Anna Ociepka, Adam Krzanowski
Franciszek Sulimowski (1905-1973, do 1954 - Kozioł)
Urodził się 02.06.1905 r. w Odrzykoniu powiat krośnieński w rodzinie szewca, Józefa i Cecylii z d. Szafran. Naukę rozpoczął w czteroklasowej Szkole Ludowej w Odrzykoniu (1911-1916). Ukończył Szkołę Realną w Krośnie (1916-1924), przekształconą w 1921 r. w Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika. Od lat szkolnych zaangażował się w działalność harcerską, którą realizował jako nauczyciel. W 1925 - 1930 studiował geografię, geologię i biologię na Wydziale Filozoficznym UJ. Równolegle uczęszczał do Studium Pedagogicznego gdzie uzyskał kwalifikacje pedagogiczne. Pracę dyplomową pt. Monografia krośnieńskiego napisał pod kierunkiem wybitnego geografa prof. Ludomira Sawickiego. Została ona wydana po śmierci autora, przez Stowarzyszenie Odrzykoniaków w Odrzykoniu na łamach Zeszytów Odrzykońskich ( 2001/2002, nr 9, s .17-183).
Pierwsza pracę zawodową podjął w 1924 r. w Związku Teatrów i Chórów Włościańskich w Odrzykoniu jako sekretarz i bibliotekarz. W 1931 r. rozpoczął pracę zawodową w szkolnictwie średnim w Państwowym Gimnazjum w Krośnie i równocześnie w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim. W okresie 1932-1934 pozostawał bez pracy w związku z reorganizacją szkolnictwa. W latach 1935-1937 pracował jako delegat Państwowej Rady Ochrony Przyrody na powiat krośnieński, a następnie na powiat borszczowski. W 1937 r. powrócił do pracy w szkolnictwie w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym w Borszczowie, później w Szkole Handlowej i Gimnazjum Koedukacyjnym Kupieckim w Kołomyi, w 1938/39 w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Tarnopolu. W okresie okupacji hitlerowskiej przebywał wraz z rodziną we wsi Odrzykoń, gdzie pracował na roli, a w okresie 1941 - 43 brał udział w tajnym nauczaniu na poziomie szkoły powszechnej. W Słowniku biograficznym nauczycieli w Małopolsce w latach II wojny światowej napisano o nim: "Od 1941 uczył w szkole w Odrzykoniu, później w Niegłowicach - tajne komplety prowadził w zakresie szkoły powszechnej. Łącznik Szarych Szeregów, prowadził też nasłuch radiowy i kolportaż prasy konspiracyjnej". Po zakończeniu wojny pracował w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Krośnie (1944-1951), Szkole Podstawowej w Odrzykoniu (1951/52), Technikum Naftowym (1952-1969) jako nauczyciel geologii i kierownik Wydziału Geologicznego, Studium Nauczycielskim w Krośnie (1961-1963) był wykładowcą geografii, botaniki oraz anatomii i fizjologii człowieka. Swoim taktem pedagogicznym, profesjonalizmem, posiadaną wiedzą, uniwersytecką metodą prowadzenia wykładów i konwersatoriów oraz formą egzaminowania, wzbudzał wśród studentów SN ogromny szacunek i poważanie. Jako kolporter książek, krośnieńskiej księgarni Zdzisława Deneki, potrafił zachęcić studentów do kupowania i czytania książek naukowych i innych oraz zakładania własnych księgozbiorów.
Po 1944 r. angażował się w pracy społecznej i kulturalno-oświatowej. Należał do krośnieńskiego Oddziału TUR (członek Zarządu Powiatowego), gdzie udzielał się jako prelegent (1945-48). Szczególnie zaangażowany był w Oddziale krośnieńskim PTTK początkowo jako prezes, potem jako przewodniczący Komisji Zabytków i Ochrony Przyrody. Był przewodnikiem turystycznym m.in. po Bieszczadach, prowadził akcje odczytów z tej dziedziny (1947-49). Wspólnie z gronem społeczników z Krosna jak, Antonim Jaraczem, Stanisławem Kochankiem, Magdaleną Krukierek, Antonim Lorensem, Augustynem Mazurkiewiczem, Władysławem Niepokojem, Józefem Ostoją-Ostaszewskim, Tadeuszem Patlą, Franciszek Sulimowski należał do współtwórców Muzeum Regionalnego PTTK powołanego 22 lipca 1954 r. Włączył się do opracowania zbiorowego wydawnictwa Ilustrowana monografia powiatu krośnieńskiego oraz Przewodnik turystyczny po Krośnie nad Wisłokiem i okolicy (Krosno 1957), dla którego opracował część Środowisko geograficzne (s. 9-25). Poprzez swoją aktywność spowodował, iż wiele zabytków przyrody zostało objętych ochroną. Pisał o tym w artykule Wspomnienia ("Przyroda Polska" 1968, nr 10).
