początku roku 1933 na Pomorze, gdzie za protekcją przyjaciół otrzymał stanowisko kontraktowego referenta w Urzędzie Skarbowym w Wyrzysku k. Bydgoszczy. Tu po trzech z górą latach otrzymał propozycję objęcia stanowiska nauczyciela biologii w Collegium Marianum w Pelplinie k. Starogardu Gdańskiego. Pracował tam od roku 1936 przez trzy kolejne lata. W połowie roku 1939 zawarł w Jedliczu związek małżeński z Marią Tokarską, nauczycielką języka francuskiego, po czym wkrótce się okazało, że na skutek groźnego konfliktu niemiecko-polskiego o Gdańsk nie będzie już mógł po wakacjach wyjechać do umiłowanej pracy w Pelplinie.

W szóstym dniu wojny, która zastała go w Jedliczu, wyjechał na wschód i dotarł aż do Brzeżan, skąd po półtoramiesięcznej tułaczce udało mu się wrócić. Wkrótce też dowiedział się, że musi podjąć jakąkolwiek pracę, aby się okupacyjnej władzy nie narazić. Znany mu już wcześniej a świeżo ustanowiony komisaryczny wójt gminy Jedlicze przyjął go do miejscowego urzędu na stanowisko referenta podatkowego, po czym dodatkowo powierzył jego opiece 450-osobową grupę zamiejscowych Polaków, wysiedlonych z terenów włączonych do Rzeszy. W tym charakterze pracował tu przez całą okupację niemiecką, z tym że na wiosnę roku 1940 jako nauczyciel szkół średnich włączył się w nurt zakazanej pracy oświatowej. Był członkiem Tajnej Komisji Oświatowej, miał także pod opieką tajne komplety średniego nauczania w 23 miejscowościach, został następnie członkiem Tajnej Powiatowej Komisji Egzaminacyjnej w Krośnie.

Jesienią 1944 roku, po wyzwoleniu środkowej części powiatu krośnieńskiego spod okupacji niemieckiej, z inicjatywy Władysława Dubisa i głównie za jego staraniem utworzone zostało Prywatne Samorządowe Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne w Jedliczu, pierwsza i przez pół wieku jedyna w tej miejscowości szkoła średnia. Był też długoletnim jej dyrektorem, od początku do przejścia na emeryturę, ale z sześcioletnią przerwą w latach pięćdziesiątych (1952-1958). Już w roku 1945 szkoła przyjęła z jego inicjatywy za swą patronkę Marię Konopnicką, a następnie w wyniku jego usilnych starań, trwających od chwili powstania owej szkoły, została ona w 1946 roku przeniesiona do pałacu Stawiarskich, co było sukcesem i wyraźnym jej umocnieniem, po czym też na tej podstawie uzyskała w roku następnym status instytucji państwowej, a zatem od połowy roku 1947 przeszła jako rozwojowe liceum ogólnokształcące na państwowy budżet. Szkoła ta od początku i przez długie lata, głównie pod jego kierownictwem, miała charakter humanistyczny z obowiązkowym językiem łacińskim. Sam był nie tylko miłośnikiem, ale też dość dobrym znawcą łaciny, której uczył, po przejściu na emeryturę, jako języka nadobowiązkowego. Liceum to w powszechnym odczuciu stało się dziełem jego życia. Dane mu również było służyć mu wiedzą i doświadczeniem do końca swych sił. Był on również założycielem Liceum dla Dorosłych w Jedliczu (1946), które następnie, po pierwszej maturze w roku 1947, zostało przeniesione do Krosna i przemianowane na lic. korespondencyjne.

Dubis Wladyslaw Władysław Dubis - zasłużony pedagog z Jedlicza - karykatura Stanisława Kochanka. Zob. T. Łopatkiewicz, Karykatury z teki Stanisława Kochanka. »Podkarpacie« 1970-1973, Krosno 2011, s. 166 Władysław Dubis w latach sześćdziesiątych, poza pracą dydaktyczną i administracyjną w miejscowym liceum ogólnokształcącym, prowadził także wykłady z biologii w Studium Nauczycielskim w Krośnie. Jednocześnie pozostał działaczem społecznym, aktywnym zwłaszcza jako członek Rady Osiedla Jedlicze, a następnie Rady Miejskiej w Jedliczu, był również wieloletnim członkiem Rady Nadzorczej miejscowego Banku Spółdzielczego. Poza tym, jako dyrektor liceum im. poetki, był także cenionym w Warszawie działaczem terenowym Towarzystwa im. Marii Konopnickiej. Równocześnie przez wiele lat należał do Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie, a po przejściu na emeryturę (1970) działał tu głównie jako członek jego Zarządu. Wchodził także w tym okresie w skład Zarządu Głównego Towarzystwa im. Marii Konopnickiej w Warszawie i pełnił też funkcję przewodniczącego Zarządu miejscowego Koła Terenowego owego Towarzystwa, ściśle współpracującego z Muzeum w Żarnowcu. W czasie pełnienia tej funkcji przyczynił się jako ceniony i uznany działacz oświatowy do znacznego wzrostu liczby członków Koła, w tym także zwiększyły się wtedy wyraźnie wpływy ze składek członkowskich, również od osób wspierających działalność miejscowego Koła. Co najmniej kilka zadań Muzeum, także remontowych, było wówczas wykonane przy odczuwalnym współfinansowaniu Koła Terenowego. Wtedy także Władysław Dubis powiększył jeszcze swój dotychczasowy dorobek, gdyż został współautorem informatora o muzeum poetki, który to informator pt. Dworek Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Historia i teraźniejszość dwukrotnie ukazał się drukiem (1980 i 1984) o łącznym nakładzie 20000 egzemplarzy.

