Krosno, 5 stycznia 2000 r.

 

 

 

 

Działalność Zarządu Głównego

Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

w 1999 roku

 

 Zarząd Główny Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie w planie pracy na 1999 r. uwzględniał tematy wynikające z własnych zamierzeń, a także z uchwał VI Kongresu Regionalnych Towarzystw Kultury w Radomiu z 25 września 1998 r. oraz ustaleń Rady Regionalnej Towarzystw Kultury Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z 10 kwietnia 1999 r. Jednocześnie realizowane były zadania uchwalone na kolejnych posiedzeniach Zarządu.

I. Działalność kulturalno-oświatowa

Zarząd Główny Stowarzyszenia rozwijał formy pracy, które od wielu lat są akceptowane przez członków, tzn. odczyty, spotkania, zwiedzanie wystaw, wycieczki. Z tego zakresu zrealizowano:

• Odczyt: "Żarnowieckie lata w twórczości i działalności Marii Konopnickiej" - przedstawił Zdzisław Łopatkiewicz (część pierwsza 25 marca, część druga 21 kwietnia),
• Zwiedzenie wystawy: "Skarby karpackich grodzisk" - oprowadzali dyrektor Muzeum Okręgowego Jan Gancarski i Anna Muzyczuk (20 maja),
• Odczyt: "Dwory i dworki regionu krośnieńskiego i aktualny stan ich zachowania" - wygłosił Zdzisław Gil (26 maja),
• Zwiedzenie wystawy: "Wrzesień 1939" - oprowadzał Andrzej Kosiek (12 października),
• Odczyt: "Rodem z Odrzykonia" - wygłosił Stanisław Pomprowicz (24 listopada),
• Zwiedzenie wystaw: 1) "Ojciec Kosma Lenczowski - zakonnik i patriota", 2) "Pocztówka legionowa ze zbiorów Wacława Paczosy" - oprowadzał Andrzej Kosiek (7 grudnia),
• Uczniom kl. VI i VII Szkoły Podstawowej nr 14 przedstawiony został przez Mariana Terleckiego temat: "Udział Krosna i regionu w Powstaniu Styczniowym" (27 kwietnia).
  

Łącznie Zarząd zorganizował 5 odczytów i zwiedzanie 4 ciekawych wystaw w Muzeum Okręgowym.

Członkowie Stowarzyszenia uczestniczyli nadto w otwarciu wystaw:

• "Krosno i okolice na starej pocztówce i fotografii" w Muzeum Okręgowym (20 października); na wystawie eksponowano m.in. część zbiorów członków Stowarzyszenia - Mariana Terleckiego i Zbigniewa Więcka.
• "Ciekawa historia karty pocztowej - w 130 rocznicę wysłania pierwszej pocztówki" w Muzeum Rzemiosła (29 października); wszystkie karty były własnością Jerzego Zielińskiego - z pochodzenia krośnianina.  

Prelegenci z Krosna wygłaszali odczyty na spotkaniach członków Oddziału w Krakowie. Zaprezentowano następujące tematy:

• "Matka Boska Krośnieńska - losy obrazu i dzieje jego kultu" - wygłosił Andrzej Kosiek (2 lutego),
• "Święty Jan z Dukli" - przedstawił Franciszek Tereszkiewicz (2 marca),
• "Oskar Kolberg i jego działalność na Ziemi Krośnieńskiej" - omówił Stefan Musiał (2 listopada).

Podobnie jak w latach poprzednich, odbyły się też inne imprezy: Spotkanie Noworoczne (14 stycznia), wycieczka pod hasłem "Poznajemy własny region" (26 czerwca) i spotkanie przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Krosno '99" (26 września). Spotkanie Noworoczne rozpoczęte zostało koncertem kolęd i pastorałek w wykonaniu uczniów z Zespołu Szkół Muzycznych. Następnie dokonano oceny roku 1998, podkreślając najważniejsze wykonane zadania i nakreślono zamierzenia na rok 1999. Spotkanie przygotował zespół pod kierownictwem Haliny Tenerowicz w składzie Halina Chodorowska, Helena Matusz, Jan Buczyński, Andrzej Prugar, Stanisław Steliga.

