Adam Krzanowski

Józef Kusiba (1922-2004) - harcmistrz, pasjonat lotnictwa i sportu

Józef Kusiba urodził się 24 listopada 1922 roku w Żydaczowie nad Stryjem (dopływ Dniestru) aktualnie obwód lwowski na Ukrainie. Zmarł 27 czerwca 2004 roku w Krośnie. Ojciec Zenon żył 94 lata (7 czerwca 1886 - 28 kwietnia 1980), był urzędnikiem skarbowym, a po II wojnie światowej wieloletnim sołtysem Dzielnicy Zawodzie w Krośnie, matka Cecylia z domu Tuszowska (22 listopada 1889 - 14 kwietnia 1966). W rodzinie Kusibów urodziło się dwóch synów: starszy Marian i Józef. Marian od młodych lat był działaczem harcerskim, po roku 1936 pełnił funkcję drużynowego I Drużyny Harcerskiej im. T. Kościuszki przy w Państwowym Gimnazjum w Krośnie. Razem z Tadeuszem Dendorem, Bolesławem Gonetem, Zenonem Jaraczem, Janem i Stanisławem Magurami, Jackiem Sożyńskim, uczestniczył w Międzynarodowym Zlocie Harcerstwa Polskiego w Spale w lipcu 1935. Po roku 1944 wyjechał do pracy na Śląsk.

Józef po ukończeniu Szkoły Powszechnej Męskiej Nr 1, kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum im. M. Kopernika w Krośnie, gdzie jako ekstern złożył maturę w roku 1944.

Z pierwszego małżeństwa Józefa z Alicją, pochodzącą z Borysławia, przyszło na świat dwóch chłopców: Marek (ur. 1951) i Krzysztof (ur. 1953), obaj mieszkają w Kanadzie. Alicja po rozwodzie z J. Kusibą wyjechała do Gdańska, gdzie podjęła pracę w stoczni. Z drugiego małżeństwa z Barbarą Prinke (ur. 4 maja 1945 r.; mistrzyni Polski kobiet w lotach szybowcowych w 1977 r. - Lisie Kąty), urodziła się córka Marysia (1980). Po śmierci J. Kusiby żona Barbara wraz z córka wyjechały z Krosna. Marysia po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie zamieszkała w USA, a Barbara Prinke-Kusiba w Gliwicach.

Józef Kusiba rozpoczął pracę zawodową jako kierownik Ośrodka Szkolnego Szybownictwa w Krośnie (11 stycznia 1945-1947) i kierownik Warsztatów Szybowców w Krośnie. W latach następnych pracował: 1947-1948 w Warszawie, Liga Lotnicza - kierownik propagandy; Miłosna, Ośrodek Szkolno-Szybowcowy - instruktor; 1950-1952 Krosno Aeroklub Podkarpacki p.o. kierownika i instruktor szybowcowy; 1953-1955 Krosno, Zarząd Okręgu Związku Zawodowego Górników - instruktor sportu i trener narciarstwa; 1956-1960 Krosno, Aeroklub Podkarpacki - kierownik administracyjny i kierownik propagandy; 1961-1981 Krosno Aeroklub Podkarpacki, Centrum Wyszkolenia Lotniczego Spadochronowego - instruktor lotniczy. W 1981 roku przeszedł na emeryturę

Politycznie związany był od lat sześćdziesiątych ze Stronnictwem Demokratycznym i zasiadał we władzach centralnych. Pełnił m.in. funkcję przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego Zarządu Wojewódzkiego SD w Rzeszowie. W latach sześćdziesiątych, z ramienia partii, był przez dwie kadencje radnym Rady Miejskiej w Krośnie.

W latach 1982-1989 Kusiba był przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w województwie krośnieńskim i członkiem Rady Krajowej PRON.