Należy jednocześnie dodać, że związki Władysława Dubisa z Żarnowcem rozpoczęły się z chwilą powstania Gimnazjum i Liceum w Jedliczu, sięgają zatem czasu pobytu Zofii z Konopnickich Mickiewiczowej w dworku poetki, która jako córka i spadkobierczyni już w pierwszych latach powojennych wystąpiła z inicjatywą utworzenia w nim muzeum. Wtedy też Władysław Dubis został członkiem Komitetu Odbudowy Żarnowca, a w roku 1950 - członkiem Komitetu Uczczenia 40-rocznicy Śmierci Marii Konopnickiej. Powstałe tu muzeum literackie miało w nim od początku wiernego przyjaciela i cenionego sojusznika, który następnie jako przewodniczący zarządu miejscowego Koła Terenowego skutecznie wspierał poczynania muzeum poetki w Żarnowcu (zwykle ubogie w fundusz bezosobowy) środkami finansowymi Koła, zgromadzonymi wcześniej na koncie bankowym.

Władysław Dubis, niezwykle czynny i uczynny, działał w naszym regionie przez całe pół wieku, w kilku jednocześnie dziedzinach, a jako obywatel Jedlicza służył swemu miastu i tu głównie pozostawił zaszczytne efekty swej pracy. Całe swe życie przeżył godnie, uczciwie i potrzebnie. Zmarł w Jedliczu, a pochowany został w rodzinnym grobowcu na miejscowym Cmentarzu Komunalnym.

 
Źródła do biografii:
Piątek A., Przyjaciel ziemi żarnowieckiej, "Nowiny" 1983, nr 226, s. 3.
Łopatkiewicz Z., Władysław Dubis, jego życie i działalność, [w:] 50 lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Jedliczu, Jedlicze 1994, s. 117-132.
Łopatkiewicz Z., Władysław Dubis, jego życie i działalność, Jedlicze 1996.
Belcik W., Regionaliści krośnieńscy - informator biograficzny, Krosno 2007, s. 22-23.
 

68_1 68_2

Quidquid agis, prudenter agas et respice finem - cokolwiek czynisz, czyń rozważnie i myśl o wyniku


 
Autorem tego artykułu jest Zdzisław Łopatkiewicz

Zobacz inne artykuły tego autora >>

Aby dodawać komentarze musisz się uprzednio zalogować!

Lista artykułów

Nowości

  1. "Protokół dyplomatyczny na co dzień" - prelekcja płk Marka Kołacza - 5 marca 2024
  2. "Z zagadnień onomastyki - nazwy miejscowe i nazwy osobowe" - prelekcja dr Alicji Orzechowskiej - 6 lutego 2024
  3. Galeria fotograficzna uroczystości 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego - 22 stycznia 2024
  4. Tradycyjne "Spotkanie Opłatkowe" 2024 Oddziału Krakowskiego SMZK - 9 stycznia 2024
  5. "Mikołaj Kopernik - życie i działalność" - prelekcja mgr Doroty Janeczko - 7 listopada 2023
  6. Relacja z promocji albumu Zbigniewa Więcka
  7. Galeria fotograficzna promocji albumu Zbigniewa Więcka (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  8. Relacja ze Spaceru pamięci - 30 października 2023
  9. Galeria fotograficzna Spaceru pamięci - 30 października 2023 (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  10. Jubileusz 50-lecia działalności Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej - 3 października 2023
  11. Program działalności Oddziału krakowskiego SMZK w sezonie 2023/2024
  12. Wywiad Doroty Suwalskiej z Tadeuszem Łopatkiewiczem o SMZK - 14 lipca 2023
  13. Relacja z wykładu z okazji 65-lecia SMZK - 14 czerwca 2023
  14. Galeria fotograficzna wykładu „65 lat działalności SMZK” w obiektywie Joanny Łach
  15. Książka Tadeusza Łopatkiewicza dotycząca dziewiętnastowiecznych relacji konserwatorskich o zabytkach Krosna i powiatu
  16. Galeria Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK (tylko dla zalogowanych użytkowników)
  17. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Krakowskiego SMZK za kadencję 2017-2020
  18. Relacja filmowa z uroczystej LXIII Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  19. Relacja filmowa z referatu dr Tadeusza Łopatkiewicza - Prezesa ZG SMZK na uroczystej Sesji Rady Miasta Krosna z okazji Jubileuszu 60-lecia SMZK
  20. Relacja z Jubileuszu 45-lecia oddziału krakowskiego SMZK - 2 października 2018
  21. Relacja z 45. Spotkania "Na rodzinnej ziemi - Zamek Kamieniec 2018" - 23 września 2018
  22. Uroczysta LXIII Sesja Rady Miasta inaugurująca uroczystości jubileuszu 60-lecia SMZK - 22 września 2018
  23. Promocja VIII tomu Studiów krośnieńskich - 22 września 2018
  24. Wernisaż wystawy "Publikacje książkowe członków SMZK" - 22 września 2018
  25. Władze Stowarzyszenia w XVIII kadencji (2022-2025)
  26. Archiwum newsletterów
  27. Archiwum Aktualności SMZK
Galeria fotograficzna Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego SMZK - 23 września 2017

Mapa burzowa

Mapa burzowa Polski
kliknij mapę

Prognoza na najbliższe 10 dni >>

Uwaga

Uprzejmie proszę, by wszelkie uwagi dot.
- zawartości witryny,
- zauważonych braków
- pomysłów itp.,
nadsyłać do mnie za pośrednictwem
menu KONTAKT lub na adres
tadeusz@smzk.org

Dziękuję! :-) Administrator witryny


sideBar