Wycieczka odbyła się na trasie: Krosno - Jedlicze - Tarnowiec - Szebnie - Warzyce -Twierdza - Wojaszówka - Wojkówka. Uczestnicy zwiedzili wiele ciekawych obiektów, a m.in. pałac Stawiarskich, kościół parafialny i cmentarz w Jedliczu, sanktuarium Matki Bożej w Tarnowcu, dwór Gorayskich w Szebniach, cmentarz w Warzycach. Po wyczerpaniu programu odbyło się w Wojkówce spotkanie przy ognisku. W ramach programu tej wycieczki odbyło się kilka spotkań: z Grażyną Buczek - dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego w Jedliczu, ks. Stanisławem Guzikiem - kanonikiem-proboszczem w Jedliczu, ks. Bogusławem Janikiem w Tarnowcu, Adamem Rozmusem - dyrektorem Państwowego Domu Dziecka w Szebniach i Stanisławem Blicharczykiem - wójtem gminy Wojaszówka. Program wycieczki opracował Stanisław Pomprowicz i prowadził ją z udziałem Zdzisława Łopatkiewicza i Stefana Musiała Sprawami organizacyjnymi zajmował się zespół w składzie Halina Tenerowicz, Helena Matusz, Jan Buczyński, Marek Jędrzejczyk.

Spotkanie przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Krosno '99" zorganizowano we wrześniu. Uczestniczyło w nim ponad 40 osób, w tym reprezentanci Oddziałów w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu oraz organizator Oddziału w Lublinie.

Zgodnie z przyjętym przez Zarząd programem, uczestnicy spotkania zwiedzili Muzeum Wiejskie w Odrzykoniu oprowadzeni przez prezesa Stowarzyszenia Odrzykoniaków Ludwika Łacha i prezesa Zarządu OSP Kazimierza Krasowskiego. Druga część odbyła się w Iwoniczu Zdroju, gdzie zaprezentowano różne tematy związane z uzdrowiskiem. Odbyło się spotkanie z zastępcą dyrektora Uzdrowiska Iwonicz Jerzym Kamińskim, który przed-stawił aktualne problemy związane z funkcjonowaniem tego ośrodka. Kolejnym punktem programu było spotkanie, w czasie którego zostały przedstawione dwa tematy:

• "Z przeszłości Iwonicza Zdroju" - omówił Janusz Michalak,
• "Lasy iwonickie - stan i znaczenie" - wygłosił Zygmunt Rygiel.

Na zakończenie pobytu w Iwoniczu Zdroju uczestnicy zwiedzili wystawę malarstwa czynną w miejscowej galerii. Spotkanie przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi" zostało przygotowane przez zespół w składzie Stanisław Pomprowicz, Zygmunt Rygiel, Maciej Zborowski.

Uczestnikom spotkania przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Krosno '99" z Krakowa, Warszawy, Wrocławia i Lublina wysłano fotografie autorstwa Zdzisława Gila wykonane podczas zwiedzania Muzeum w Odrzykoniu.

Opisane formy działalności cieszyły się zainteresowaniem członków, a także innych osób, m.in. uczniów Szkoły Podstawowej nr 14 w Krośnie. W spotkaniach uczestniczyło 30-40 osób, a w niektórych imprezach ponad 50.

W 1999 roku miały miejsce dwa wydarzenia, których zasięg znacznie wykraczał poza ramy programowe i organizacyjne Stowarzyszenia. Do tych wydarzeń trzeba zaliczyć spotkanie z okazji 25-lecia Oddziału w Warszawie i spotkanie z okazji 50-lecia pracy twórczej poetki Bronisławy Betlej. Ostatnie spotkanie zorganizowały władze samorządowe, ale był też akcent ze strony Stowarzyszenia.

