Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

Piwnice przedprożne zachodniej pierzei krośnieńskiego rynku

Zdjęcia i montaż: Damian Krzanowski
Film zrealizował portal Krosno24.pl

Krosno. Widok zachodniej pierzei rynku z murowanymi podcieniami rozebranymi po pożarze z roku 1893 (widok od wylotu obecnej ulicy Kazimierza Wielkiego). Rys. S. Matejki z 28 lipca 1890 roku. Zbiory Oddziału Grafiki i Kartografii Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, syg. I.R. 4750, Teka 92 II Krosno. Plan zabudowy starego miasta w najbliższym otoczeniu rynku - widoczna nieregularność przebiegu pierzei zachodniej. Fragment mapy katastralnej z 1851 roku. Archiwum Państwowe w Przemyślu, nr katastru 144, syg. teki 612 Do kwietnia 1893 roku rynek krośnieński posiadał w zachodniej pierzei kamienice podcieniowe, analogiczne do tych, jakie i dziś oglądać jeszcze można w dwu innych pierzejach. Pod kamienicami tymi, mocno wcinającymi się w rynek, znajdowały się obszerne piwnice. W pożarze miasta, jaki wybuchł 28 kwietnia 1893, kamienice pierzei zachodniej ucierpiały najbardziej, konieczna była zatem ich rozbiórka i odbudowa od podstaw. Sytuację tę wykorzystano, aby wyprostować nieregularny przebieg linii kamienic w pierzei i tę cofnąć w kierunku Podwala, poszerzając dzisiejsze ulice Kazimierza Wielkiego oraz Portiusa. Odbudowane kamienice nie posiadały już podcieni, zatem znajdujące sie pod nimi piwnice pozostały pod płytą rynku, a raczej chodnikiem, poprowadzonym wzdłuż pierzei. Obecnie, po ponad stu latach od tamtych wydarzeń, piwnice przedprożne w pierzei zachodniej próbuje sie wykorzystać na rzecz powstającego w Krośnie Centrum Dziedzictwa Szkła. Prezentowany film ukazuje stan owych piwnic przed ich adaptacją do celów wystawowych.
Zob. też: T. Łopatkiewicz, Śladami zapomnianej wycieczki. Studenci krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Krośnieńskiem A.D. 1890, [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 5, Krosno 2010, s. 383-432.