Jego pasją było harcerstwo, do którego wstąpił w Gimnazjum w Krośnie. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku, Fr. Kozioł (Sulimowski) współpracował z wieloma aktywnymi działaczami harcerskimi w Krośnie, którymi byli: Jerzy Ablewicz (w latach 1962-1990 biskup diecezjalny w Tarnowie), Stanisław Chrzanowski (inspektor oświaty w Krośnie po 1944 r.), Bolesław Gonet (prof. SGGW w Warszawie), Zdzisław Gonet brat Bolesława (prof. Instytutu Badawczego w Puławach), Stanisław Grochmal (prof. Akademii Medycznej w Krakowie, żołnierz AK), Zenon Jaracz (działacz sportowy Krosna i Jedlicza), Władysław Kozub, Tadeusz Patla (nauczyciel PSNM w Krośnie), Stefan Półchłopek (samorządowiec w Krynicy), Jan i Stanisław Magurowie (bohaterowie Hufca ZHP Krosno), Franciszek Płonka (kpt AK, w okresie okupacji niemieckiej szef "Kedywu" AK na Podkarpaciu), Mieczysław Rysz (krośnieński duszpasterz), Jacek Sożyński (dyrektor CPN w Krakowie), Adam Trybus (mjr "Gaj" cichociemny), Eugeniusz Żółkoś ( nauczyciel LO W Jedliczu) i in.
Po wyzwoleniu ziemi krośnieńskiej w 1944 r. Fr. Kozioł (Sulimowski) uczestniczył w reaktywowaniu harcerstwa w Krośnie i w powiecie krośnieńskim. Wspólnie ze St. Chrzanowskim, B. Gonetem przy udziale przedstawicieli Chorągwi ZHP z Rzeszowa, zorganizowali Komendę Hufca ZHP w Krośnie. F. Kozioł (Sulimowski) pełnił funkcję komendanta hufca w grudniu 1944 r. Jako Harcerz Orli wchodził w skład Komisji Prób Harcerskich i Sprawnościowych Komendy hufca ZHP w Krośnie. Ponadto brał udział w szkoleniu funkcyjnych ZHP, będąc członkiem kadry podczas kursu drużynowych w Węglówce k/ Krosna w grudniu 1944 r, wspólnie z Leopoldem Józefowiczem, Stanisławem Bugajskim, Bolesławem Gonetem, Kazimierzem Mazurkiem. W 1945 r. przyznano mu najwyższe harcerskie wyróżnienie, stopień Harcerza Rzeczypospolitej. W harcerstwie działał aktywnie do 1950 roku.
Franciszek Sulimowski był w II kadencji, od 31.01.1967 do 03.06.1973 członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej.
Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznakami Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Ligi Ochrony Przyrody, Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego.
Zmarł 03.07.1973 r. w Odrzykoniu, tam też pochowany.
Archiwum UJ, Akta Państwowej Komisji Egzaminów Nauczycielskich (PKEN), sygn.26, teczka F. Kozioła; Archiwum Państwowe Rzeszów, Akta Oddziału Wojewódzkiego PTTK w Rzeszowie, sygn. 371; W. Belcik, Regionaliści krośnieńscy, informator biograficzny, Krosno 2007, s.92; Dzieje zakładów kształcenia nauczycieli w Krośnie w latach 1895-1995 pod redakcją Andrzeja Meissnera i Adama Krzanowskiego, Krosno 1997, s.292; A. Kosiek, M. Terlecki, Członkowie władz SMZK w półwieczu, www.smzk.org; Księga Jubileuszowa w stulecie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Krośnie dawnej Szkoły Realnej dawnego Gimnazjum 1900-2000, Krosno 2000, s.154; Księga pamiątkowa b. Szkoły Realnej, b. Gimnazjum, obecnie LO im. M. Kopernika w Krośnie, red. S. Peters, Krosno 1967, s.97; A. Krzanowski, Krośnieńskie harcerstwo w latach 1912-2012, Krosno 2012, s.33,74,99,117,129-133,182,192; A. Meissner, Sulimowski Franciszek, do 1954 Kozioł (1905-1973), nauczyciel, działacz kulturalno-oświatowy.[w:] Słownik biograficzny twórców oświaty i kultury XIX I XX wieku Polski Południowo-Wschodniej pod redakcją Andrzeja Meissnera i Kazimierza Szmyda, Rzeszów 2011, s. 395-396; 50 lat Muzeum w Krośnie, red. J. Gancarski, Krosno 2004, s. 5,6,37; "Przyroda Polska" 1968, nr.10; Słownik biograficzny nauczycieli w Małopolsce w latach II wojny światowej
(1939-1945). Ofiary wojny, żołnierze, działacze konspiracyjni, nauczyciele w jawnym i tajnym szkolnictwie. Wstęp, opracowanie i redakcja Jacek Chrobaczyński, Kraków 1995, s. 283; Zdz. Sulimowski, Wspomnienia o ojcu, "Zeszyty Odrzykońskie"2001/2001, z.9,
s.11-15.