Oddział w Warszawie powstał 16 marca 1974 r. i od początku rozwijał żywą działalność, organizując spotkania z ciekawymi ludźmi, odczyty, spotkania noworoczne i wielkanocne, wystawy, kiermasze. Oddział zgłaszał wiele inicjatyw gospodarczych i udzielał konkretnej pomocy materialnej Domowi Dziecka w Szebniach, a w ostatnich latach Szkole Podstawowej w Rzepedzi. Oddział zorganizował w Warszawie sklep "Ziemia Krośnieńska", w którym sprzedawano wyroby produkowane w Krośnie, w tym przede wszystkim szkło z Krośnieńskich Hut Szkła. Członkowie Stowarzyszenia zebrali fundusze i przekazali je na odbudowę skansenu w Sanoku po jego pożarze w 1994 r. Z ich inicjatywy Szkole Podstawowej w Odrzykoniu nadano imię Aleksandra Fredry a w uroczystościach uczestniczył prawnuk pisarza Jan Kazimierz Szeptycki - członek Stowarzyszenia. Spotkanie jubileuszowe w Warszawie odbyło się 22 maja 1999 r. w Społecznym Domu Kultury Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w dz. Żoliborz. Honorowa przewodnicząca Maria Winiarz w wygłoszonym referacie powiedziała:

"Wyszliśmy z tej ziemi w długą drogę naszego życia w trudnym okresie czasu. Nie zapomnieliśmy ani ziemi, ani ludzi, ani lat wojny, ani dorobku w dniach pokoju. W ciągu 25 lat istnienia (...) pragnęliśmy choć w części spłacić tej ziemi dług wdzięczności". Dalej zaakcentowała, że "nie były to lata puste ani stracone, ale praca autentyczna i trudna".

Z okazji 25-lecia Zarząd Główny skierował do wszystkich członków w Warszawie specjalny list z podziękowaniami za pracę społeczną i życzeniami dalszych osiągnięć. Podobne listy otrzymali też członkowie Zarządu i długoletnia przewodnicząca Maria Winiarz, prezes Alfred Ostafil, wiceprezesi Jan Trznadel i Czesław Urbanik. Oddziałowi została przekazana lampa naftowa ofiarowana przez firmę Marka Smyka "Stylmark II". W spotkaniu wziął udział wiceprezes Marian Terlecki.

Drugie wydarzenie to 50-lecie pracy twórczej znanej poetki Bronisławy Betlej. Jubilatka jest autorką 25 tomików poezji, za swoją twórczość otrzymała wiele wyróżnień i nagród, a wśród nich "Złote Pióro" - honorową nagrodę Związku Literatów Polskich. Jest honorowym obywatelem miasta Jedlicze. Od wielu lat należy do Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, na Walnym Zebraniu w dniu 25 września 1999 r. została wybrana w skład Zarządu.

W spotkaniu zorganizowanym 23 października 1999 r. uczestniczyli wiceprezesi Zarządu Głównego Halina Tenerowicz i Stanisław Steliga, którzy przekazali jubilatce list z gratulacjami i życzeniami dalszych osiągnięć twórczych. Zarząd zaakcentował w tym liście: "Wyrażamy wielkie uznanie dla Pani osiągnięć, o których świadczy liczba wydanych tomów poezji. Zawarte w nich wiersze dostarczały nam zawsze wielu wzruszeń, radości i były okazją do zadumy. Dzięki tym wierszom lepiej poznawaliśmy naszą ziemię".


II. Wydawnictwa

Zarząd zwracał dużą uwagę na realizację zadań wydawniczych, a przede wszystkim przygotowanie do druku IV tomu wydawnictwa "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu". Zarząd posiada artykuły od ośmiu autorów, a pozostali mieli przysłać materiały do końca 1999 r. Kolejny termin nie został jednak dotrzymany i w związku z tym będą podjęte z tymi autorami kolejne kontakty.