Działalność lotniczą J. Kusiba rozpoczął od modelarstwa lotniczego w latach wczesnej młodości szkolnej. Już w 1934 roku grupa entuzjastów z sekcji szybowcowej, wśród których był J. Kusiba, przystąpiła do budowy szybowca typu CW III. Od 1936 roku był członkiem Krośnieńskiego Koła Szybowcowego, a później Aeroklubu Zagłębia Krośnieńskiego w Krośnie (1938). W okresie okupacji działał w ruchu oporu i przyczynił się do przechowania 4 szybowców szkolnych tutejszego aeroklubu, z których jeden znajduje się w Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Podczas okupacji niemieckiej, w domu rodzinnym Józefa Kusiby, funkcjonowała tajna modelarnia lotnicza. Po 1944 roku młodzi entuzjaści lotnictwa z przedwojennej sekcji szybowcowej Państwowego Gimnazjum w Krośnie, na prowizorycznym szybowisku w Białobrzegach pod Krosnem odbyli pierwsze po wojnie loty szybowcowe. Był wśród nich Józef Kusiba. Na wieść o powstaniu przy PKWN w Lublinie resortu komunikacji, w listopadzie 1944 r. J. Kusiba wyruszył w podróż do tego miasta, gdzie w Departamencie Lotnictwa Cywilnego Resortu Komunikacji Poczt i Telegrafu, przedstawił projekt odbudowy miejscowego lotniska i stan czterech szybowców typu CW III. W styczniu 1945 roku udał się ponownie do Lublina. Wrócił stamtąd z dwujęzycznym (polsko-rosyjskim) dokumentem z dnia 11 stycznia 1945 r., jako szef Szkoły Szybowcowej, w którym napisano, że: "[…] Ob. Józef Kusiba, zamieszkały w Krośnie, jest przez Departament Lotnictwa Cywilnego wyznaczony komendantem Szkoły Szybowcowej w Krośnie. W związku z tym upoważnia się go do działania w imieniu Departamentu w przedmiocie organizacji szkoły szybowcowej oraz zabezpieczenia i rewindykacji wszelkiego sprzętu szybowcowego, stanowiącego własność skarbu państwa do 1939 r. Uprasza się władze cywilne i wojskowe do udzielenia mu w tym względzie pomocy". W kwietniu roku 1945 otrzymał nominacje na szefa Ośrodka Szkolno-Szybowcowego (OSzSz) w Krośnie. W czerwcu 1945 w domu J. Kusiby, w ramach Ośrodka Szkolnego Szybownictwa, otwarto i poświęcono modelarnię lotnictwa, a w lipcu 1945 - rozpoczęła działalność sekcja szybowcowa. J. Kusiba, mając upoważnienie prawne z PKWN do rewindykacji szybowców, wraz z grupą współpracowników, zabrał się za organizowanie na Ziemie Odzyskane wypraw, mających na celu sprowadzenie do Krosna szybowców, które znajdowały się w poniemieckich ośrodkach lotniczych. W lipcu 1945 roku przy Ośrodku Szkolnym Szybownictwa utworzone zostały Warsztaty Szybowcowe, których kierownikiem był J. Kusiba, a zastępcą Władysław Nowotka. W sierpniu 1945 r. Ośrodek Szkolny Szybownictwa został zlokalizowany w majątku dworskim w Łękach Strzyżowskich, gdzie rozpoczęto teoretyczny kurs pilotażu. W sierpniu 1946 r. J. Kusiba przejął w ramach OSzSz odradzającą się szkołę szybowcową w Bezmiechowej. W 1947 r. zadania związane ze szkoleniem szybowcowym na Podkarpaciu przejął, wraz ze sprzętem i instruktorami-pilotami, Aeroklub Podkarpacki. W ramach powstałego w 1945 r. Aeroklubu Podkarpackiego najlepiej funkcjonowała sekcja szybowcowa, kierowana przez instruktora pilota Józefa Kusibę. W związku z potrzebami kadrowymi i wymaganiami bezpieczeństwa lotów na samolotach szkoleniowych w Aeroklubie Podkarpackim przeprowadzano kursy z pilotażu samolotowego wśród doświadczonych szybowników, wśród nich był J. Kusiba. Z jego wniosku (15 grudnia 1968), Walne Zgromadzenie Sprawozdawczo-Wyborcze Aeroklubu Podkarpackiego podjęło uchwałę o upamiętnieniu dawnej Szkoły Szybowcowej w Ustianowej. Symboliczny pomnik lotników odsłonięto 7 października 1969 roku. Wśród założycieli Krośnieńskiego Klubu Seniorów Lotnictwa im. gen. Ludomiła Rayskiego (KKSL) przy Aeroklubie Podkarpackim w roku 1981 był Józef Kusiba. Klub powołano 16 lutego 1982 r., a Kusiba został członkiem Zarządu i przewodniczącym zespołu historycznego.