Równolegle z gromadzeniem materiałów autorskich Zarząd prowadził starania o środki finansowe na druk. W lutym 1999 r. skierował pisma do przedsiębiorstw, zakładów, firm, instytucji i osób fizycznych. W ślad za tymi pismami członkowie Zarządu przeprowadzili wiele rozmów z dyrektorami i właścicielami firm. Inicjatywy te nie przyniosły spodziewanych rezultatów, gdyż na wysłany apel Zarządu nie nadeszła ani jedna odpowiedź pisemna. Odnotowano jedynie kilka deklaracji ustnych. Na konto wpłynęły nieliczne wpłaty od członków Stowarzyszenia. Zarząd skierował w dniu 28 września 1999 r. pismo do Prezydenta Miasta z prośbą o włączenie tego zadania do budżetu na rok 2000. Na druk potrzebna jest kwota w wysokości 30.000 zł. Według uzyskanych informacji w projekcie budżetu jest na ten cel zaledwie 5.000 zł.

Kontynuowano prace związane z wydaniem pozycji o działalności Stowarzyszenia w latach 1958-1998. Zostanie ona niedługo przekazana do druku.

W związku z ogłoszonym przez Radę Krajową Regionalnych Towarzystw Kultury i Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego konkursem z zakresu historii regionalnej, Zarząd Główny SMZK wysłał cztery prace: l) Stanisław Pomprowicz: Z dziejów wsi w gminie Wojaszówka woj. krośnieńskie, Krosno 1997; 2) Marian Terlecki: Udział Podkarpacia w Powstaniu Styczniowym, Krosno 1997; 3) Zygmunt Rygiel: Dzieje bieszczadzkich kolejek leśnych, Krosno 1998, 4) Stanisław Pomprowicz: Wsie nad Wisłokiem - Kobyle i Twierdza, Krosno 1999.

Wymienione pozycje wysłano wraz z pismem przewodnim 25 maja na adres: Polskie Towarzystwo Historyczne, Wrocław, ul. Szewska 49. Konkurs został rozstrzygnięty, ale Zarząd nie otrzymał żadnej informacji. W związku z tym skierował 19 października 1999 r. pismo do adresata, które również pozostało bez odpowiedzi.

Grupa członków publikowała swoje prace poza Stowarzyszeniem: Zdzisław Łopatkiewicz: "Jedlicze, wieś i miasto przemian", "Rafineria a kultura - wczoraj i przedwczoraj"; obydwa artykuły zamieszczone w: "Księga Pamiątkowa. Rafineria Nafty Jedlicze S.A. 1899-1999"; Stanisław Pomprowicz: "Wsie nad Wisłokiem - Kobyle i Twierdza", Krosno 1999. Andrzej Kosiek był autorem wielu artykułów o Krośnie i związanych z nim ludziach zamieszczanych w "Kurierze Krośnieńskim".

Zarząd posiadał do sprzedaży 5 książek oraz 2 okolicznościowe karty pocztowe. Sprzedaż poszczególnych tytułów w ubiegłym roku była sporadyczna, mimo że wszystkie łączą się tematycznie z regionem i zostały przekazane do wielu punktów w jednostkach kultury. Stan sprzedaży był przedmiotem uwagi i zaleceń Komisji Rewizyjnej.  

III. Sprawy organizacyjne

W dniu 25 września 1999 r. w sali konferencyjnej Urzędu Miejskiego odbyło się Walne Zebranie sprawozdawczo-wyborcze członków Stowarzyszenia z udziałem delegatów z Oddziałów w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu i części członków z Krosna. Obecny był organizator Oddziału w Lublinie. Zebrani dokonali oceny działalności w latach 1996-1999, wybrali nowe władze i przyjęli uchwałę, w której nakreślono główne kierunki działania na najbliższe lata.