W roku 1985 odbył się w Krośnie Zjazd Absolwentów Szkoły Podoficerskiej Lotnictwa dla Małoletnich, podczas którego zorganizowano sympozjum naukowe pod przewodnictwem inst. pil. J. Kusiby, na które złożyły się trzy referaty: Mieczysław J. Hasiński zaprezentował historię Szkoły podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich; Józef Zubrzycki omówił dzieje lotnictwa polskiego do 1939 roku; płk pil. Stanisław Gałuszka przedstawił dzieje lotnictwa Polski Ludowej. Po śmierci prezesa KKSL Feliksa Balcerzaka, nowym prezesem wybrano J. Kusibę (1994-1999), a sekretarzem Józefa Zuzaka. W roku 1995 KKSL zorganizował Krajową Sesję popularno-naukową " Przyczynek do historii lotnictwa na Podkarpaciu", która odbyła się w Lesku i poświęcona była reaktywowaniu działalności lotniczej w Bezmiechowej. W sesji uczestniczył gen. Tadeusz Góra i seniorzy lotnictwa z wielu rejonów Polski. Sesję prowadził Józef Zuzak, a referat okolicznościowy wygłosił Józef Kusiba.

Józef Kusiba posiadał następujące wyszkolenie lotnicze: I klasa pilota szybowcowego, I klasa pilota samolotowego, licencja instruktorska zawodowa. W historii krośnieńskiego lotniska, rozwoju sportów lotniczych, w pięknej karcie z dziejów funkcjonowania Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie, reaktywowanego z przedwojennego Aeroklubu Zagłębia Krośnieńskiego z inspiracji Kusiby, trwałe miejsce zajmuje służba i działalność instruktora pilota Józefa Kusiby.

Z osobą Kusiby związany jest również rozwój narciarstwa w krośnieńskim. O historii narciarstwa w regionie podkarpackim stanowi fakt zorganizowania w 1907 roku w Przemyślu Oddziału Karpackiego Towarzystwa Narciarzy z centralą we Lwowie. W 1925 r. zbiorowym członkiem był Iwonicki Klub Sportowy w Iwoniczu oraz klub sportowy w Krośnie. W 1932 r. powołano do życia VIII Przemyski Okręgowy Związek Narciarski. Ostatnie (piąte) okręgowe mistrzostwa narciarskie odbyły się w 1939 roku w Iwoniczu, który dysponował silną kadrą działaczy i zawodników. Do najaktywniejszych klubów i sekcji zaliczano IKN Iwonicz i Krośnieńskie Towarzystwo Narciarzy. Po 1944 r., w krótkim czasie zaczęły pracować ośrodki narciarskie w Krośnie, Iwoniczu, Gorlicach i Sanoku. W Krośnie najszybciej zmobilizowała się mała grupa działaczy w osobach: Henryk Górka, Stanisław Nitka, Kazimierz Syrek, która powołała Okręgowy Związek Narciarski z siedzibą w Iwoniczu Zdroju. Do grona założycieli dołączyli kolejno inni, w tym Józef Kusiba. Już w 1944 r. zaczął startować w narciarstwie alpejskim, jako zawodnik uzyskując na zawodach okręgowych i centralnych czołowe lokaty. W 1946 roku Kusiba był czynnym sportowcem sekcji narciarskiej KS "Nafta" Krosno. W latach pięćdziesiątych był zawodnikiem sekcji narciarskiej przy MZKS "Krośnianka". Zawodnicy trenowali w Dzielnicy Zawodzie, gdzie na terenie wydzierżawionym przez klub znajdowała się skocznia i trasy zjazdowe, organizowano konkursy skoków i zjazdów. Historia narciarstwa miasta Krosna będzie pełna, jeżeli będziemy pamiętać nazwiska takich zawodników i działaczy, jak Józef Kusiba. 14 grudnia 1990 roku, na Walnym zebraniu POZN w Krośnie, powołano nowy Podkarpacki Okręgowy Związek Narciarski w Krośnie, a wśród założycieli był m.in. Józef Kusiba.