Prezesem został wybrany Marian Terlecki, a w skład Zarządu Głównego weszli: Bronisława Betlej - Jedlicze, Józef Bielański, Stanisław Boczar, Halina Chodorowska, Zdzisław Gil - Krosno, Julia Haniebnik - Kraków, Marek Jędrzejczyk, Józef Kusiba, Tadeusz Łopatkiewicz - Krosno, Zdzisław Łopatkiewicz - Jedlicze, Helena Matusz - Krosno, Stefan Musiał - Jedlicze, Stanisław Pomprowicz, Andrzej Prugar, Zygmunt Rygiel - Krosno, Kazimierz Oleś - Wrocław, Stanisław Steliga - Krosno, Stanisław Szafran - Kraków, Halina Tenerowicz - Krosno, Czesław Urbanik - Warszawa, Zbigniew Więcek, Maciej Zborowski - Krosno.

W tym samym dniu odbyło się pierwsze posiedzenie, na którym ukonstytuowało się Prezydium: wiceprezesi Stanisław Steliga i Halina Tenerowicz, sekretarz Zbigniew Więcek, skarbnik Helena Matusz, członkowie Zygmunt Rygiel i Maciej Zborowski.

Komisja Rewizyjna: przewodniczący Jan Buczyński, zastępca przewodniczącego Jan Pudło, sekretarz Jerzy Wieloch, członkowie Roman Cetnarowicz - Kraków, Alfred Ostafil - Warszawa.

Uchwałą Walnego Zebrania nadane zostały tytuły Honorowy Członek Stowarzyszenia, które otrzymali: Jan Bobrzecki, Kazimierz Krzanowski - Oddział w Krakowie; Janina Budnicka-Samsonowicz, Antoni Chojcan, Emil Jurczyk, Leszek Krupski, Irena Łącka-Chitroń, Józef Łukasik, Antoni Strahl, Krystyna Załuska - Oddział we Wrocławiu; Bronisław Burek, Weronika Łącka, Andrzej Prugar, Jan Szelc - Oddział w Krośnie.

W Walnym Zebraniu uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych: wicestarosta powiatu Grzegorz Gościński, sekretarz miasta Janusz Bundz i grupa radnych - członków Stowarzyszenia Bronisław Burek, Adam Krzanowski, Andrzej Prugar.

Prezydent Miasta Roman Zimka skierował, w związku z Walnym Zebraniem, list w którym napisał: "Z całą świadomością należy stwierdzić, że w minionym czasie zrealizowano wiele znaczących zadań uczuciowo związanych z Krosnem i najbliższymi okolicami oraz związanych z jubileuszem 40-lecia Stowarzyszenia. Na uwagę zasługuje również podtrzymywanie i rozwijanie więzi z Rodakami zamieszkałymi w innych miastach. Dziękuję wszystkim członkom za społeczne zaangażowanie w realizację nakreślonych zadań.

Szczególne słowa podziękowania kieruję do naszych Rodaków mieszkających w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu, co sercem są w rodzinnych stronach, za to, co robią w swoich środowiskach na rzecz Krosna i regionu".

Zarząd odbył przed Walnym Zebraniem 4 posiedzenia, na których rozpatrywał: Sprawozdanie za rok 1998, Plan pracy na rok 1999, Bilans za rok 1998, Rozliczenie Spotkania Noworocznego, Zadania związane z przygotowaniem Walnego Zebrania, Obchody 25-lecia Oddziału w Warszawie, Wydawnictwo "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu". Tom IV, Program wycieczki pod hasłem: "Zwiedzamy własny region", Program spotkania przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Krosno'99".

Po wyborach odbyły się trzy posiedzenia, a ich tematy dotyczyły min. takich zagadnień jak: Wnioski z Walnego Zebrania, Ocena zebrania organizacyjnego w Lublinie, Program Spotkania Noworocznego 2000.