W 1993 roku na naradzie sportowej w Urzędzie Wojewódzkim w Krośnie (wojewodą krośnieńskim był wtedy inż. Zygmunt Błaż), Józef Kusiba powiedział: "Kiedy to na terenie Podkarpacia działały 32 kluby i sekcje narciarskie od Folusza aż do Czarnej dzięki społecznym działaczom sportowym organizowano dziesiątki wspaniałych imprez narciarskich, w których rywalizowało tysiące chłopców, dziewcząt oraz osób dorosłych. […] Nowe zmiany administracyjne od 1990 roku roztrwoniły prawie cały ten kapitał. Z 32 sekcji […] pozostało już tylko 10. […] Do robienia sportu potrzebny jest przede wszystkim odpowiedni klimat, zarówno ten, który powoduje, że zima będzie zimą jak i ten, który potrafi pokonać wszystkie trudności i przeciwności losu jak autentycznym działaczom sportu - Jan Murdzek, Baran Jan i inni. Ten kapitał został roztrwoniony - jeżeli tego natychmiast nie zmienimy to już niedługo trzeba będzie założyć muzeum narciarstwa".

W sezonie 1958/1959 Józef Kusiba posiadał uprawnienia i był trenerem KS "Górnik" Iwonicz w konkurencjach zjazdowych. W 1957 roku został sędzią narciarskim klasy okręgowej, w 1973/1974 był sędzią związkowym, a w 1998 r. otrzymał stopień sędziego międzynarodowego o specjalności delegat techniczny w zjazdach narciarskich. Jako sędzia narciarski Kusiba uzyskał uprawnienia trenera klasy I do szkolenia młodzieży w klubach. W okresie 1944-2004 sędziowie POZN Krosno uczestniczyli we władzach PZN w Warszawie i Krakowie, a także w różnych imprezach centralnych np. w Komisji Sędziowskiej biegów, skoków, kombinacji norweskiej funkcje sędziego pełnił m.in. Józef Kusiba. W latach 1955-1959 był też w składzie Komisji Sędziowskiej POZN w Krośnie, w okresie 1975-1977, 1977-1981, 1990-1994 był członkiem Zarządu POZN w Krośnie, od 1981-1987 jako wiceprzewodniczący.

J. Kusiba z narciarstwem związał się od najmłodszych lat. Jako chłopiec sam, oraz wspólnie z rówieśnikami, konstruował narty wiązane do zwykłych butów, perforowanymi paskami skórzanymi zapinanymi na tzw. sprzączkę. W późniejszym okresie komplet jego amatorskich nart stał się podstawą domowego "muzeum" nart, eksponowanych na werandzie i w przedpokoju w domu rodzinnym przy ul. Niepodległości (wcześniej ul. Korczyńska, Gen. Karola Świerczewskiego), a następnie jako eksponaty wzbogacił zbiory w Muzeum Narciarstwa w Cieklinie, o którym napisano: "Zgromadzenie właściwej kolekcji byłoby trudne i wymagało czasu, pieniędzy oraz ludzi posiadających wiedzę na temat ewolucji sprzętu narciarskiego oraz historii narciarstwa. Przypadek sprawił, że ksiądz Franciszek Motyka spotkał Mariana Rygla, znanego działacza narciarskiego z Krosna, który dowiedziawszy się o staraniach mieszkańców Cieklina utworzenia izby muzealnej poświęconej historii narciarstwa, doprowadził do spotkania księdza Fr. Motyki oraz wójta Zbigniewa Staniszewskiego z Barbarą Prinke-Kusibą, posiadającą kolekcję nart i pamiątek narciarskich gromadzonych przez wiele lat przez zmarłego w 2004 roku męża - wieloletniego działacza narciarskiego Podkarpackiego Związku Narciarskiego Józefa Kusibę. Kolejny przypadek sprawił, że do ww. spotkania doszło w obecności dr Leona Raka (pracownika Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, pochodzącego z Jasła), który dzięki uprzejmości Pani Barbary, dokumentował kolekcję sprzętu narciarskiego i badał materiały archiwalne zgromadzone przez Józefa Kusibę. Wcześniej, uwzględniając sugestie Leona Raka na temat wartości kolekcji zgromadzonej przez męża, pani Barbara Prinke-Kusiba i jej córka Maria rozważały zachowanie kolekcji w całości i udostępnienia jej. Brano wówczas po uwagę kilka możliwości. Jedną z nich była możliwość umieszczenia kolekcji w Cieklinie, o której dowiedziano się od Tadeusza Wójcika, znanego działacza narciarskiego z Jasła. Do spotkania zainteresowanych stron doszło w chwili, gdy Pani Barbara Prinke-Kusiba i Leon Rak postanowili rozpocząć poszukiwania właściwego miejsca dla kolekcji narciarskiej Józefa Kusiby. Rozmowy okazały się owocne i w sierpniu 2007 r., dzięki bezinteresownej pomocy Kancelarii Prawnej Andrzeja Gotfryda w Jaśle, doszło do formalnego przekazania kolekcji narciarskiej Józefa Kusiby do izby muzealnej w Cieklinie. Prace adaptacyjne w Domu Kultury trwały do wiosny 2008 r. Wówczas Leon Rak przygotował stałą wystawę sprzętu narciarskiego opartą w ogromnej większości na kolekcji Józefa Kusiby. Uroczyste otwarcie izby muzealnej o nazwie: "Muzeum Pierwszej Narty im. Stanisława Barabasza" w Cieklinie, nastąpiło 10 kwietnia 2008 r. Na uroczystość otwarcia przybyło ponad 120 osób".

Od lat szkolnych Józef Kusiba był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego w Szkole Powszechnej Męskiej Nr 1 i w Państwowym Gimnazjum w Krośnie. Jako harcerz I Drużyny Harcerskiej im. T. Kościuszki w Gimnazjum uczestniczył, wraz z komendantem Hufca ZHP w Krośnie phm. Stanisławem Chrzanowskim, w obozie harcerskim w Jaremczu w 1937 r., a w następnym roku - w obozie wędrownym po Kresach. W 1946 r. na wiosnę, z inspiracji J. Kusiby, harcerki z Gimnazjum w Krośnie utworzyły zastęp szybowcowy, jako początek Harcerskiej Drużyny Lotniczej przy Aeroklubie Podkarpackim. Do szybownictwa przystąpili głównie harcerze z Krosna, Iwonicza, Jasła, Gorlic, Rzeszowa, Czudca. Szczególnie aktywnymi harcerkami z drużyny lotniczej były Irena Nawrocka i Maria Mazurkiewicz. Prof. dr Maria Nagajowa (Mazurkiewicz) krośnianka, nauczyciel akademicki UW z Warszawy, tak wspomina tamten okres: "Szybownictwo zorganizował Józef Kusiba, entuzjasta lotnictwa, uzdolniony pedagog, świetny organizator. Niewiele był starszy od młodzieży, a mimo to umiał utrzymać w ryzach wszystkich uczestników obozów szybowcowych […]. Sprowadził spoza Krosna instruktorów szybowcowych, jak: Zbigniewa Szubera, Stanisława Kropocika, Eugeniusza Słuszkiewicza, Adama Abramowicza".

Po odwilży październikowej w 1956 r. Kusiba podjął działalność w ZHP jako drużynowy IV Lotniczej Drużyny Harcerzy im. Króla Jana III Sobieskiego przy Szkole Podstawowej Nr 1 w Krośnie. W 1958 r. z jego inicjatywy Aeroklub Podkarpacki ufundował dla IV LDH sztandar harcerski. Z drużyną harcerzy, jako komendant, Kusiba wyjeżdżał na obozie letnie do Ustianowej (1959) i Czarnej (1960). W październiku 1960 roku, w imieniu zgromadzonej młodzieży harcerskiej Hufca ZHP Krosno, powitał Naczelniczkę Harcerstwa hm. Zofię Zakrzewską, która przybyła do Krosna z wizytą do harcerzy z LO im. M. Kopernika, Liceum Pedagogicznego w Krośnie i Szczepu Harcerskiego "Zdobywców" w Korczynie. J. Kusiba był członkiem władz Hufca po 1957 r. i bliskim współpracownikiem harcmistrzyni Stanisławy Urbanek. W latach 1976-1989 był członkiem Wojewódzkiej Rady Przyjaciół Harcerstwa przy Chorągwi Krośnieńskiej ZHP. Od 1996-2001 roku był współzałożycielem i przewodniczącym Kręgu Seniorów Harcerstwa im Stanisława Nowakowskiego przy Hufcu ZHP Krosno im. Jana i Stanisława Magurów.