Na koniec 1999 roku Stowarzyszenie liczyło 493 członków, w tym Oddział Krosno - 208, Kraków - 145, Warszawa - 111, Wrocław - 29. W połowie stycznia 2000 r. rozpocznie działalność statutową nowy Oddział, w Lublinie, gdzie 24 listopada 1999 r. w czasie kolejnego zebrania organizacyjnego zakończone zostały wszystkie prace wstępne. Całokształtem tych zadań kierował z ramienia Zarządu Głównego Stanisław Steliga.

Wiceprezes Marian Terlecki i Zbigniew Więcek uczestniczyli 10 kwietnia 1999 r. w Rzeszowie w spotkaniu przedstawicieli regionalnych towarzystw kultury woj. podkarpackiego. Powołana została wówczas Rada Regionalna Towarzystw Kultury Województwa Podkarpackiego. Zbigniew Więcek został wybrany członkiem Prezydium, a Marian Terlecki członkiem Rady Regionalnej.

W związku z 25-leciem Oddziału w Warszawie zebrano część informacji dotyczących członków i przekazano je tamtejszemu Zarządowi.

Stowarzyszenie otrzymało dotację Rady Miejskiej w Krośnie w wysokości 1.000 zł na uregulowanie części należności za wykonaną w 1998 roku odznakę organizacyjną; koszt wyniósł 4.392 zł. Umowę z Gminą Krosno podpisano 4 maja, a dotację rozliczono 19 maja 1999 r.

Kilku autorów przekazało artykuły do IV tomu wydawnictwa "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu". W związku z tym uregulowano im honoraria autorskie.

W 1999 r. ukazało się w prasie wiele informacji i notatek na temat działalności Stowarzyszenia, przede wszystkim w tygodniku "Nowe Podkarpacie" i dziennikach "Nowiny" i "Super Nowości". Andrzej Kosiek opublikował obszerny materiał "Bilans społecznego dorobku", "Kurier Krośnieński" nr 10/99 z 31 października 1999 r. Został on zilustrowany czterema fotografiami z życia Stowarzyszenia. Red. Andrzej Raus zamieścił informację związaną z Walnym Zebraniem "Na rodzinnej ziemi", "Nowiny" nr 196 z 7 października 1999 r. i odczytem Stanisława Pomprowicza pt. "Rodem z Odrzykonia", "Nowiny" nr 228 z 24 listopada 1999 r.

Trzeba podkreślić, że wiele zadań Stowarzyszenie zrealizowało dzięki pomocy otrzymanej z zewnątrz. Umożliwiała ona organizację wycieczek, spotkań tematycznych i spotkania przedstawicieli Oddziałów "Na rodzinnej ziemi - Krosno '99". Prośby Zarządu niemal w każdym przypadku spotykały się z życzliwością.

W ubiegłym roku wycieczkę pod hasłem "Poznajemy własny region" zorganizowano dzieli pomocy Krośnieńskiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu, który udostępnił nieodpłatnie autokar. Na takich zasadach udostępniły autokar Krośnieńskie Huty Szkła S.A. na zrealizowanie programu spotkania przedstawicieli Oddziałów. Część programu była wykonana dzięki pomocy dyrekcji Uzdrowiska Iwonicz. Zarządowi udzieliły pomocy firmy prywatne: Cukiernia "Jagusia" Jana Deptucha, Cukiernia "Santos" Marka Bargła, Firma "Stylmark II" Marka Smyka, Zakład Przetwórstwa Mięsnego "Wisłok". Kilkakrotnie w różnych zadaniach wspierał Stowarzyszenie prezydent miasta Roman Zimka.

Różne formy pomocy otrzymywał Zarząd od jednostek kultury: Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej, Muzeum Okręgowego, Krośnieńskiego Domu Kultury, Muzeum Rzemiosła, Muzeum Przemysłu Naftowego w Bóbrce.

Całokształt działalności Stowarzyszenia był prowadzony dzięki społecznej pracy członków Zarządu. Przyjmowali oni wiele zadań i w zasadzie w całości je realizowali.

Sprawy finansowe będą przedmiotem dodatkowej informacji po sporządzeniu bilansu.