Józef Kusiba był wieloletnim członkiem władz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, pełniąc odpowiedzialne funkcje: I wiceprezes (1981-1984; 1987-1990); II wiceprezes (1984-1987); członek ZG SMZK (1977-2002 ). Walne Zebranie Członków SMZK 25 kwietnia 1993 roku przyznało mu tytuł Członka Honorowego Stowarzyszenia.

Pogrzeb Józefa Kusiby odbył się 3 lipca 2004 roku, a zmarły pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu komunalnym w Krośnie. W imieniu Zarządu Głównego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej na cmentarzu krośnieńskim pożegnał śp. harcmistrza, pilota Józefa Kusibę, wiceprezes SMZK inż. Stanisław Steliga, który stwierdził: "Ten gorliwy miłośnik Krosna i Podkarpacia realizował w naszych szeregach pasje swojego życia. Był przecież człowiekiem czynu. Kochał żarliwie rodzinne miasto i jego okolice - tę, jak zwykł mówić "Małą Ojczyznę". Jego osobiste przymioty charakteru: patriotyzm, odwaga, bezpośredniość, życzliwość, kipiąca energia, wyniesione z rodzinnych tradycji i młodzieńczych lat harcerstwa, kazały mu być wszędzie tam, gdzie działo się coś ważnego, gdzie czuł się potrzebny - w latach okupacji jako żołnierz podziemia walczył z wrogiem, po wyzwoleniu rzucił się z wir pracy społecznej.[…] Niestrudzony piewca narciarstwa i lotnictwa zostawił trwały ślad swych pasji w domowym Muzeum.[…] Teraz tu, nad otwartą mogiłą zdajesz się wołać słowami naszego poety Kazimierza Węgrzyna: "Przytul, przytul mnie mocno ziemio mej doli, bo w twych ramionach już nic nie boli". Spoczywaj więc w spokoju po trudach życia, otulony ukochaną, rodzinną ziemią krośnieńską, ukołysany powiewem wiatru od ośnieżonych gór i stoków narciarskich, od szlaków wędrownych urokliwej krainy Beskidu Niskiego i Bieszczadów (uśpiony monotonnym warkotem samolotów, które niekiedy nad Tobą przelecą) i wsłuchany w symfonię cmentarnej ciszy, która od dziś Cię ogarnia".

W imieniu KKSL zmarłego pożegnał przewodniczący mgr inż. ppłk pil. Ryszard Nowak, który stwierdził: "Czasy się zmieniały, nazwy Aeroklubu ulegały przekształceniom, a On trwał - latał i szkolił młodych adeptów sztuki latania. A wyszkolił w swej karierze instruktorskiej - setki! Kilkudziesięciu wyszkolił dla Polskiego Lotnictwa Wojskowego na obrońców podniebnych polskich granic, kilkudziesięciu dla Polskich Linii Lotniczych LOT i wielu dla wzmocnienia kadry instruktorskiej i zawodniczej Aeroklubu Podkarpackiego i innych aeroklubów polskich".

Za długoletnią pracę społeczną w narciarstwie, lotnictwie i harcerstwie Józef Kusiba otrzymał wiele odznaczeń państwowych i resortowych: KOKO, SKZ, Brązowy i Srebrny Medal za Obronność Kraju, Zasłużony Działacz Lotnictwa, Zasłużony dla Kultury Fizycznej, Błękitne Skrzydła, Złota Honorowa Odznaka Polskiego Związku Narciarskiego (1960, 1969, 1974, 1976), Medal XXX PRL.

Za pomoc przy zbieraniu materiałów i konsultację, autor dziękuje: pil. Janowi Gałuszce, mgr inż. pil. Ryszardowi Nowakowi, inż. Stanisławowi Stelidze, mgr inż. Józefowi Zuzakowi, mgr Wacławowi Żurkowi.

Artykuł Czesława Skrobały "Muzeum osobliwości"

"Podkarpacie", R. 15, nr 30 (760) z 25 lipca 1985, s. 7